روزنه امید برای برقراری آتش بس در سوریه

روزنه امید برای برقراری آتش بس در سوریه
سه شنبه 4 اسفند 1394 - 22:19

العالم ـ یک روزنامه عرب زبان با اشاره به موافقت سوریه برای توقف نبرد براساس توافق آمریکا و سوریه نوشت که ممکن است این نخستین تلاش جدی برای توقف درگیری های پنج ساله باشد؛ اما طرفهای دست اندرکار هم امید چندانی برای عملی شدن آن ندارند.

به گزارش پایگاه خبری شبکه العالم، خبرگزاری سوریه (سانا) روز سه شنبه به نقل از منبعی در وزارت امورخارجۀ این کشور اعلام کرد که دولت سوریه با توقف نبرد و آتش بس بر اساس توافق روسیه و آمریکا، همزمان با ادامه تلاشهای نظامی در مبارزه با داعش و النصره و دیگر گروه های تروریستی مرتبط با آنها و همچنین القاعده، موافق است.براساس این توافقنامه، آتش بس در سوریه روز شنبه 8 اسفند ماه برابر با 27 فوریه اجرایی خواهد شد.

روزنامه السفیر با پرداختن به موضوع توافق مسکو و واشنگتن برای تغییر درشرایط درگیری ها در سوریه و حاشیه های این توافق درمقاله ای نوشت: تلاش تازه برای آتش بس بر نقشه راهی پیچیده و مبهم تکیه دارد که اجرای آن بسیار دشوار است، زیرا به اراده سیاسی از سوی قدرتهای منطقه ای و سازوکارهایی برای اجرای آن نیاز دارد و در صورت مهیا شدن این شرایط است که می توان از یک توافق ثمربخش سخن راند. 

دراین مقاله به قلم "محمد بلوط " آمده است: این توافق نقش کشورهای منطقه مانند ترکیه و عربستان و مسئولیت آنها در "توقف عملیات خصمانه" را نادیده گرفته است؛ چرا که هیچ شرط عملی برای بستن مرزهای ترکیه که ورود سلاح و عناصر مسلح از آن به سوریه همچنان ادامه دارد، تعیین نکرده است. همچنین درمتن توافقنامه بیش از نیمی از گروههای مسلح از بندهای الزام آور آن معاف شده اند بویژه جبهه النصره و احرار الشام که هنوز اختلاف میان شورای سیاسی و نظامی خود بر سر اتخاذ موضعی درقبال فرایند سیاسی را حل نکرده اند و این علاوه بر گروههای بسیاری مانند جند الاقصی و جیش الاسلام است که به نظر می رسد روسها از قرار دادن آن در فهرست تروریستها در زمان حاضر صرف نظر کرده اند و در مقابل نیز امریکایی ها از درخواست خود برای حذف جبهه النصره از فهرست تروریستها بنا به درخواست عربستان و ترکیه منصرف شده اند.

این در حالی است که آمریکایی ها پیش از این بسیار تلاش کردند تا به النصره اعتباربخشند و به گروههای مسلحی که النصره ستون فقرات آنها به شمار می آمد، اطمینان دهند که حملات روسها متوجه آنها نخواهد شد.از سوی دیگر بشار اسد نیز اعلام کرد که انتخابات پارلمانی در زمان تعیین شده در 13 آوریل آینده برگزار خواهد شد.

همچنین کاخ سفید با این گفته خود که "اجرای توافق دشوار خواهد بود"،  تقریبا با یک بدبینی در سوگ این توافق نشست. اما ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، با بیان اینکه "این توافق با اوباما فرصتی برای توقف خونریزی ها در سوریه و شبیه به توافق سلاح های شیمیایی است که پیشتر با یکیدگر منعقد کردیم"، به نظر می رسد خوش بین تر باشد و حتی به تقسیم وظایف پرداخت و گفت روسیه به همکاری با دمشق برای اجرای توافقنامه پایبند خواهد بود و امریکا نیز به اقدامی مشابه با هم پیمانان خود دست خواهد زد.

به نظر می رسد که تنها خواسته آمریکایی ها توقف عملیات مشترک روسیه و سوریه و نجات مخالفان مسلحی است که متحمل شکستهای سنگینی در حومه های لاذقیه و حلب شده اند؛ با این حال به دلیل شکستهای سنگین مخالفان سوری به همراه ترکیه و عربستان در شمال سوریه و سردرگمی آنها و ناتوانی در هرگونه پاسخ به ارتش سوریه بدون رهبری آمریکا، بعید به نظر می رسد که آنها بتوانند امتیازات سیاسی کسب کنند؛ زیرا به رغم توافقنامه، سوریه همچنان به عملیات خود در شمال کشور پایبند است؛ منطقه ای که آینده فرایند سیاسی در سوریه را مشخص خواهد کرد. همچنین بعید است که روسها به عملیات خود پایان دهند.

