العالم - عراق - امریکا
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا بامداد جمعه «هربرت ریموند مک‌مستر» را از سمتش به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید برکنار و «جان بولتون»، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل را به عنوان جانشین او منصوب کرد. بولتون سومین مشاور امنیت ملی ترامپ خواهد بود. ترامپ، بعد از استعفای مایکل فلین، مک‌مستر را به جای او انتخاب کرده بود.
رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این هم با یک پیام توئیتری «رکس تیلرسون» را از سمت وزارت خارجه این کشور برکنار کرده و «مایک پامپئو»، رئیس سیا را به عنوان جایگزین او معرفی کرده بود. ترامپ در سخنرانی کوتاهی که بعد از عزل تیلرسون انجام داد به اختلافاتش با او بر سر توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ (برجام) اشاره کرده بود.
مک‌مستر و تیلرسون همراه با «جیمز متیس»، وزیر دفاع آمریکا حلقه مشاوران ترامپ را تشکیل می‌دادند که علی‌رغم مواضع تند در قبال ایران از ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای برجام حمایت می‌کردند و گزارش‌ها از این امر حکایت دارد که اختلافات رئیس‌جمهور آمریکا با مقامات ارشد کاخ سفید بر سر توافق هسته‌ای ایران یکی از عوامل اصلی کنار گذاشته شدن آنها از حلقه نفوذ در کاخ سفید بوده است.
«بولتون» ۷۰ ساله از آگوست ۲۰۰۵ در دولت «جورج دابلیو بوش» پسر به عنوان سفیر ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد منصوب شد، اما به جهت اینکه این انتصاب بدون رأی اعتماد مجلس سنا بود او که می‌دانست شانسی برای تأیید صلاحیتش در این مجلس ندارد دسامبر ۲۰۰۶ از سمتش استعفا کرد.
«بولتون» یکی از ضدایرانی‌های نومحافظه‌کار در آمریکا است که از صریح‌ترین مخالفان توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به شمار می‌رود. او بارها در مصاحبه‌ها و نوشته‌های مختلف از اینکه راهبرد ترامپ درباره برجام تحت تأثیر مواضع تیلرسون و مک‌مستر قرار گرفته گلایه کرده بود.
اما با توجه به در پیش بودن مذاکرات میان کره شمالی و آمریکا، بیش از هر مسئله دیگری به نظر می‌رسد که ترامپ تصمیم گرفته تا پیش از آغاز این گفت‌وگوها تیم مشورتی خود را تکمیل کند. انتصاب بولتون از این نظر نیز زنگ خطر بزرگی را در آسیا به صدا در آورده به طوریکه همپیمانان آمریکا از انتصاب بولتون به عنوان یک فرد جنگ‌طلب که از اقدام نظامی علیه کره شمالی حمایت می‌کند، بسیار گیج و مبهوت هستند.
بولتون از زمانی که بعنوان معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات و سفیر این کشور در سازمان ملل فعالیت داشت، یک خط مشی تندی را در قبال کره شمالی در پیش گرفته بود. در آن زمان، خبرگزاری رسمی کره شمالی به طور مداوم وی را «یک خون‌آشام و پس‌مانده انسانی» خطاب می‌کرد. اواخر ماه فوریه، بولتون در مطلبی در روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال تصریح کرد که آمریکا نباید آنقدر تعلل کند تا برای آغاز اقدام نظامی علیه کره شمالی زمان از دست برود و دیر شود.
این انتصاب واکنش‌های جالبی را نیز در اکثر رسانه‌های غربی به دنبال داشته است. رسانه‌های مهم غرب بیش از هر مسئله دیگری به رویکرد شدیدا جنگ طلبانه آقای بولتون پرداخته‌اند.
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست در این خصوص گزارش داد، بولتون برای سالها از تغییر نظام در کره شمالی حمایت کرده است و تأکید داشته حتی در صورت لزوم می‌توان از طریق توسل به زور این سیاست را پیش برد و این در حالی است که «هربرت مک مستر» مشاور سابق امنیت ملی آمریکا به طور مداوم از استفاده از گزینه نظامی برای وادار کردن پیونگ‌یانگ به کنار گذاشتن برنامه اتمی‌اش صحبت می‌کرد.
