العالم - علمی
ایران در میان 12 کشور صاحب فناوری فضایی قرار دارد و دستیابی به چرخه کامل این فناوری از ساخت، پرتاب و دریافت خدمات ماهواره از جمله برنامه‌های چشم‌انداز کشور در این بخش است تا جایی‌که به اعتقاد سازمان فضایی ایران، تلاش می‌شود تا در افق 1404 ماهواره سنجشی با دقت یک متر به فضا پرتاب کند.
پرتاب موجود زنده، ساخت ماهواره‌های سینا، امید و نوید بخشی از فعالیت‌های فضایی ایران در سال‌های گذشته است که انتظار می‌رود با خواسته دولت مبنی بر واگذاری 76 درصد اقتصاد فضا به بخش خصوصی و نگاه به این بخش در قالب بسته حمایتی، سهم فعالیت‌های کشورمان در این بخش بیش از سنوات گذشته شود.
ماهواره پیام
حدودا دو سال گذشته بود که متولیان توسعه این ماهواره بومی در دانشگاه امیرکبیر اعلام کردند که "پیام" بعد از رونمایی در ایام دهه فجر توسط رئیس‌جمهور، به اتاق تمیز رسیده و آماده پرتاب است.
مدیر پروژه ماهواره پیام در آن بازه زمانی با اشاره به مأموریت کاملا غیر نظامی این ماهواره از ثبت بین‌المللی آن در فرکانس A.T.U و أخذ تأییدیه اتحادیه جهانی مخابرات برای این دستاورد مهم خبر داد، و گفت: ماهواره پیام قرار است در ارتفاع 500 کیلومتری سطح زمین مأموریت خود را که در واقع پایش تصاویر سطح زمین، ذخیره و ارسال اطلاعات و حمل محموله تشعشعی است، داشته باشد.
مصطفی صفوی با بیان اینکه تمامی فرکانس‌های نقاط مداری باید به ثبت اتحادیه بین‌المللی ارتباطات برسد، تصریح کرد: خوشبختانه ماهواره پیام امیرکبیر این مراحل را طی کرده است.
با وجود اینکه مأموریت ماهواره پیام صراحتا و به طور رسمی غیرنظامی مطرح شد اما باز هم کشورهای جهان به تصور وجود تکنولوژی دو منظوره از لحاظ مسائل نظامی تمایلی برای پرتاب ماهواره‌های ایرانی به فضا نشان ندادند و عملا کار پرتاب با شرایط تحریمی مواجه شد و به تأخیر افتاد.
مشخصات فنی ماهواره پیام
ماهواره پیام امیرکبیر از سری میکرو ماهواره‌های توسعه فناوری فضایی سازمان فضایی ایران است که توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر به منظور انجام مأموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده است.
وزن این ماهواره حداکثر برابر با 100 کیلوگرم بوده و توسط ماهواره‌بر سیمرغ در مدار کم ارتفاع (LEO) و در ارتفاع 500 کیلومتری از سطح زمین و با شیب مداری 55 درجه قرار خواهد گرفت.
طول عمر عملیاتی پیش‌بینی شده برای این ماهواره دو سال است؛ مدل کیفی این ماهواره در بهمن ماه سال 1395 در مراسم سالانه روز ملی فناوری فضایی رونمایی شد.
مأموریت‌های اصلی پیام
ماهواره پیام امیرکبیر سه مأموریت اصلی به شرح زیر را دنبال می‌کند:
- تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان واقعی و ذخیره- ارسال)
- ذخیره و ارسال پیام (S&F)
- اندازه‌گیری تشعشعات فضایی
ایستگاه‌های زمینی در نظر گرفته شده برای ماهواره پیام امیرکبیر در محل مرکز ماهدشت و ایستگاه زمینی قشم خواهد بود و این دو ایستگاه، قابلیت دریافت هم‌زمان تصویر و داده‌های تله‌متری از ماهواره را خواهند داشت.
همچنین براساس اطلاعات سازمان فضایی ایران، مرکز کنترل مأموریت پروژه در مرکز ماهدشت مستقر خواهد بود.
آشنایی با موشک ماهواره‌بر سیمرغ
موتور ماهواره بر سیمرغ از دیگر دستاورد‌های پژوهشگران کشور است که با دستیابی به این فناوری از این پس کارخانجات ساخت موتور ماهواره بر‌ها قادر خواهند بود که موتور‌های مورد نیاز حامل ماهواره را تولید کنند. این قابلیت، مرحله نوینی برای طراحی ماهواره برای آینده است.
ساخت موشک ماهواره بر سیمرغ بعد از پرتاب موفق ماهواره بر سفیر در برنامه کاری سازمان صنایع هوافضا قرار گرفت.
با عنایت به خواست و تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت برخورد جهادی در کسب علوم و فناوری‌های جدید و قطع تمام وابستگی ها، این کار حاصل تلاش بی وقفه و شبانه روزی دانشمندان و متخصصان جوان کشورمان به منظور اجرای برنامه‌های فضایی کشور و قطع وابستگی به کشورهای صاحب فناوری فضایی است.
ماهواره بر «سیمرغ» موشکی دومرحله‌ای با سوخت مایع بود که ماموریت اولیه آن قرار دادن ماهواره «طلوع» به جرم حداقل ۱۰۰ کیلوگرم در مداری با ارتفاع حضیض ۵۰۰ کیلومتر و زاویه میل مداری ۵۵ درجه را داشته و همچنین قادر به تزریق ماهواره‌هایی با جرمی در حدود ۸۰۰ کیلوگرم در مدارات نزدیک به زمین یا LEO است.
ارتفاع این ماهواره بر حدود ۲۶ متر و قطری در حدود۲/۵ متر می‌باشد. وزن این موشک در لحظه استارت به حدود ۱۰۰ تن خواهد رسید. ماهواره بر سیمرغ با استفاده از نسل جدید و پیشرفته موتور‌های سوخت مایع قادر خواهد بود به سرعتی برابر ۷۵۰۰ متر بر ثانیه جهت تزریق ماهواره در مدار ۵۰۰ کیلومتری دست یابد.
موتور ماهواره بر سیمرغ از ترکیب ۴ موتور ۳۲ تن ماهواره بر سفیر تشکیل شده که با کلاستر شدن این ۴ موتور، نیروی پیش‌برنده ایجاد شده به میزان ۱۲۸ تن افزایش می‌یابد.
در مرحله نخست این ماهواره بر از موتور ۱۲۸ تن به همراه یک موتور کنترلی ۱۵ تن استفاده می‌شود که در مجموع تراست این مرحله به ۱۴۳ تن خواهد رسید. این موتور می‌تواند در ماهواره بر‌هایی با قدرت زیادتر نیز در آینده مورد استفاده قرار گیرد.