العالم ـ آمریکا
«گری سیک» که یکی از امضا کنندگان نامه اخیر دیپلمات ها و مقامات پیشین کاخ سفید به ترامپ در حمایت از برجام است، خاطرنشان کرده، من بدون تردید و با صراحت مخالف جنگی دیگر درخاورمیانه هستم. این قطعا درباره ایران هم مصداق دارد.
وی گفته، برای همین این نامه ارسال شد تا بگوییم که نتیجه بیرون رفتن از برجام، جنگ خواهد بود که خیلی ها نمی خواهند به آن سمت برویم.
استاد دانشگاه کلمبیا درباره تاثیر این نامه بر سیاست رئیس جمهوری آمریکا ابراز تردید و خاطرنشان کرده، این نامه و استدلال های آن بر مخاطبان دیگر در کنگره و نهادهای تصمیم گیری آمریکا تاثیر خواهد داشت، زیرا بحث جدی در واشنگتن درباره رویکرد آمریکا به برجام در جریان است.
ترامپ در 12 اکتبر 2017 با اعلام راهبرد این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران، پایبندی تهران به تعهدات برجامی خود را تایید نکرد و آن را برای تصمیم گیری به کنگره فرستاد.
کنگره آمریکا که بر اساس قانون داخلی خود، 60 روز فرصت داشت تا در این باره تصمیم گیری کند، اقدامی نکرد و توپ را بار دیگر به زمین کاخ سفید انداخت.
رئیس جمهوری آمریکا، 90 روز پس از این تصمیم خود، در ژانویه 2018 اسقاط تحریم های یکجانبه که به موجب برجام انجام شده بود را تمدید و البته تهدید کرد که در ماه می این کار را نخواهد کرد.
رییس جمهوری آمریکا در آخرین تمدید دوره ای برجام (ژانویه سال 2018 میلادی/دی ماه 1396) دشمنی خود با این توافق را نشان داد و اعلام کرد که دولت ایالات متحده در صورت بازبینی و اصلاح در برجام تا 12 ماه می (22 اردیبهشت 1397) و لحاظ کردن چهار شرط محال در توافق هسته ای باقی می ماند.
اما دیگر سوی این ماجرا یعنی اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد، روسیه و چین، برجام را توافقی بین المللی دانستند که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را با خود دارد.
آنها با استناد به 10 گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی، تاکید می کنند که ایران به تعهدات خود پایبند است و این توافق نامه کار می کند از این رو، موضوعات جانبی دیگر نمی تواند مانع از اجرای این توافق باشد و تهران باید از منافع آن بهره مند شود.
ایران هم اعلام کرده در صورت خروج آمریکا از برجام، گزینه های لازم را در اختیار دارد و متناسب با شرایط ، اقدام خواهد کرد.
از این رو، ۱۱۸ شخصیت سیاسی و نظامی آمریکا که بخش عمده‌ای از آنها سابقه فعالیت در سمت‌های ارشد دولتی را دارند، در اوایل فروردین ماه امسال با انتشار بیانیه‌ای مشترک خطاب به «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری این کشور، خواستار تداوم حضور در برجام شدند.
حفظ کانال‌های ارتباطی با ایران، تداوم روابط نزدیک با کشورهای اروپایی، تقویت موضع در مذاکرات با کره شمالی و جلوگیری از بی‌اعتباری سیاسی آمریکا از جمله موارد ذکر شده در این بیانیه است.
بیانیه مزبور که توسط گروهی موسوم به «ائتلاف ملی برای جلوگیری از سلاح هسته‌ای ایرانی» نگاشته شده است، می‌افزاید: خروج از برجام در خدمت هیچ یک از اهداف امنیت ملی نخواهد بود.
گری سیک در پاسخ به این سوال که آیا معرفی مایک پمپئو برای وزارت خارجه و تعیین جان بولتون برای مشاور امنیت ملی صرفا با هدف جنگ روانی انجام شده است؟ اظهار کرده، می دانیم که جان بولتون و مایک پمپئو در گذشته خواستار رویکرد تند علیه ایران بوده اند.
وی گفته، شاید آنها اکنون دنبال یک جنگ روانی برای فشار به ایران و همین طور دیگر کشورها باشند تا در سیاست آنها علیه ایران مشارکت بیشتری کنند اما مساله اینجاست که اگر سخنانی تند بیان کردید که نتیجه مورد نظر شما را ندهد، بیش از پیش از دیپلماسی فاصله گرفته و به فاز نظامی کشیده خواهید شد.
