العالم ـ ایران
سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگانِ روزنامه های امروز شنبه 16 بهمن ماه سال جاری در حوزه های سیاسی و اقتصادی و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را در این نوشتار خواهید خواهند.
هماوردی دولت آمریکا با ایران
دولت نوپای آمریکا به ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، شمشیر خود برای رویارویی با ایران را از رو بسته و در اظهاراتی تند علیه برنامه موشکی و سیاست های منطقه ای ایران موضع گیری کرده است؛ موضوعی که محور نخست خبری- تحلیلی بسیاری از روزنامه های امروز بود.
حمله توییتری ترامپ؛ «ایران با آتش بازی می‌کند. آنها قدر مهربانی اوباما را نمی‌دانند. من آنطور (مهربان) نیستم
روزنامه «اعتماد» در مطلبی نوشت: تهدید و سپس تحریم. نخستین برگه‌های پرونده روابط تهران و واشنگتن در دوران دولت جدید امریکا با تحریم 13 شخص و 12 نهاد ورق خورد. از روز پنجشنبه به این‌سو، دونالد ترامپ که هنوز عادت مألوفش در توییت کردن‌های سر صبح را ترک نکرده است، رگباری از اتهامات و ادعاها را علیه ایران آغاز کرد. آزمایش‌های اخیر موشکی ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای، دو موضوع اصلی اتهام‌زنی علیه ایران هستند و به نظر می‌رسد موضوع جدید برای پرونده‌سازی علیه تهران نیز در همین راستا باشد. اکنون به نظر می‌آید پرونده روابط ایران و امریکا بیش از هر زمان دیگری پیچیده‌تر شود و رویارویی‌های تهران و واشنگتن پس از اندکی وقفه بار دیگر آغاز شود.
این روزنامه در گزارشی دیگری نوشت: هرچند که وزرای دفاع، امور خارجه و رییس سازمان سیا در جلسات استماع سنا بر حفظ برجام تاکید کرده بودند اما یک صدای واحد از دولت ترامپ به گوش می‌رسد که آن هم اجرای سختگیرانه برجام است. فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، فعالیت‌های موشکی این کشور و مساله حقوق بشر سه عنوانی هستند که دولت جدید به دنبال استفاده از آنها برای تشدید تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران است.
روزنامه «وقایع اتفاقیه» در گزارش خود در خصوص تحریم های تازه علیه ایران نوشت: دولت آمریکا رسما مواضع تند و نژادپرستانه خود را با وضع تحریم های جدید علیه ایران عملی کرد.
روزنامه «افکار» هم در این باره نوشت: چند تن از نمایندگان جمهوریخواه بین الملل مجلس نمایندگان و ســنای آمریکا دو طرح را موســوم به «قانون تحریم های غیرهسته ای ایران» ارائه کردند که در صورت تصویــب، تحریم های یکجانبه جدیدی علیه تهران به اجرا می گذارد.
به نوشته روزنامه «ایران» هم سوای پیام‌های تهاجمی مسئولان دولت امریکا به برنامه موشکی ایران، نمایندگان کنگره این کشور هم مواضع تند و تیزی علیه ایران گرفته‌اند. رهبران اکثریت جمهوریخواه کنگره اعلام کرده‌اند که از تصویب تحریم‌های جدید غیر هسته‌ای علیه ایران حمایت می‌کنند. در همین حال خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه در دولت امریکا گزارش داده احتمال دارد که واشنگتن تحریم دست کم هشت شرکت یا سازمان ایرانی را اعلام کند. منابع آگاه غربی گفته‌اند که این تحریم‌های جدید با استفاده از ظرفیت قانونی حکم اجرایی رئیس جمهوری امریکا اعمال خواهد شد و نیازی به طی شدن روال طولانی قانونگذاری کنگره برای آن وجود ندارد.
