العالم- ایران
متن گفتگوی تفصیلی مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه به شرح زیر است:
آیا پیروزی ترامپ را در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیش بینی می کردید؟
پیش بینی انتخابات در آمریکا باتوجه به صحبت های ترامپ و جنجال هایی که بر سر مسایل شخصی و موضع گیری های وی ایجاد شده بود، وضعیت انتخاباتی را پیچیده و سخت کرده بود. همه کشورها به ویژه کشورهایی از دوستان نزدیک آمریکا با علاقه انتخابات آمریکا را دنبال می کردند. در ابتدا پیش بینی نتیجه انتخابات سخت بود و تقریبا طبق آمارها و نظرسنجی ها بیشتر افراد کلینتون را برنده انتخابات می دانستند اما در نهایت ترامپ پیروز شد. تعداد آرای عمومی «دونالد ترامپ» سه میلیون کمتر از «هیلاری کلینتون» بود اما با رای الکترال بیشتر، ترامپ دررقابت انتخاباتی پیروز شد. قطعا، تعداد کسانی که پیش بینی می کردند ترامپ برنده شود، بسیار کم بود.
آیا با سرمایه گذاری بر روی سندرز نتیجه انتخابات به نفع دموکرات ها به پایان می‌رسید؟
پیش بینی این موضوع هم بسیار سخت بود. هر کدام از این نامزدها پایگاه های خود را در داخل حزب داشتند. در داخل حزب دموکرات، تعدادی طرفدار کلینتون و تعدادی طرفدار سندرز بودند ولی فرق این دو نفر در این بود که کلینتون بخشی از ساختار حزب دموکرات محسوب می شد ولی سندرز بخشی از ساختار محسوب نمی شد، همان طور که ترامپ بخشی از ساختار حزب جمهوری خواه حساب نشد و الان هم حساب نمی شود. اینکه دو کاندیدا از خارج از ساختار می آمدند باز هم پیش بینی نتیجه را سخت می کرد و مناظرات وارد موضوعات جدیدی می شد.
علت شکست هیلاری کلینتون چه بود؟
در خصوص شکست کلینتون دلایل مختلفی وجود دارد. موضوع ایمیل های ایشان و همچنین موضع گیری های ترامپ به عنوان کسی که می خواست در زندگی مردم و وجهه آمریکا تغییر ایجاد کند، خود به خود باعث شد تا نتیجه انتخابات تغییر کند و در نهایت با شعار پوپولیستی ترامپ توانست وارد کاخ سفید شود.
شما نگران روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا نیستید؟
ما نگران نیستیم. سیاست های دولت آمریکا از ابتدای انقلاب تاکنون در قبال جمهوری اسلامی ایران تفاوت 180 درجه ای نداشته است. این طور نبود که رییس جمهوری خصومتش نسبت به ایران کم باشد و رییس جمهوری دیگری خصومتش بیشتر باشد. نباید از این بعد نگاه کرد که چون شعارهای ترامپ تند است ما وارد وضعیت جدیدی خواهیم شد. به نظر من خیلی تفاوت آنچنانی وجود ندارد.
اقدامات آمریکا در حوزه سیاست خارجی تقریبا تدوین شده است. این طور نیست یک رییس جمهوری در حوزه خلیج فارس یک سیاست داشته باشد و رییس جمهوری دیگر سیاست کاملا متفاوتی داشته باشد. آقای اوباما به عنوان یک دموکرات شدیدترین تحریم ها را علیه ما وضع کرد، اگرچه لحنش متفاوت بود.
