العالم ـ آمریکا
جیمز جورج جترس، کارشناس روابط بین الملل و مشاور سابق حزب جمهوریخواه در سنای آمریکا، دولت های اروپایی را ناتوان از رویارویی با فشارهای دولت ترامپ دانست و گفت که آنها به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن موضع ترامپ، بر سر دوراهی درباره برجام قرار دارند.
وی با اشاره به حضور پر رنگ چهره های ضد ایرانی در کنگره خاطرنشان کرد، در صورتی که اروپایی ها با درخواست ترامپ برای تغییر برجام کنار بیایند، نمایندگان کنگره هم وارد عمل خواهند شد.
با این حال این کارشناس روابط بین الملل تاکید کرد: موضع روسیه و چین اهمیت داشته و برای همین برجام یک توافق پایدار بین المللی بوده است.
سه کشور اروپایی با ترامپ مساله دارند
جترس درباره اعلام تشکیل کار گروه های مشترک با انگلیس، فرانسه و آلمان درباره ایران توسط وزیر خارجه آمریکا گفت: چند مساله در رابطه با اروپایی ها وجود دارد. فرانسه، آلمان و بریتانیا با ترامپ دچار مساله هستند.
وی افزود: آنها از اوباما بیشتر خوششان می آمد اما در عین حال آنها حساب می کنند که اگر ترامپ هجومی و غیر قابل پیش بینی است، بهتر خواهد بود که با وی از لحاظ دیپلماتیک همراه شوند؛ به این امید که وی را کنترل کنند.
مشاور سابق جمهوریخواهان سنای آمریکا ادامه داد: آنها نگران هستند که اگر با ما همراه نشوند، دست به کار خطرناک و تندی همچون اشغال عراق بزنیم. اکنون اروپایی ها بر سر این دو راهی هستند که آیا مخالفت با درخواست ما برای تغییر برجام، دست آمریکایی ها را بسته نگه داشته و پیامد خطرناکی نخواهد داشت؟
اروپایی ها در برابر تهدید آمریکا خود را کاملا می بازند
جترس درباره اینکه آیا نشانه ای از گرایش رهبران اروپایی برای تغییر در برجام دیده است؟ گفت: من نشانه مستقیمی در این باره ندیده ام. خیلی از رسانه های آمریکایی می گویند که در این زمینه بحث و رایزنی هایی با اروپایی ها در جریان است. نمی دانم این سخنان تبلیغاتی است که دستور آن از بالا در واشنگتن صادر شده تا نشان دهند که در حال جلو آمدن هستند یا نه، واقعا چیزی در پشت درهای بسته با اروپایی ها در جریان است.
وی تصریح کرد: یک چیزی که درباره اروپایی ها باید به خاطر داشته باشید این است که جرات و جسارت آنها در عرصه بین المللی هیچ است. وقتی ما تهدیدشان می کنیم، آنها کاملا خود را می بازند و تردید نداشته باشید که می توانیم تهدیدشان کنیم.
این تحلیلگر مسایل سیاسی اضافه کرد: می توانیم از لحاظ مالی تهدیدشان کنیم، ما بر دستگاه های اطلاعاتی و نظامی آنها سیطره داریم. آنها بیش از آنکه متحد باشند، اقمار آمریکا هستند و خودشان هم این موضوع را می دانند.
جترس با یادآوری واکنش آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نسبت به افشای شنود مکالمات تلفنی اش توسط دولت آمریکا، اظهار کرد: این شنودها نقض جدی پروتکل های روابط دو کشور دوست بودند، اما آنها واکنش نشان نداده و از کنارش گذشتند. برای همین نگرانی من است که وقتی که اروپایی ها را در جلسات تهدید کنیم، آنها جا بزنند.
وی درپاسخ به اینکه آیا این بحث به معنای این است که تفاوتی میان موضع آلمان، فرانسه و بریتانیا وجود ندارد؟ گفت: چرا، آنها با یکدیگر فرق می کنند. همواره هر کسی در آمریکا رییس جمهوری باشد، بریتانیا متحدی است که می توان روی آن حساب کرد.
انگلیس سگ آمریکا است
مشاور جمهوریخواهان افزود: بریتانیا آن طوری که درباره تونی بلر نخست وزیر اسبق انگلیس مطرح بود، سگ (poodle) ایالات متحده است. آلمان و فرانسه تا حدودی به دلیل روابط اقتصادی با ایران متفاوت هستند. این تفاوت را شما درباره تحریم های ثانویه آمریکا می بینید که این دو کشور تلاش کرده اند، شرکت های خود را با وجود مخالفت های آمریکا وارد سرمایه گذاری در ایران بکنند.
