پس از امضای توافق صلح دولت سودان با شورشیان جنبش خلق در سال 2005، طولانی ترین جنگ داخلی در قاره آفریقا پایان یافت، و با وجود ادامه برخی اختلافات و درگیری های مرزی، این توافقنامه طی هفت سال گذشته مانع از آن شد که جنگهای گسترده بین طرفین از سرگرفته شود.
با این حال طی ماه های اخیر بحران مرزی بازهم به اختلافات طرفین دامن زد، و نیروهای سودان جنوبی اواخر مارس 2012 با یورش به منطقه مرزی و نفت خیز "هجلیج" آن را اشغال کردند.
در بیست و نهم مارس سودان جنوبی نیروهای خود را از این منطقه خارج کرد و قرار شد طرفین اختلافات خود را در نشستی با نظارت اتحادیه آفریقا در آدیس آبابا، حل کنند .. اما هنوز چند روز از این توافق نگذشته بود که سودان جنوبی دوباره در دهم آوریل 2012 نیروهای خود را به منطقه "هجلیج" اعزام کرد.
پس از آن دو کشور طبق اعلام مسئولان سودانی در وضعیت جنگی قرار گرفتند.
"هجلیج و ابیه"
کارشناسان کشمکش بر سر منطقه "هجلیج" را با منطقه مورد منازعه "ابیه" در ارتباط می دانند .. به معنای آنکه اختلاف درباره هجلیج درباره این مسأله است که آیا این منطقه بخشی از ابیه هست یا خیر.
پروتکل ابیه در مه سال 2004 بین دولت سودان و جنبش خلق امضا شد .. در ابیه قبایل "دینکا نقوک" زندگی می کنند و انگلیس آن را در سال 1905 به منطقه "کردفان" پیوست.
سودان جنوبی تأکید می کند که دینکا نقوک شاخه ای از قبایل دینکای جنوبی است، و این درحالی است که طبق تقسیم بندی های انگلیس منطقه کردفان مربوط به شمال سودان است.
بر اساس پروتکل ابیه، کمیته ای از کارشناسان به پس از بررسی مرزهای منطقه گزارشی را به طرفین توافقنامه صلح فراگیر سودان دادند .. در این گزارش منطقه هجلیج بخشی از ابیه در نظر گرفته شد.
درپی مخالفت با این تصمیم، پرونده به دادگاه بین المللی تحکیم در لاهه محول شد، این دادگاه در بیست و دوم ژوئیه 2009، حکم ترسیم دوباره مرزهای شرقی و غربی منطقه ابیه را صادر کرد.
بر اساس نظر سازمان ملل متحد، کنترل چاه های نفت و بویژه منطقه هجلیج طبق حکم دادگاه تحکیم همچنان در اختیار دولت خارطوم باقی ماند و این دادگاه با تصمیم های سابق کمیته کارشناسان در خصوص ترسیم مرزهای غربی و شرقی مخالفت کرد و مرزهای شمالی و جنوبی را به حال خود باقی گذاشت.
"اشرف قاضی" نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل تحد در آن زمان گفت: پس از صدور حکم، طرفین توافق کردند که این موضوع تمام شده است.
نفت
مهمترین عاملی که موجب شده است سودان جنوبی همه تلاش خود را برای گرفتن منطقه ابیه و حتی هجلیج به کار بگیرد، نفت خیز بودن این مناطق است. این منطقه روزانه 60 هزار بشکه نفت تولید می کند .. یعنی نیمی از تولید کل نفت سودان. سودان روزانه 115 هزار بشکه نفت تولید می کند.
البته به نظر می آید سودان جنوبی تصمیم دارد از این طریق با افزایش فشارهای اقتصادی بر خارطوم، از سودان شمالی امتیازهایی را بویژه در خصوص هزینه انتقال نفت بگیرد.
سودان جنوبی در ژانویه 2012 پس از اختلاف با سودان شمالی در خصوص هزینه انتقال نفت، مجبور شد لوله های انتقال نفت خام را ببندد.