چرا در قانون جدید مهاجرتی ترامپ شاهد واکنش جدی از سوی وزارت امور خارجه نبودیم؟
پس از دستورالعمل اجرایی ترامپ بلافاصله وزارت امورخارجه بیانیه داد و سیاست کلی خود را تشریح کرد. در این بیانیه تاکید شد قانون مهاجرتی آمریکا، ضد سیاست های اسلامی بوده و یک حرکت نژاد پرستانه و ضد دین است و اسم دیگری برای آن نمی توان گذاشت. به همین منظور در وزارت امور خارجه کمیته ای تشکیل شد و تحولات در آمریکا را به سرعت رصد می کند. پس از اینکه تصمیم ترامپ توسط سیستم قضایی آمریکا به چالش کشیده شد، ما نیز با درخواست فدراسیون جهانی کشتی و فدراسیون کشتی ایران برای حضور کشتی گیران ایالت متحده آمریکا برای شرکت در مسابقات جهانی در کرمانشاه موافقت کردیم. در حال حاضر وارد دستورالعمل جدید از سوی رییس جمهوری آمریکا شدیم و نیاز نیست هر بار واکنش جدیدی به این موضوع نشان بدهیم، زیرا موضع قبلی همچنان جاری و ساری است. این امکان وجود دارد که در داخل آمریکا و پس از این اتفاق مجدد واکنش قضایی نسبت به قانون مهاجرتی ترامپ صورت گیرد. دادستان چند ایالت آمریکا انتقاد خود را به این قانون اعلام کردند و قاضی دادگاه فدرال طبق روال قبل باید مانع اجرای آن شود که البته هنوز به آن مرحله نرسیدیم. ممکن است این اتفاق بیافتد یا نیافتد. مجدد تاکید می کنم، نیاز نیست هر بار یک واکنش خاصی نشان دهیم. واکنش اولیه ما به اندازه کافی جامع بوده و کفایت می کند.
کارکرد کمیته تشکیل شده در وزارت امور خارجه چیست؟
این کمیته در وزارت خارجه و با حضور ارگان های مختلف در داخل، مسایل را مرتب رصد می کند. اگر تحولات به صورت عادی باشد جلسه عادی برگزارخواهد شد و اگر موضوع جدی باشد در آن چارچوب تصمیم گرفته می شود. تحریمی که توسط وزارت خارجه اعلام شد در پاسخ به تحریم هایی بود که آمریکا علیه افراد و شرکت های ما صادر کرد، آن هم در پاسخ آزمایش موشکی ایران. ما در بیانیه خود اعلام کردیم آزمایش موشکی ما به عنوان بخشی از فعالیت های دفاعی ما محسوب می شود و خودمان تصمیم می گیریم چه موقع و چه زمانی در چارچوب برنامه های دفاعی خود اقدام کنیم. آزمایش موشکی ما نه خلاف قطعنامه 2231 و نه خلاف مقررات بین المللی است. هیچ معاهده ای بین المللی مربوط به موشک نداریم و البته خودمان را متعهد به مقررات بین المللی که عضو آن هستیم، می دانیم. در قطعنامه 2231 هم بارها گفتیم که موشک های ما قابلیت حمل کلاهک هسته ای را ندارد. پس از اعمال تحریم علیه شرکت ها و موسسات ایرانی از سوی آمریکا، ما نیزعمل متقابل انجام دادیم. پس از آن هم تحول جدیدی ندیدیم که بخواهیم وارد تحریم جدیدی شویم.
آیا امیدوار به تعلیق 6 ماهه برنامه هسته ای از سوی ترامپ هستید؟
من نمی خواهم پیش بینی کنم. برجام یک توافق و نتیجه مذاکرات طولانی مدت میان 7 کشور و نماینده اتحادیه اروپا است. برای به نتیجه رسیدن برجام مذاکرات پیچیده و سختی داشتیم و ساعات بسیار زیادی گذاشته شد تا به توافق رسیدیم. ممکن است کسی بگوید توافق ایراداتی دارد و شاید هم درست باشد ولی این توافق حاصل بده بستان بود. اگر کسی بخواهد جعبه را باز کند و بگوید اینجای کار ایراد دارد می تواند این کار را انجام دهد ولی دیگر ما مذاکره ای نداریم. شاید آمریکایی ها این دیدگاه را داشته باشند که رییس جمهوری آنها می تواند بگوید من برجام را قبول ندارم. از نظر آنها این کار شدنی است اما نمی دانیم این کار را می کند یا نه. باید آمریکایی ها یا هر کشور دیگری بدانند ما دست بسته نیستیم. ما و حتی یک مذاکره کننده آنقدر هوشیار است که وقتی مذاکره تمام شود این امکان را بدهد که بعد از رسیدن به توافق، این توافق برهم بخورد. این طور نیست یک دفعه با لغو برجام مواجه شویم. البته ما به دنبال این موضوع نیستیم قطعا ترجیح ما این است برجام با اجرای کامل آن بماند. طبق گزارش های ارائه شده، ایران به همه تعهدات خود پایبند است اما طرف مقابل در برخی حوزه ها بدعهدی می کند. ما فکر می کنیم برجام توافقی است که همه از آن منفعت می برند و اگر وجود نداشته باشد، انتهای دنیا نخواهد بود. خود آمریکایی ها هم این موضوع را می دانند که اگر برجام نباشد ایران انتخابات متعددی دارد البته این یک تهدید نیست بلکه واقعیت است و در مذاکرات و مصاحبه های خود نیز این موضوع را بارها مطرح کردیم. خود آمریکایی ها هم می دانند توانمندی ما چقدر است و با حمایت هایی که مردم از نظام دارند قبل از هر تصمیم قطعا چند بار فکر می کنند.