برخی منابع سوری تاکید می کنند که طرف روسی قبل از توافقنامه به دمشق ابلاغ کرد که عملیات متوقف نخواهد شد بلکه توقف آن به صورت موضعی، تدریجی و ... موقت خواهد بود.

با این حال در بیانیه ای که از سوی امریکا و روسیه صادر شد؛ آمده است هر طرفی که در عملیات نظامی و شبه نظامی در سوریه مشارکت دارد، به جز داعش و جبهه النصره و سازمانهای تروریستی که شورای امنیت تعیین می کند، باید پذیرش شروط آتش بس را در ساعت 12 به وقت دمشق در روز شنبه 8 اسفند ماه 1394، 27 فوریه، اعلام کند.

توافق سست

دربخش دیگری از مقاله السفیر آمده است: در هر صورت به نظر می رسد که این توافق، سست و به شدت منوط به نظارت امریکا و روسیه در تمام مراحل و فاقد هماهنگی مشخص خواه در زمینه قانونی و یا نظامی بوده و این علاوه بر تضعیف نقش سازمان ملل است که نه در سازوکارهای نظارت و نه در تعیین مسئولیت های نقض آتش بس مشارکتی نخواهد داشت. این توافقنامه تاکید می کند که "توقف عملیات خصمانه" برای اقدام مشترک آمریکا و روسیه به منظور تبادل اطلاعات و تعیین مناطق فعالیت طرفهایی است که به توقف عملیات خصمانه پایبند باشند.

همچنین این توافقنامه برای تعیین محل استقرار طرفهای فعال و نیز اتخاذ تدابیرلازم به منظور جلوگیری از قرار گرفتن این طرفها در معرض حملات نیروهای روسی و ائتلاف بین المللی به رهبری واشنگتن ضد داعش و نیز حملات نیروهای سوری و دیگر نیروهای حامی آن است. عملیات نظارت هم از یک خط تماس مستقیم میان آمریکایی ها و روسها فراتر نمی رود. 

در این توافقنامه آمده است که برای تحقق این هدف و توقف دائمی عملیات خصمانه، امریکا و روسیه خط تماسی مستقیم را برقرار خواهند کرد و در صورت لزوم یک تیمی برای تبادل اطلاعات پس از اجرای توافقنامه ایجاد خواهد شد. 

ابهام در تعیین گروه های میانه و تروریستی

از سوی دیگر تعیین گروه های مسلح میانه رو میانه رو به منظور در امان ماندن آنها از حملات روسها و سوری ها همچنان محل بحث و جدل است وبه این سرعت حل و فصل نخواهد شد. مشکل نقشه جنگ علیه تروریسم نیز هنوز آماده نیست؛ زیرا روسها و امریکاییها ممکن است توافق کرده باشند که عملیات نظامی از جمله بمباران هوایی علیه داعش و النصره ادامه پیدا خواهد کرد. اما نه بر اساس نقشه میدانی عملیات و نه قبل از "پایان گرفتن عملیات مشترک روسها و امریکایی ها و طرفهای دیگر (که در توافق ذکر نشده است) برای تعیین مناطق تحت سیطره داعش و النصره و دیگر گروههای تروریستی که شورای امنیت تعیین کند"، بدین معنا که مشکل تداخل در جبهه ها میان گروههایی که توافق را تایید کنند و جبهه النصره همچنان معلق مانده است.

این وضعیت بدین معناست که عملیات روسیه تمام کسانی که در سنگری واحد با النصره قرار دارد، را هدف قرار خواهد داد که تعداد آنها زیاد است بویژه در ادلب و حلب جایی که ائتلافها با النصره، تداخل پیدا می کند؛ به عبارتی دیگر توقفی واقعی برای عملیات خصمانه برای روس ها و ارتش سوریه وجود ندارد.

همچنین، معیارهای تعیین گروه های "میانه رو" و "تروریست" در سوریه، آنگونه که در توافق آمده است، دیگر بر معیارهای منطقی استوار نیست و هر گروه مسلحی می تواند از حملات روسها به صرف پذیرش توقف عملیات خصمانه در امان باشد از جمله احرار الشام و یا جیش الاسلام.

210-211-9

 

پربیننده ترین خبرها