فَتْح با نام کامل جنبش آزادي‌بخش ميهني فلسطين (به عربي: حرکة التحرير الوطني الفلسطيني) مهمترين سازمان سياسي و نظامي فلسطيني است که در 1959 توسط ياسر عرفات و خليل الوزير (ابوجهاد) با هدف آزادي فلسطين از سيطره رژيم اشغالگر اسرائيل از طريق مبارزات چريکي بنيان‌گذاري شد. فتح مهمترين و بزرگترين گروه در کنفدراسيون احزاب فلسطيني موسوم به سازمان آزادي‌بخش فلسطين (ساف) است. و رويکردي ناسيوناليستي و تاحدي سوسياليستي دارد. پس از مرگ عرفات در سال 2004 محمود عباس جانشين او در سمت رهبري اين سازمان شد ، عباس رياست تشکيلات خودگردان فلسطين را نيز به عهده گرفت. انتخابات ژانويه سال 2006 مجلس قانون‌گذاري فلسطين براي اولين بار اکثريت کرسي‌هاي اين مجلس را از دست فتح خارج کرد و حماس را حزب حاکم پارلمان و تشکيل دهنده کابينه ساخت. ايده بنيادين جنبش فتح که فلسطينيان بايستي خودشان امر آزادسازي سرزمين‌هاي فلسطيني‌نشين را به دست گيرند، به ميانه دهه 1950 باز مي‌گردد. اين تفکر نخست در ميان مهاجران فلسطيني ساکن کشورهاي منطقه خليج فارس، آوارگان فلسطيني مقيم نوار غزه و دانشجويان فلسطيني در قاهره و بيروت شکل گرفت. بنيان‌گذاران و شکل‌دهندگان اوليه سازمان ياسر عرفات رئيس «اتحاديه فراگير دانشجويان فلسطيني» در دانشگاه قاهره (از 1952 تا1956 )، خالد يشروطي رئيس شعبه همين اتحاديه در بيروت (از 1958 تا 1962)، صلاح خلف و خليل الوزير بودند. ايدئولوژي اين سازمان مبني بر آزادسازي فلسطين توسط مردم فلسطيني در مقابل تبليغات ناسيوناليسم عربي آن هنگام به رهبري جمال عبدالناصر قرار داشت که بر اتحاد جهان عرب براي نيل به اين هدف تاکيد مي‌کرد. از سوي ديگر ديدگاه‌هاي سکولار و تاحدي سوسياليستي فتح نيز در تقابل با تفکر جنبش اخوان المسلمين قرار مي‌گرفت که با طرح بحث خلافت و مفهوم جهاد در اسلام به مسئله فلسطين مي‌نگريست. اين اختلاف ديدگاه از سال 1960 رقابت فتح و جنبش اخوان‌المسلمين اردن (کرانه باختري رود اردن نيز در آن زمان در تصرف اردن بود) را در پي داشت که هر يک براي جذب جوانان فلسطيني به سوي سازمان خود مي‌کوشيدند. *** سال‌هاي اوليه و نبرد کرامه عرفات و يارانش فتح را در قاهره شکل داده و در کويت ادامه دادند. آن‌ها در 1963 يک ساختار تکاوري منظم را در کرانه باختري رود اردن ايجاد کردند و در دسامبر1964 نخستين عمليات نظامي خود را با انفجار يک کارخانه تصفيه آب در اسرائيل به انجام رساندند. چريک‌هاي فتح مهمترين هدف نيروهاي اسرائيلي در تهاجم 21 مارس 1968 به روستاي کرامه در اردن بودند. در اين نبرد حدود 30 سرباز اسرائيلي، 100 تا 200 چريک عضو سازمان آزادي بخش فلسطين و 40 تا 80 سرباز اردني کشته شدند و درگيري با عقب نشيني سريع نيروهاي اسرائيلي خاتمه يافت. به همين دليل از اين نبرد در جهان عرب به عنوان يک پيروزي درخشان ياد مي‌شود که پس از شکست سنگين اعراب در جنگ شش روزه ارزشي مضاعف مي‌يافت. با وجود تلفات بيشتر اعراب، سازمان آزادي بخش فلسطين که فتح بزرگترين و مهمترين گروه عضو آن بود خود را فاتح نبرد کرامه مي‌دانست، چرا که قواي اسرائيل به سرعت از منطقه عقب‌نشيني کردند. رويارويي نظامي فتح با نيروهاي دفاعي اسرائيل آن‌هم پس از شکست خفت‌بار يک سال پيش ارتش‌هاي عرب در جنگ 6 روزه قدرت فتح را هم از نظر سياسي و از نظر رواني افزايش داد. به اين ترتيب نبرد کرامه تبديل به يک پيروزي اسطوره‌اي براي فلسطينيان شد که ادعاهاي ملي آنان را به تثبيت مي‌کرد. اين نبرد برخلاف انتظار رژيم اسرائيل نه تنها فتح را تضعيف نکرد، بلکه قدرت مضاعفي به آن بخشيد و توجه بين‌المللي را به مسئله فلسطين برانگيخت. به ادعاي مقامات فتح فقط در 48 ساعت اول پس از پايان جنگ 5 هزار فلسطيني تقاضاي عضويت در اين سازمان را دادند. *** سپتامبر سياه نبرد کرامه در ابتدا موجب اتحاد پادشاهي هاشمي اردن و فلسطينيان شد اما خيلي زود با قدرت گرفتن چريک‌هاي فلسطيني در اين سرزمين به درگيري خونين دولت اردن و فتح در سپتامبر1970 انجاميد. نبرد سپتامبر 1970 از سرفصل‌هاي مهم در تاريخ حيات اين جنبش است. فتح پس از موفقيت جنگ کرامه قدرت بسياري يافته‌بود و نظاميان پرشمار گروه‌هاي مقاومت فلسطيني مناطق حساس اردن را به کنترل خود درآورده بودند. در واقع پس از پيروزي فلسطيني ها در نبرد کرامه و از پاييز سال 1968، اردن به تدريج مرکز فعاليت فلسطينيان شد. بطوريکه شش هزار چريک فلسطيني و بيش از پانزده هزار جوان عرب با سازمان الفتح در شهر عمان اردن جهت پيشبرد اهداف انتفاضه بايکديگر همکاري مي کردند. از سال 1969بيشتر عمليات نظامي فلسطينيان عليه نظاميان رژيم صهيونيستي از داخل خاک اردن آغاز مي شد. شاه حسين پادشاه اردن در دهم آوريل 1969، طرح ده ماده اي خود را علاوه بر پذيرش قطعنامه 242 شور