روزنامه «نیویورک‌تایمز» در گزارشی با تیتر «جان بولتون واقعا این اندازه خطرناک است» نوشت: «کمتر افرادی هستند در آمریکا شبیه به جان بولتون که این کشور را به سمت جنگ هدایت کنند. انتخاب او تصمیمی است که همانند تمام تصمیماتی که تا کنون ترامپ اتخاذ کرده، هشداردهنده است. انتصاب بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در کنار پیشنهاد «مایک پامپئو» برای وزارت خارجه آمریکا نشان می‌دهد که تا چه اندازه ترامپ سعی دارد تا در پروراندن احساسات ملی‌گرایانه در آمریکا زیاده روی کند. بولتون به طور خاص یکی از کسانی است که معتقد است آمریکا می‌تواند بدون توجه به قوانین، پیمان‌ها و تعهدات بین‌المللی و یا تعهدات سیاسی دولت‌های قبلی در این کشور هر اقدامی را که مایل است انجام دهد».
نیویورک تایمز ادامه داد: «روی کار آوردن بولتون زود خشم و تندخو، آن هم حالا که در زمانی حساس با کره شمالی قرار داریم تصمیمی وحشتناک است. در شرایطی که ترامپ اغلب کره شمالی را با اقدام نظامی تهدید کرده، دعوت «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی برای برگزاری نشستی به میانجیگری رئیس جمهور کره جنوبی که به راه‌حلی دیپلماتیک در خصوص بحران هسته‌ای شبه‌جزیره کره بسیار تمایل دارد را نیز پذیرفته است. در این شرایط، بولتون به فاکس نیوز گفته که این گفت‌وگوها بی‌فایده است و رئیس‌جمهور کره جنوبی را نیز به شدت تحت نفوذ کره شمالی خوانده است...به راه افتادن جنگی دیگر نه تنها برای آمریکا بلکه متحدانش نظیر کره جنوبی و ژاپن نیز بسیار خطرناک خواهد بود».
روزنامه آمریکایی «هافینگتون‌پست» نیز در گزارشی به روی کار آمدن «جان بولتون» بعنوان مشاور امنیت ملی جدید آمریکا و مواضع تند وی اشاره کرد و نوشت، «دیوانگی، دیوانگی لغتی است که برای اشاره به بولتون به ذهن خطور می‌کند. این معاون سابق وزیر خارجه آمریکا که به طرح‌ریزی جنگ فاجعه‌بار عراق کمک کرد، بار دیگر با انتشار طرحی در خصوص چگونگی از بین بردن برجام و تشویق به یک جنگ داخلی در ایران، در صدر اخبار آمده است. مهم است که ما بر اهمیت آنچه که پیشنهاد می‌دهد، سرپوش نگذاریم...آمریکا به جای خلق میراث جنگ، مرگ و خیانت، باید به برجام احترام بگذارد و دیپلماسی را در خاورمیانه افزایش دهد. زمان آن رسیده است که به پروژه چندین دهه‌ای بولتون برای بی‌ثبات کردن منطقه پایان داد.»
روزنامه انگلیس «گاردین» نیز بولتون را «تندروی سیاست خارجی» خوانده که «از جنگ با ایران و کره شمالی حمایت می‌کند». این روزنامه تأکید کرد: «گزینه جدید مشاور امنیت ملی ترامپ کاخ سفید را در مسیری تهاجمی در دو منطقه حساس سوق خواهد داد... بولتون مدام جملاتی را در مقالات مختلف و مصاحبه‌هایش تکرار می‌کند. او پرونده‌ای حقوقی برای حمله پیش‌دستانه به کره شمالی گشوده و معتقد است «تنها راه برای متوقف کردن بمب ایران، بمباران ایران است». به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور آمریکا نیز به خاطر عملکرد رسانه‌ای آقای بولتون به ویژه در این موارد، وی را برای این گزینه انتخاب کرده و به نظر می‌رسد که به خوبی از دیدگاه‌های سیاسی وی مطلع است...بولتون در دولت اساسا گمراه اما دیوانه جورج بوش به نظر یک مرد وحشی می‌رسید اما در دولت ترامپ، ممکن است به دیوانه‌ترین مرد سرزمین دیوانگان تبدیل شود».
گاردین معتقد است: «بولتون به کاخ سفید می‌آید تا هدایت اصلی سیاست‌گذاری را در حلقه کاخ سفید برعهده بگیرد...این امر ادامه نفوذ جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا، آخرین بازمانده از نگاه‌های نسبتا میانه‌رو در زمینه سیاست خارجی را زیر سوال می‌برد.» علاوه بر این این روزنامه انگلیسی در مقاله‌ای دیگر نوشته است: «جان بولتون جنگ‌طلبی است که سر نترسی برای جنگ دارد و کمتر کسی توان متوقف کردن او را دارد و قابلیت‌های جنگ‌طلبانه وی فراتر از کلامِ صرف می‌رود».