در گزارش روزنامه «ابتکار» می خوانیم: رئیس جمهوری جدید آمریکا در روزهای نخست کاری خود، اقداماتی را انجام داد که واکنش‌های جهانی را در پی داشت. دونالد ترامپ پس از اینکه دستور قانون لغو صدور روادید را برای ایران و شش کشور دیگر داد، اکنون صحبت از تهدید ایران می‌کند و اظهار می کند که هیچ گزینه‌ای درباره ایران حذف نشده‌است. در همین حال نمایندگان سنای آمریکا هم در همسویی با ترامپ در تلاشند تا تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کنند. این درحالی است که دولت دونالد ترامپ تنها با ایران مشکل ندارد بلکه در همین مدت کوتاه با کشورهای دیگر هم درگیر شده‌است.
روزنامه «تجارت» زیر عنوان «تحریم از سر دیوانگی» چنین نگاشت: گویا نگرانی از پیروزی ترامپ زیاد هم بی ربط نبوده است. در همین مدت کوتاه ترامپ جملاتی بر زبان آورده که از یک سیاستمدار با تجربه بعید است و اظهارات حسن روحانی مبنی بر تازه وارد را تداعی می کند. امضای حکم محرومیت مردم هفت کشور به امریکا جدی ترین تصمیم مغرضانه ترامپ بود. اما اکنون تفکرات خطرناک دیگری نیز در سر دارد. به نوعی که خبرگزاری رویترز گزارش داد، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گفته که در مورد ایران هیچ گزینه ای از روی میز کنار گذاشته نشده است. رئیس جمهوری آمریکا در این باره که آیا در واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران گزینه های نظامی را نیز مدنظر قرار می دهد، این اظهارات را مطرح کرد.
پاسخ توییتری ظریف؛ ایران به تهدیدات وقعی نمی نهد چون ما به مردم خود برای امنیت کشور اتکا داریم. ما هرگز جنگی را آغاز نمی‌کنیم اما تنها می‌توانیم به ابزارهای دفاعی خود تکیه کنیم.
به نوشته این روزنامه، ترامپ علاقه عجیبی هم به توییتر بازی دارد. وی در پیامی جدید گفت: ایرانی ها قدردان مهربانی هایی که رییس جمهور اوباما در قبال آنها داشت، نیستند. دونالد ترامپ نوشت: ایران در حال بازی کردن با آتش است. ایرانی ها از مهربانی هایی که رییس جمهور اوباما در قبال آنها داشت، قدردانی نمی کنند. اما من چنین نیستم!وی روز پنج شنبه نیز در پیامی در توییتر نوشت: ایران در لبه پرتگاه و در آستانه فروپاشی بود که ایالات متحده آمد و با توافق هسته ای جان تازه ای به این کشور داد؛ 150 میلیارد دلار.
در گزارش روزنامه «جوان» با عنوان «پمپاژ بحران آمریکا به بیرون» هم می خوانیم: رئیس‌جمهور جدید امریکا با شــــعار «اول‌امریکا» وارد کاخ سفید شد ولی حالا که با اعتراضات کم‌سابقه در داخل روبه‌رو شده، به همان لفاظی‌هایی روی آورده که دموکرات‌ها و جمهوریخواهان چند دهه سیاست خارجی امریکا را به آن گره زده‌اند. دونالد ترامپ بعد از چند هفته سکوت در مورد ایران، هفته قبل قانون ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور از جمله ایران به امریکا را امضا کرد و حالا می‌گوید که باراک اوباما با ایران مهربان بوده و او قصد ندارد رفتار رئیس‌جمهور قبلی را ادامه دهد. با این حال، ترامپ موضعی متفاوت از موضع‌گیری اوباما در مورد ایران از خود بروز نداد و در اظهاراتی گفت: «هیچ گزینه‌ای در مورد ایران حذف نشده است.»
