دسترسی به اینترنت حجمی در سال‌های اخیر محدودیت‌های متعددی برای کاربران دائم درحال افزایش اینترنت ایجاد کرده و بر همین اساس از مدت‌ها قبل با افزایش ضریب نفوذ دسترسی به اینترنت استفاده از اینترنت نامحدود و غیرحجمی ازجمله مطالبات جدی شهروندان بوده است. در این میان وزارت ارتباطات به‌عنوان متولی اصلی اینترنت کشور رایزنی‌های متعدد و اقدامات متنوعی را برای برآوردن این درخواست در دستور کار خود قرار داده و حال در روزهای پایانی دولت به نظر می‌رسد عزم محمود واعظی برای تحقق این وعده بیش از هر زمان دیگری جزم شده است. اکنون مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت خبر از نهایی‌شدن مدل تعرفه‌گذاری اینترنت نامحدود داده و بر این نکته تأکید دارد که هر بسته اینترنتی شامل یک کف و سقف خواهد بود که کیفیت سرعت سرویس نباید از کف کمتر باشد.
بسته های اینترنت نامحدود
به گفته محمدجواد آذری‌جهرمی برای حفظ کیفیت و سرعت، سه بسته شامل تا دومگابیت بر ثانیه، تا شش مگابیت بر ثانیه و ۱۶ مگابیت بر ثانیه طراحیشده است.
بنابر این گفته، اینترنت نامحدود خیلی هم نامحدود به نظر نمی‌رسد؛ زیرا به‌هرحال سقفی برای استفاده از اینترنت مشخص شده است. البته سقف این سرویس براساس میانگین حداکثر مصرف فعلی کاربران در نظر گرفته شده و ترکیب آن به صورتی خواهد بود که بیش از ۹۰ درصد از کاربران با خرید این بسته‌ها دیگر نیازی به پرداخت شارژ اضافه ندارند.
به‌این‌ترتیب شاید بتوان عنوان بسته‌های نامحدود اینترنت را به بسته‌های مذکور اتلاق کرد. هرچند به‌هرحال با وجود بالابودن حجم این بسته‌ها نمی‌توان در معنای حقیقی کلمه آنها را نامحدود دانست. دراین‌میان میزان حجم بسته‌ها نیز براساس اپراتورهای مختلف، متفاوت بوده و به تعریف آنها بستگی دارد. البته به این نبود شفافیت نیز نقد وارد است و انتظار می‌رود فرمولی مشخص برای این بخش وضع شود تا کاربرها را نسبت به سقف حجمی مطلع کند.
از سوی دیگر وزیر ارتباطات در این‌باره معتقد است: اگر اینترنت بخواهد نامحدود شود، تقاضا زیاد خواهد شد و ممکن است شبکه انتقال کشور نیاز به توسعه داشته باشد؛ به‌همین‌دلیل شرکت‌های مخابرات و زیرساخت موظف به انجام برنامه‌ریزی‌هایی در این راستا شدند و برای بررسی مدل فروش اینترنت نامحدود و توقف اینترنت حجمی، کمیته‌ای در وزارت ارتباطات تشکیل شد تا راه‌های مختلفی برای اجرای این طرح مورد بررسی قرار گیرد. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توضیح بیشتر درباره این طرح با اشاره به تفکیک ترافیک داخل و بین‌الملل در این بسته‌ها می‌گوید: «برای ترافیک داخلی سقفی ۱۰برابری نسبت به ترافیک بین‌المللی در نظر گرفته شده و کاربر خانگی در صورت استفاده از سرویس ویدئوی آنلاین داخلی می‌تواند روزی پنج ساعت ویدئو تماشا کند؛ آن هم بدون آنکه نیازی به پرداخت هزینه جداگانه داشته باشد».
مشکلات اینترنت نامحدود برای مشترکان
یکی از مشکلاتی که بر سر راه این طرح قرار دارد، کاربران کم‌مصرف هستند؛ چراکه اگر اینترنت نامحدود شود هزینه این کاربران افزایش خواهد یافت و درواقع آنها ضرر می‌کنند. در این زمینه نیز یکی از مدل‌های مطرح‌شده، خرید اینترنت نامحدود براساس سرعت است به آن معنا که کاربر دیگر نیاز به خرید حجم مصرفی ندارد و براساس سرعتی که نیاز دارد خرید خود را انجام می‌دهد. سرعت‌های این طرح نیز درحال‌حاضر به سه دسته زیر یک مگابیت بر ثانیه، بین دو تا سه مگابیت بر ثانیه و بالای سه مگابیت بر ثانیه تقسیم شده و واعظی تصمیم‌گیری قطعی برای این طرح را به هفته آینده موکول کرده است. در این میان قطعا مشترکانی که به سمت استفاده نامحدود می‌روند، افرادی هستند که مصرف حجمی بالایی در اینترنت دارند و حق‌شان است که از سقف حجمی دیتای نامحدود اطلاع داشته باشند. نصرالله جهانگرد، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، در این‌باره تأکید دارد در این مدل قرار نیست مصرف اینترنت بی‌نهایت باشد و برای مصرف سقفی مشخص تعیین خواهد شد.
بااین‌حال برای تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز برای اجرای چنین طرح‌هایی، در روزهای گذشته عملکرد شرکت ارتباطات زیرساخت از سوی مجلس مورد ارزیابی قرار گرفته و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، سیر رشد زیرساخت‌های ارتباطی کشور و ظرفیت دسترسی مردم به ابزارهای ارتباطی در چهار سال اخیر را فرایندی غیرقابل باور می‌داند. جهرمی می‌گوید:» با وجود این، همچنان از جایگاه مطلوبمان در دنیا از حیث فناوری ارتباطات و اطلاعات فاصله داریم». به گفته او در هر بسته برای ترافیک داخلی و اینترنت دو سقف در نظر گرفته شده که سقف ترافیک داخلی ۱۰ برابر اینترنت خواهد بود. بر این اساس عملا کاربران خانگی در صورت استفاده از سرویس‌های ویدئوآنلاین در صورتی که هر روز پنج ساعت سرویس ویدیوئی داخلی را ملاحظه کنند و این رفتار را هر روز در ماه تکرار کنند، نیازی به پرداخت ندارند. در این راستا و درحالی‌که برنامه برای خاتمه‌دادن به فروش اینترنت حجمی در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار گرفته، از سوی رگولاتوری اجرای طرح ارائه اینترنت نامحدود منوط به مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات شده و تأکید شده است: بنا نیست کیفیت خدمات فدای سرویس‌های جدید شود و حوزه نظارت سازمان مسئولیت کنترل کیفیت خدمات اپراتورها را برعهده دارد و اگر کیفیت کمتر از استانداردها باشد، اعمال مقررات خواهد شد. این به آن معنی است که قرار نیست به هر قیمت و تحت هر شرایطی طرح نامحدودشدن اینترنت اجرا شود. درحالی‌که قرار بر این است که جزئیات قیمت و سایر مسائل مربوط به این طرح پس از تصویب از سوی سازمان تنظیم مقررات ابلاغ شود، سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا طرح حذف اینترنت حجمی و جایگزيني‌آن با اينترنت «نامحدود» با وجود بسیاری از دشواری‌هایی که بر سر راه زیرساخت‌هایش وجود دارد، به معنای حقیقی اجرا مي‌شود و با مبلغی مقبول در دسترس شهروندان قرار خواهد گرفت؟
شرق