روزنامه «وال استریت ژورنال» نیز در تحلیل انتصاب جان بولتون در کاخ سفید به مواضع جنگ‌طلبانه وی به ویژه علیه ایران اشاره کرده و نوشته است: «بولتون توافق هسته‌ای ایران را یک شکست فاجعه‌بار دیپلماتیک خوانده و حالا که به ضرب‌الاجل ماه می رئیس‌جمهور آمریکا درباره تمدید تعلیق تحریم های ایران تحت این توافق نزدیک می‌شویم به نظر می‌رسد که ترامپ این احساس را داشته تا زمان آن رسیده که مهره‌های تیم جدید خود را بچیند. اما بولتون گزینه‌ای است که دموکرات‌ها و برخی جمهوریخواهان قبلا گفته بودند اگر برای هر یک از سمت‌های وزارت خارجه آمریکا معرفی شود، قطعا با وی مخالفت خواهند کرد. آنها ایده‌های بولتون را مخالف با سیاست خارجی دولت ترامپ می‌دانند. بولتون شخصی است که هنوز معتقد است جنگ عراق ایده خوبی بود و گزینه تغییر رژیم را یک گزینه مناسب می‌داند... وقتی که رئیس‌جمهور آمریکا وی را به عنوان مشاور امنیت ملی جدید کاخ سفید معرفی کرد، اکثریت جمهوریخواهان کنگره آمریکا این انتصاب را گزینه‌ای بسیار عالی خواندند در حالی که این انتصاب انتقاد دموکرات‌ها را به همراه داشت. آنها معتقدند که تکیه وی بر این کرسی می‌تواند خطر وقوع درگیری‌های نظامی در آینده را افزایش دهد».
وال استریت ژورنال در مقاله‌ای دیگر اشاره می‌کند: «شاید یکی از مهمترین دلایل تعجیل ترامپ در این برکناری و انتصاب جدید مذاکرات پیش رو با کره شمالی باشد. جان بولتون می‌تواند معادل کره شمالی-آمریکا را تغییر دهد. انتصاب وی یک متغییر غیرقابل پیش بینی به منظور اثرگذاری بر نشست آتی میان کره شمالی و آمریکا بود. پس از موافقت ترامپ با این مذاکرات، بولتون در یک مصاحبه تلویزیونی پیشنهاد پیونگ‌یانگ برای گفت‌وگو را ترفندی برای زمان خریدن خوانده بود... او بارها از حمله نظامی پیش دستانه علیه کره شمالی حمایت کرده است. در این میان برخی تحلیلگران سیاسی و مقامات سابق دولت کره جنوبی معتقدند که این انتصاب احتمالا تلاش‌های سئول برای میانجیگری در گفت‌وگوها میان واشنگتن و پیونگ‌یانگ را به چالش خواهد کشید و رئیس‌جمهور آمریکا با معرفی بولتون در کنار پامپئو در سمت‌های جدید، یک تیم جنگ‌طلب‌تر از تیم قبلی را گرد هم آورده است.»
روزنامه «تلگراف» انگلیس نیز با کنایه‌ای جالب نوشته است: «اگر خواستار صلح هستید، برای جنگ آماده شوید، جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی جدید دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، استراتژی را تدوین می‌کند. آقای بولتون گفته است برای تضمین صلح در جهان باید برای جنگ آماده شد. به نظر می‌رسد که با این تغییر جدید در کاخ سفید باید برای سیاست خارجی سرسختانه‌تر آمریکایی آمادگی داشت. آقای بولتون علاوه بر اشتراکات فکری بسیاری که با رئیس‌جمهور آمریکا دارد، اختلاف‌نظرهایی نیز با او داشته است. وی از تحریم‌های تنبیهی بیشتر علیه روسیه حمایت می‌کند و معتقد است که جنگ عراق کاملا توجیه شده بود و حالا انتصاب وی در این برهه از زمان یک بار دیگر شکاف را در واشنگتن بیش از پیش به تصویر می‌کشاند چرا که دموکرات‌ها شدیدا بولتون را یک جنگ طلب می‌دانند و جمهوریخواهان از تجربیات وی در حوزه سیاست خارجی می‌گویند».
اینکه در نهایت و در تمام مدت زمانی که جان بولتون در جایگاه مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت ترامپ فعالیت دارد، چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت و چه مشورت‌هایی به رئیس‌جمهور آمریکا خواهد داد، هنوز دقیقا مشخص نیست اما آنچه از شواهد بر می‌آید این است که مهره‌های جدید تیم مشورتی ترامپ طوری چیده شده‌اند تا بیش از گذشته نظرات رئیس‌جمهور آمریکا را تأیید کرده و او را در جاده تندروی‌هایی که در پیش گرفته سریع‌تر به پیش برند.
منبع : فارس