به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه العالم، دکتر ریاض الاخرس، خبرنگار و کارشناس سوری در مقاله ای با تشریح مشاهدات و بررسی های خود دربارۀ احداث تونل ها و پل های بزرگ در تهران، آمار و ارقام دقیق و قابل توجهی در این باره ارائه کرده و آورده است:
صنعت تونل سازی و پل سازی درایران یکی از نشانه های بارز زندگی صنعتی و خدماتی است که در دو دهه اخیر و پس از پیشرفت های گسترده و بی وقفه، و با وجود چالش هایی که مهندسان ایرانی بر اثر تحریم ها با آن روبرو بوده اند، جلوه ای متفاوت به پایتخت ایران داده است. در واقع تونل ها، از زیر ساخت های مهم کشورهای پیشرفته و مدرن برای ترددهای درون شهری و برون شهری و یکی از نشانه های توسعه کشور به شمار می رود.
احداث تونل در شهرها اهداف متعددی را دنبال می کند که تسهیل حمل و نقل در بزرگراه ها، مترو و خطوط راه آهن، ایجاد فضای پارک برای خودروها در زیر زمین، ایجاد تاسیسات و لوله کشی آب و فاضلاب ، ارتباطات و سیستم های سرمایشی و گرمایشی و تدابیر امنیتی مانند کانال فاضلاب و در نظر گرفتن دیگر وضعیت های فوق العاده را شامل می شود.
مقامات مسئول در پایتخت ایران برآورد کرده اند که احداث تونلها در دهه اخیر بیش از یازده برابر افزایش یافته است. ایران هم اکنون از نیروی انسانی متخصصی در احداث تونل ها بهره مند است و همه مراحل احداث آن در مراحل مختلف دانشگاه تدریس می شود و حتی برخی دانشگاهها در صدد افتتاح دانشکده های ویژه و تدریس رشته های تخصصی "احداث تونل" هستند.
در واقع پیشرفت در این عرصۀ حیاتی در ایران، مساله جدیدی نیست و قدمتی دیرینه دارد، قدمت آن به صنعت حفر قنات های زیر زمینی بازمی گردد، در ایران بیش از پنج هزار رشته قنات وجود دارد و این صنعت در گذشته با کشاورزی، آبیاری و تامین منابع پاک و مداوم برای دست یافتن به آب مورد نیاز برای زندگی انسان و کشاورزی مرتبط بوده است.
تونلها از نظر کاربرد، اهداف و ضرورت ها متفاوت هستند و در ایران نیز انواع مختلفی دارند که شاید قدیمی ترین تونل ها به منظور راه سازی در مناطق کوهستانی بوده است.
تونل سازی، به تسهیل احداث خطوط راه آهن نیز کمک کرد که جالب ترین این تونلها در شهرهای بزرگ به چشم می خورد و مخصوص قطارهای مترو است، مانند خط مترویی که تهران را به شهر کرج در غرب پایتخت متصل می کند.
گفتنی است شهرهای بزرگی مانند شیراز، تبریز و دیگر شهرها نیز دارای مترو هستند و اقداماتی نیز برای استفاده از آن در هفت شهر بزرگ ایران در حال انجام است.
در حال حاضر افزون بر چهارصد و بیست کیلومتر تونل در دست بررسی و احداث است و تونلهای مخصوص راهها نیز افزون بر صد و بیست کیلومتر است که قرار است با پایان طرح توسعه پنجم طول این تونل ها به هفتصد کیلومتر برسد.
با توجه به دشواری های زمین شناختی و بررسی لایه های زمین، احداث هر تونل در نوع خود اقدامی بی نظیر است. دشواري و خطرات ناشي از حفر تونل ها در شهرها به دليل كم عمقي و سستي زمينها و تاثير آنها بر مجتمع هاي مسكوني افزايش مي يابد؛ از اين رو حفر تونل ها مستلزم تعيين نوع زمين و نوع حركت آن و ميزان مقاومت آن و حفر با ابزارهاي مناسب است.