روزنامه «کیهان» در ستون «یادداشت روز» خود لفاظی های ترامپ را اقدامی هدفمند برای محک زدن ایران دانست و نوشت: ترامپ و تیم سیاسی- امنیتی وی در حال امتحان کردن جمهوری اسلامی ایران هستند. لفاظی‌های اخیر و برخی اقدامات مانند تحریم 25 فرد و شرکت ایرانی به بهانه حمایت از تروریسم در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است. واکنش و رفتار ایران در مقابل این دوره تست و گذار، رفتار و سیاست بعدی واشنگتن را تعیین می‌کند. از این منظر باید گفت روزها و هفته‌های آینده بسیار حساس و تعیین‌کننده هستند.
پاسخ تهران به تهدیدها و تحریم های آمریکا
پاسخ توییتری «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه به اظهارات جنجالی و تقابل جویانه ترامپ، بیانیه وزارت امور خارجه در این زمینه و ممنوعیت ورود تیم ملی آمریکا به ایران برای شرکت در مسابقات جام جهانی کشتی آزاد در کرمانشاه در روزنامه های امروز بررسی شد.
به نوشته روزنامه «اعتماد» ، ساعاتی پس از توییت‌های دونالد ترامپ، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در دو توییت با ادبیاتی دیپلماتیک پاسخ رییس‌جمهور امریکا را داد. ظریف در نخستین توییت نوشت: ایران به تهدیدات وقعی نمی‌نهد چون ما به مردم خود برای امنیت کشور اتکا داریم. ما هرگز جنگی را آغاز نمی‌کنیم اما تنها می‌توانیم به ابزارهای دفاعی خود تکیه کنیم. در توییت دوم محمد جواد ظریف مجددا به مساله فعالیت‌های موشکی ایران اشاره کرد و نوشت: ما هیچگاه از سلاح‌های خود علیه دیگری جز در دفاع مشروع استفاده نخواهیم کرد. ببینیم آیا کسانی که (از توانمندی موشکی ما) شکایت می‌کنند حاضرند همین حرف را تکرار کنند؟
به نوشته اعتماد، ظریف به همراه این توییت‌های خود2 فیلم از سخنرانی‌اش در موسسه امور بین‌الملل نیوزیلند در تاریخ ٢٤ اسفند ٩٤ را منتشر کرد که در هر دو آنها بر حقانیت ایران در مساله موشکی و دفاعی بودن ماهیت برنامه موشکی ایران اشاره کرده بود.
به نوشته روزنامه «همدلی»، ظریف پیش از این نیز در واکنش به انتقادات علیه آزمایش موشکی جدید در ایران گفته بود که ایران به عنوان کشوری که بیشترین هزینه را از تروریسم بین‌المللی و تجاوز کشورهای خارجی پرداخت کرده است و سابقه تاریکی از نحوه عملکرد جامعه بین‌الملل در تجاوز هشت ساله عراق به ایران در ذهن دارد، دفاع از خود را به اجازه طرف‌های دیگر موکول نمی‌کند.
به نوشته روزنامه «جمهوری اسلامی»، چندی پیش نیز دکتر ظریف در پاسخ به سوالی در نشست موسسه امور بین الملل در ولینگتون که از او درباره تلاش ایران برای تقویت توان موشکی و دفاعی پرسیده شده بود گفت: شما که این سوال را مطرح می‌کنید، هدف یک جنگ 8 ساله نبوده‌اید؛ جنگی که در آن شهرها زیر باران موشک‌ها قرار داشتند و حمله شیمیایی امان را می‌برید. شما در شرایطی نبودید که حتی یک موشک هم نداشته باشید تا شاید از ترس آن یک موشک، صدام حسین بمباران شهرها را متوقف کند. ما در آن دوره از این کشور به آن کشور می‌رفتیم و برای یک موشک بازدارنده التماس می‌کردیم، التماس می‌کردیم. تکرار می‌کنم التماس می‌کردیم تا از مردم خود دفاع کنیم اما همه سکوت کرده‌بودند.
