العالم - اروپا
هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در جدیدترین اظهار نظر با تاکید بر لزوم حفظ توافق هسته‌ای، گفت: مشغول کار روی ابزارهای جدیدی در اتحادیه اروپا، از جمله سازوکار مالی ویژه، برای اطمینان از حفظ تجارت با ایران هستیم. ماس هشدار داد که تحریمهای جدید علیه ایران، می‌تواند تنش‌ها را در خاورمیانه افزایش داده و حتی به تهدیدی علیه امنیت اروپا تبدیل شود. همین یک نکته برای توجیه دفاع اروپا از برجام کافی است. میان اروپا و آمریکا شکاف امنیتی عمیقی ایجاد شده است. برداشتهای اروپا از مفهوم امنیت و تهدید با برداشتهای ایالات متحده آمریکا متفاوت شده است. آخرین اقدام آمریکا اعلام خروج از پیمان نیروهای هسته ای میانبرد (آی ان اف) است . اقدامی که واکنش نگران کننده دولتهای اروپایی را به دنبال داشته است.
اگر چه متحدان دو سوی اقیانوس اطلس در منظومه فکری غرب قرار دارند و پیوندهای سیاسی ، اقتصادی ، امننیتی و فرهنگی همچنان آنها را به هم متصل نگه داشته است. همین پیوندها دولتهای بزرگ اروپایی را بر آن می دارد که با محافظه کاری و احتیاط با تحریمهای آمریکا مقابله کنند. ولی دولتهای بزرگ اروپایی اگر بخواهند به جایگاهی تاثیرگذار در روند تحولات پر شتاب جهانی برسند می بابست خط و مشی مستقل از آمریکا برای خود تعریف کردند. پایبندی به برجام فرصتی برای اتحادیه اروپا است که بر اساس منافع سیاسی ، امنیتی و اقتصادی خود سیاستهای مستقل خود را تعریف کند. وزیر دارایی فرانسه پیشتر گفته بود همکاری اقتصادی با ایران، تنها برای ایران نیست بلکه مسئله حاکمیت اقتصادی اروپا است. اروپا در تلاش است با استفاده از «ساز و کار ویژه» این امکان را برای شرکت‌های اروپایی فراهم کند تا از تحریمهای ثانویه آمریکا بگریزند. البته دولتهای اروپایی تاکنون تعلل بسیاری در عمل به وعده هایشان داشته اند. پیوندها سیاسی ، اقتصادی و امنیتی با آمریکا باعث شده است آنها با گامهای آهسته ای سازوکارهایی برای دور زدن تحریمهای آمریکا ایجاد کنند. دومین مسئله برای اتحادیه اروپا این است که کدام کشور میزبان نهادی برای همکاریهای اقتصادی و تجاری با ایران باشد.
دیپلماتهای ارشد ایرانی از روز چهارشنبه با کارشناسان سه کشور(فرانسه،انگلیس و آلمان) و اتحادیه اروپا در وین مذاکرات درباره سازوکار مالی(SPV) را آغاز کردند. سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه درباره این مذاکرات گفت : سازوکار ویژه مالی اروپا از نظر فنی، مالی و حقوق جزئیاتی دارد که رسیدن به آنها زمان بر است. روذنامه گاردین در سرمقاله روز چهارشنبه نوشت: مکانسیم ویژه مالی موسوم به «اس پی وی» ابزار مهمی است که نشان می دهد اروپا قصد دارد تا به ایران برای امضای توافق هسته‌ای 2015 از طریق گسترش همکاریهای تجاری پاداش دهد.
گاردین افزود: سه کشور اروپایی امضاء کننده توافق هسته‌ای مشغول بررسی پیامدهای تحریم آمریکا هستند. پیشتر گمانه‌زنی‌هایی مطرح‌شده بود که هیچ کشور اروپایی از ترس انتقام امریکا قصد میزبانی سازوکار ویژه مالی را ندارد. در همین حال گاردین از احتمال میزبانی آلمان یا فرانسه برای ایجاد مکانسیم ویژه مالی اروپا برای تسهیل مراودات پولی با ایران خبر داد. جمهوری اسلامی ایران با اقتدار بیشتر از تحریمهای قبل از برجام تحریمهای آمریکا را خنثی خواهد کرد. به جز تعداد کشورهای اندک شماری اکثر کشورهای جهان سیاستهای یکجانبه آمریکا را بر نمی تابد. اکنون که جمهوریخواهان اکثریت کرسیهای مجلس نمایندگان را از دست دادند دونالد ترامپ با محدودیتهای بیشتری برای پیشبرد سیاستهای تنش آفرینش در جهان مواجه می شود.
مرتضی مکی