زمان برگزاری کمیسیون مشترک برجام قطعی شده است؟ ایا امکان سنگ اندازی از سوی طرف آمریکایی وجود دارد؟
طبق صحبت های اولیه ممکن است نشست در ماه آوریل برگزار شود اما این تاریخ قطعی نیست. ما آمادگی کامل در صورت سنگ اندازی طرف مقابل داریم. زمانی که به مذاکرات می رویم آمادگی همه چیز را داریم. کاش بشود خلاصه ای از بحث هایی که در کمیسیون مشترک و مذاکرات داشتیم به صورت علنی بیان کنیم. در این سفرها هیأتی متشکل از متخصصین در سازمان انرژی اتمی، حقوقدانان و افرادی از وزارت خارجه ما را همراهی می کنند. همواره دعای مردم، حمایت مقام معظم رهبری و رییس جمهوری به ما قوت قلب داده و قطعا با روحیه بالا از عهده کار برخواهیم آمد.
آیا خرید 900 کیلو کیک زرد و سنگ اندازی انگلیس را در دستور کار نشست کمیسیون مشترک برجام قرار خواهید داد؟
درباره خرید 900 کیلو کیک زرد در جلسه کمیسیون مشترک قبلی در وین صحبت شد و پیگیری این موضوع جزو برنامه های ما است. در این مورد کشور انگلیس بدعهدی کرد و سایر اعضا نیز از این موضوع مطلع هستند.
سایر اعضای 1+5 با ایران هم نظرهستند؟
الان زمان باز کردن همه مسایل نیست. اینکه یک توافق اولیه ای شد و بعدش انگلیس بدعهدی کرد هیچ یک از اعضا در خصوص این موضوع شک ندارند. در حال بررسی بر روی این موضوع هستیم و امیدواریم که طرف مقابل نیز سنگ اندازی نکند و اجازه بدهد که اقدامات پیش برود.
درباره آخرین وضعیت عادی سازی روابط با دولت کانادا توضیح دهید؟
وضعیت روابط ما و کانادا پیچیدگی خاص خود را دارد. چرا می گویم پیچیدگی چون دولت قبلی کانادا نزدیک به رژیم صهیونیستی بود و مواضع منفی و افراطی نه تنها نسبت به کشورما بلکه سایر کشورها داشت. در پارلمان کانادا یک قانونی تصویب شد که مصونیت قضایی و سیاسی دولت ما را لغو کرد و ما نمی توانیم از آن مسئله چشم پوشی کنیم. دولت ها باید مصونیت قضایی و سیاسی داشته باشند. عصر حجر نیست که هر کس هر طور که می خواهد رفتار کند. اگر قانونی نباشد سنگ روی سنگ بند نمی شود. اینکه فلان دادگاه حکم دهد که خارج از کانادا ایران یک مالی داشته و دست اندازی کنند، مورد قبول ما نیست. این موضوع را با دولت جدید کانادا مطرح کردیم و تا حل نشود نمی توانیم روابط عادی داشته باشیم. پس ازبرگزاری انتخابات در کانادا، مقامات این کشور اعلام کردند که خواستار همکاری با ایران هستند. همچنین ما نیز خواهان گسترس روبط سیاسی و اقتصادی با کانادا هستیم اما باید اختلافات موجود رفع شود.
نظر شما درباره اقدام دادگاه «انتاریو» چیست؟ ایا این حکم تاثیری بر روابط ما خواهد داشت؟
در حال صحبت هستیم که چطور با این موضوع برخورد کنیم. از دید ما کاملا حکم دادگاه «انتاریو» مردود است. این حکم نیز در قالب همان قانون صادر شد و به هیچ وجه برای ما پذیرفته نیست. در حال رایزنی بر روی این موضوع هستیم تا ببینیم کار به کجا می رسد.