كسي كه به تهران پايتخت ايران سفر مي كند، تونل های متعدد براي تسهيل عبور و مرور از محلي به محل ديگر و براي كاهش ترافيك هاي خفقان آوری را مشاهده می کند كه پايتخت از آنها رنج مي برد.
تونل رسالت كه غرب شهر را به شرق آن متصل مي كند، از لحاظ تدابير عالي امنيتي كه در ساخت آن بكار رفته است، يكي از 11 تونل مهم جهان به شمار مي آيد. طول آن 950 متر است و ساختش 11 سال به طول انجاميد.
اما ساخت تونل توحيد كه طول آن 1136 متر است، فقط شش سال و نيم طول كشيد و نوعي پيشرفت كيفي و منحصر به فرد به شمار مي آيد، چرا كه در مدت زمان نسبتا كوتاهي ساخته شده است.
در حال حاضر تلاش ها در جهت احداث تونل نيايش ادامه دارد. اين تونل از غرب تهران جايي كه اتوبان نيايش ختم مي شود، آغاز مي گردد و به شرق منتهي مي شود، آنجا كه اتوبان صدر آغاز مي شود؛ به اين ترتيب غرب پايتخت ایران به شرق متصل خواهد شد و اماكن اقتصادي، تجاري و رفاهي مهمي در شمال تهران، نظير تقاطع خيابان ولي عصر و پارك ملت از تأثیرات مثبت آن بهره مند خواهند شد. همچنين پاركينگي در زيرزمين ساخته خواهد شد كه گنجايش 4 هزار خودرو را خواهد داشت. يك تونل فرعي نیز به طول 1000 متر به سمت اتوبان كردستان از اين تونل منشعب خواهد شد.
مجموع تونل هاي اصلي و فرعي به 10252 متر مي رسد، كه بر طبق جديدترين و عالي ترين معيارهاي جهاني در زمينه ساخت و اتخاذ تدابير امنيتي و اقتصادي ساخته خواهد شد. اين امر تونل نيايش را به يكي از بيست تونل طولاني در جهان مبدل خواهد كرد، مخصوصا اگر توجه کنیم که ساخت آن در منطقه اي پيچيده و شلوغ از شهر تهران انجام می گیرد، چرا كه این تونل از 11 خط لوله انتقال گاز عبور مي كند و بخشي از آن در زير درياچه پارك بزرگ "ملت" قرار دارد.
عمر تعيين شده براي اين تونل 100 سال است و علاوه بر اين، ويژگي هاي فنی و مشخصات بارز آن و مدت زمان تعيين شده براي ساخت تونل (كه 11 ماه در نظر گرفته شده است)، اين تونل را در زمره تونل هاي جهاني قرار مي دهد.
كارشناسان و ناظران ژاپني بر اين باورند كه ساخت تونل نيايش نقطه اي سرنوشت ساز در تاريخ مهندسي ايران به شمار خواهد آمد، به دليل سختي ها و دشواري هايي كه مهندسان از لحاظ فن آوري در هنگام ساخت آن در مدت زمان اندك با آنها مواجه خواهند شد.
بسياري از ناظران اقتصادي جهان، پيشرفت صنعت تونل سازي در ايران و بومي كردن اين صنعت را نتيجه معكوس محاصره اقتصادي خفقان آوری مي دانند كه امريكا و كشورهاي اروپايي پس از پيروزي انقلاب اسلامي عليه ايران اعمال كردند. اين محاصره سبب شد تا ملت بزرگ ایران، محاصره و تحريم را به فرصتي طلايي و مناسب براي رسيدن به مرحله خودكفايي در همه زمينه ها، از جمله صنعت تونل سازي مبدل كند. و كاملا براي همگان آشكار است كه جمهوري اسلامي ايران اين فرصت را مغتنم شمرده است تا از جمله كشورهاي اندكي باشد كه اين گونه تجربه ها را با بهترين معيارهاي جهاني در اختيار دارند.