در ادامه می خوانیم: وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد حالا امروز شما از ما می‌خواهید در ازای چند دلار، دست از تجهیز سیستم دفاعی خود برداریم؟ ما امیدوار هستیم روزی برسد که هیچ کس برای هیچ سلاحی پول خرج نکند. جامعه جهانی در آن جنگ نتوانست مانع از حملات موشکی و شیمیایی بی‌امان به ایران شود. صدام حسین زمانی که به ایران حمله کرد و ایرانی‌ها را کشت، دشمن غرب نشد بلکه زمانی دشمن شد که به کویت حمله کرد. 8 سال او عزیز دردانه غرب بود.
روزنامه اعتماد هم بخشی از بیانیه وزارت امور خارجه مبنی بر اینکه «امنیت ایران غیر قابل مصالحه و غیرقابل مذاکره است» در عنوان گزارش مرتبط خود برجسته کرد و به نقل از بیانیه یاد شده نوشت: در پایان ضمن یادآوری مجدد این اصل که امنیت جمهوری اسلامی ایران غیر قابل مصالحه و غیر قابل مذاکره است، تأکید می‌شود که اقدامات ناپخته و نسنجیده دولت ایالات متحده، جمهوری اسلامی ایران را از پیگیری و ادامه سیاست اصولی خود در حفظ صلح و ثبات منطقه و مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی باز نخواهد داشت و جمهوری اسلامی با تدبیر و درایت اجازه نخواهد داد، توطئه‌های خطرناک و اوهام آتش‌افروزان و جنگ‌طلبان رژیم صهیونیستی و حامیان ایشان به اهداف و نتایج شوم خود نایل آید.
روزنامه «آرمان» هم خبر اقدام وزارت امور خارجه کشورمان در ممنوعیت ورود تیم ملی آمریکا به ایران برای شرکت در مسابقات جام جهانی کشتی آزاد در کرمانشاه را بازتاب داد و با اشاره به اقدام اخیر رییس جمهوری آمریکا در ممنوعیت ورود اتباع ایرانی به آمریکا نوشت: وزارت خارجه ایران ضمن محکوم کردن چنین قانون تبعیض آمیزی اعلام کرد که حق اقدام متقابل را برای خود در نظر می گیرد. حقی که حالا موجب شده تا کشتی‌گیران آمریکایی از حضور در جام جهانی کشتی در کرمانشاه محروم شوند. به نظر می‌رسد بار دیگر سیاست به ورزش تسری یافت و کشتی‌گیران آمریکایی در واقع قربانی اقدام افراطی دونالد ترامپ شدند.
به گزارش ایرنا، روزنامه آرمان در سرمقاله خود هم اقدام های تازه آمریکا در برابر ایران را ناشی از «تفکر ستیزه جویانه» دانست و به ارایه راهکار برای مدیریت این مساله پرداخت و آورد: نکته‌ای که درمورد این تحریم های یکجانبه آمریکا حائز اهمیت است به همراهی یا عدم همراهی دیگر کشورها مربوط است. باید دید چه کشورهایی در مسیر تحریم ایران با آمریکا همکاری خواهند کرد و چه کشورهایی دست به این اقدام نخواهند زد. بدون تردید در نظام بین‌الملل هر کشوری به دنبال منافع ملی خود است و هر کشوری با مقایسه اینکه همکاری با آمریکا برای آنها مفید است یا ایران، تصمیمات خود را اتخاذ می‌کند. با همه این تفاسیر باید گفت راه‌حل مساله، تخاصم و ستیز نیست، آنچه می‌تواند این گره را بگشاید دیپلماسی ومسیر گفت‌وگو است. اگرچه درب‌های گفت وگو فعلا بسته است، اما می‌توان از طریق نهادهای بین‌المللی فرصت چنین گفت وگوهایی را فراهم کرد تا به مذاکرات دوجانبه منتهی شود. یکی از نکاتی که ایران باید در این راه به آن توجه کند پرهیز از حمایت‌های یکجانبه در مسائل‌عربی در منطقه است. ایران باید تلاش کند در مواردی خاص به سمت تصمیمات دسته جمعی با تکیه بر اجرای مصوبات سازمان ملل حرکت کند تا از این طریق مثلا ملت فلسطین نیز به حقوق حقه خود دست یابد.