علی رغم اختلاف نطر در بحث حقوق بشری میان ایران و اتحادیه اروپا، آیا همچنان خواستار مذاکره هستید؟
ما در بحث حقوق بشر علاوه بر اختلافات سیاسی با طرف اروپایی، اختلاف مبنایی نیز داریم. برای مثال اتحادیه اروپا حکم اعدام ندارد. ما در گفت و گوهای خود اعلام کردیم، اعدام جزئی از قوانین و شریعت ما است. در این مذاکرات بارها تاکید کردیم که در این زمینه نمی توانید استاندارهای متفاوت وجود داشته باشید. همچنین قطعنامه علیه ایران صادر کنید و نسبت به جنایات علیه مردم یمن و فلسطین سکوت کنید. این اختلاف سیاسی همچنان وجود دارد. ما همیشه آماده گفتگو هستیم تا شبهاتی که وجود دارد از طریق گفت و گو حل و فصل کنیم و در برخی حوزه ها نظرات خود را به هم نزدیک کنیم.
این مذاکرات یک دور در بروکسل برگزار شد که در آن در خصوص کلیات و دسته بندی موضوع بحث شد. دور دوم مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا تابستان در تهران برگزار خواهد شد که این گفت و گوها در خصوص حقوق بشر، روابط میان ایران و اتحادیه اروپا و تحولات منطقه خواهد بود.
راه اندازی دفتر اتحادیه اروپا در تهران در چه مرحله ای است؟
این موضوع همچنان تحت بررسی است. کسانی که با فاصله به این موضوع نگاه می کنند برایشان غیرعادی به نظر می رسد که چرا تفاهم نهایی حاصل نشده است. درباره راه اندازی دفتر اتحادیه اروپا در تهران ارگان های مختلفی باید نظر بدهند که یک مقدار زمان بر است. اینکه فقط وزارت امور خارجه مسئول یک موضوع باشد قطعا در موعد مقرر انجام می شود اما در این موضوع که ارگان های مختلف باید به یک نظر واحد برسند، پروسه زمان بر شده است. ماهیت بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا با بازگشایی سفارت تفاوت دارد. کشور میزبان باید مصونیت و امتیازاتی از بعد دیپلماتیک به نماینده اتحادیه اروپا بدهد که کار را سخت تر کرده است.
چرا انتخاب سفیر سوییس زمان بر شده است؟
سفیر سوییس از سوی وزارت امور خارجه تعیین شده و در حال انجام مراحل داخلی است. ما روابط دوستانه و نزدیکی با سوییس به ویژه در حوزه بانکی و اقتصادی داریم. بلافاصله پس از نهایی شدن مراحل داخلی سفیر جدید معرفی خواهد شد.
بازگشایی سفارت ایرلند در تهران در چه مرحله ای است؟
قراراست سفارت ایرلند در تهران بازگشایی شود. پس از برجام زمینه همکاری های اقتصادی میان ایران و سایر کشورها فراهم شد. ایرلند نیز خواستار بازگشایی سفارت در ایران بوده اما این کشور شاید به دلیل ملاحظات داخلی، بروکراسی و اختصاص بودجه مالی هنوز اقدام به بازگشایی نکرده است. اطلاع دقیقی از زمان بازگشایی سفارت ایرلند ندارم.
آیا جایگزینی برای سفرای فرانسه و ایتالیا تعیین شده است؟
مدت زمان فعالیت سفرای ایران در فرانسه و ایتالیا رو به پایان است. انشاالله خبرهای جدید به زودی اعلام می شود.
آیا شما گزینه وزارت امور خارجه به عنوان سفیر هستید؟
خودم گزینه نیستم و همچنان در وزارت امور خارجه مشغول به فعالیت هستم. یک دوره ای بازنشسته شدم و الان مجدد مشغول به کار هستم. انشالله اگر بازنشستگی قسمت شود کارهای زیادی برای انجام دارم و قصد سفر ندارم.
پیام نوروزی
برای مردم خوبمان آرزوی سلامتی، خوشی، تندرستی و سعادت در سال نو می کنم. انشالله آحاد مردم ایران سربلند و موفق باشند. برای نیروهای مسلح که حافظ کشور هستند تا همه اقشار مختلف آرزوی سربلندی می کنم و همچنین برای همکاران شما آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.
منبع: خبرگزاری برنا