جترس ادامه داد: در مجموع به نظر من آنها به دشواری بتوانند به شکل مستقیم و علنی رویاروی خواسته ایالات متحده قرار بگیرند. اگر آنها با واشنگتن همراه نشوند، در عوض من فکر می کنم راهبرد تاخیر را انتخاب کرده و تلاش کنند وارد جریان مذاکره با آمریکا شوند.
تمایل کنگره به تغییر برجام
مشاور سابق جمهوریخواهان در سنای آمریکا درباره موضع کنگره در خصوص توافق هسته ای با ایران گفت: کنگره از تصمیم خروج از برجام پشتیبانی نخواهد کرد، ولی به نظرم از تغییر در برجام در راستای خواسته ترامپ پشتیبانی خواهد کرد.
کنگره گرایش نظامی گری ضد ایران دارد
جترس افزود: دلیل این موضع این است که اکثریت کنگره شامل همه جمهوریخواهان با گرایش نظامی گری، ضد ایرانی هستند.
وی با این ادعا که دموکرات ها می خواهند میراث اوباما را حفظ کنند، ادامه داد: آنها فکر می کنند بهتر است این کار را از راه اصلاح و تغییر برجام انجام داد. این بهتر از این خواهد بود که ترامپ از برجام خارج شود. به علاوه، چهره های ضد ایرانی در میان دموکرات ها به چشم می خورند که دلیل این موضع آنها، نزدیکی به اسرائیل و تا حدی عربستان سعودی است.
این کارشناس مسایل بین الملل در پاسخ به اینکه چرا کنگره در مهلت 60 روزه از اکتبر درباره برجام اقدامی نکرد؟ افزود: به این دلیل که نمایندگان کنگره در آن زمان درباره اروپایی ها مطمئن نبودند. به باور من با وارد کردن موضوع برنامه موشک بالستیک ایران و در نظر گرفتن واکنش اروپایی ها، نمایندگان کنگره تمایل دوچندانی برای تغییر برجام پیدا می کنند.
اگر اروپایی ها همراهی کنند کنگره به سمت تغییر برجام خواهد رفت
جترس ادامه داد: یعنی اینکه اروپایی ها اگر در کنار ما بایستند، کنگره به سمت تغییر برجام خواهد رفت و اگر مخالفت کنند، نمایندگان کنگره این نگرانی را پیدا خواهند کرد که آمریکا منزوی بشود. در این حالت دوم، کنگره تصمیم گیری را به ترامپ خواهد سپرد که یا عقب نشینی کند یا اینکه از توافق خارج شود.
اهمیت موضع چین و روسیه
این مشاور پیشین کنگره آمریکا در عین حال اذعان کرد که برجام توافقی بین المللی و چندجانبه است که نمی توان بدون در نظر گرفتن موضع همه طرف های گروه 1+5 آن را عوض کرد.
جترس گفت: اجازه بدهید فرض کنیم که همه اروپایی ها هم با آمریکا همراه شوند، هنوز روسیه و چین را باید راضی کرد. همین موضوع است که برجام را به یک توافق بین المللی پایدار تبدیل می کند. اگر اروپایی ها با آمریکا همراه شوند، ممکن است فشار بر روسیه و چین افزایش یابد تا با برخی تغییرات موافقت کنند.
حاکمیت فضای شدید ضد ایرانی در واشنگتن
مشاور سابق جمهوریخواهان سنا در گفت و گو با ایرانا، با اعتراف به فضای تبلیغاتی ضد ایران در واشنگتن اضافه کرد: متاسفانه این فضا چنان شدید است که هیچ کسی در کنگره برای مخالفت با کارهای ضد ایرانی ترامپ تلاش نمی کند؛ حتی از دموکرات ها هم چنین چیزی نمی بینیم. جترس خاطرنشان کرد: تنها دلیل مخالفت آنها با سیاست های ترامپ درباره برجام ، تضاد سیاسی داخلی با رئیس جمهوری آمریکا است.
ترامپ در نیمه ژانویه 2018 بر خلاف اظهارات تندی که درباره برجام داشت، اسقاط تحریم های مربوط به این توافق بین المللی را تمدید کرد اما تهدید کرد که این آخرین تمدید خواهد بود و اگر کنگره برجام را اصلاح نکند، از آن خارج خواهد شد.
کشورهای اروپایی، اتحادیه اروپا، روسیه وچین تا کنون قاطعانه از این توافق بین المللی که پشتوانه شورای امنیت هم دارد، حمایت کرده و نسبت به اقدامات آمریکا برای تخریب این توافقنامه که برای منع گسترش سلاح های هسته ای بسیار اهمیت دارد، هشدار داده اند.