عضو شورای امنیت ملی دولت جورج بوش خاطرنشان کرده، به نظر من، این سیاست ها بسیار نگران کننده است. دولتمردان در هر کشوری که باشند، باید حرفی را بزنند که به آن باور دارند. اشتباه است که فکر کنیم که چیزی پشت سخنان آنها قرار ندارد و هر چه می گویند، شعار است.
سیک در پاسخ به این سوال که بولتون صریحا خواستار بمباران ایران شده است، آیا این موضع وی به معنای ورود به جنگ با ایران است؟ خاطرنشان کرده، من اینطور فکر نمی کنم. من بر این باور هستم که بیشتر اعضای دولت در کاخ سفید چنین رویکردی را بی فایده و بی نتیجه دانسته و با آن مخالف هستند. آنها می دانند که چنین رویکرد جنگ طلبانه ای نخواهد توانست ایران را تغییر دهد.
وی تصریح کرده، اگر ترامپ در 12 می اعلام کند که بطور یکجانبه از برجام خارج می شود، ما وارد مسیری خواهیم شد که احتمال بسیار به اقدام نظامی منجر خواهد شد. این مساله بسیار نگران کننده است.
اروپا بر سر دو راهی
استاد روابط بین الملل دانشگاه کلمبیا درباره سیاست اتحادیه اروپا در برابر فشارهای ضد برجامی ترامپ هم اظهار کرده، دولت های اروپایی بر سر دو راهی دشواری قرار دارند. آنها می خواهند که برجام را حفظ کنند که البته تا حدود زیادی نتیجه تلاش های آنها به ایران بستگی خواهد داشت.
سیک با طرح این سوال که ایالات متحده با تحریم های ایران چه کار خواهد کرد؟ گفته که اگر آمریکا از برجام خارج شود، ولی تحریم ها را برقرار نکند، امکان ادامه محدود برجام بدون حضور آمریکا وجود خواهد داشت اما دولت های اروپایی بر سر دو راهی همراهی با ایالات متحده یا مخالفت آشکار با آن قرار خواهند گرفت.
وی اضافه کرده، اکنون آنها در این باره و اینکه تا چه اندازه می توانند با آمریکا رودررو شوند، دچار اختلاف نظر هستند. اگر آمریکا تحریم های ثانویه بر کشورهای اروپایی وضع کند، شرکت های اروپایی همچون توتال فرانسه که با ایران بر اساس توافق شروع به کار کرده اند، از دولت های خود خواهند خواست که مساله را حل و فصل کنند.
استاد روابط بین الملل دانشگاه کلمبیا با بیان این که روشن نیست دولت های اروپایی تا کجا آماده رویارویی با تحریم های آمریکا باشند، تاکید کرده، شخصا فکر می کنم که اروپایی ها به خارج شدن ترامپ از برجام روی خوش نشان نخواهند داد اما از سوی دیگر با وی صراحتا به مخالفت بر نخواهند خاست؛ به گونه ای که منافع سیاسی و اقتصادی آنها را به چالش بکشد. بنابراین پاسخ آنها محتاطانه خواهد بود.
خروج از برجام تایید می کند که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد
سیک درباره پیامد زیر پا گذاشتن توافق هسته ای از سوی ترامپ هم گفته، خروج از برجام، تایید خواهد کرد که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد و نتیجه دوم این خواهد بود که ایران را بیش از پیش برای حمایت سیاسی به سوی شرق خواهد راند.
از نگاه این سیاستمدار کهنه کار آمریکا، خروج از برجام، ایران را بیش از پیش به روسیه و چین نزدیک خواهد کرد و این مساله ای است که نباید اجازه داد رخ دهد.
تناقض در کاخ سفید
این عضو سابق شورای امنیت ملی آمریکا درباره تناقض گویی های ترامپ و مقام های کاخ سفید در عرصه سیاست خارجی نیز خاطرنشان کرده، من 40 سال است که با دولت های آمریکا کار کرده ام و تا کنون چنین وضعیت پر تناقضی ندیده ام. این وضعیت نه تنها برای دیگر مردم جهان، برای ما نیز تازه است.
وی تصریح کرده، اگر شما سخنان ترامپ از دوران تبلیغات انتخابی به این سو را مرور کنید، می بینید که وی مرتبا از مخالفت با درگیری نظامی آمریکا در مناطق تازه ای از جهان سخن گفته است و اینکه ما باید به مسایل داخلی کشور برسیم.
استاد دانشگاه کلمبیا خاطرنشان کرده، اگر این حرف ترامپ واقعی باشد، نشان دهنده تردید جدی وی برای وارد شدن به درگیری نظامی تازه در خاورمیانه است، البته نه به این معنا که قدم به قدم به آن کشانده نشود.
سیک گفته، می بینیم که با وجود مخالفت ژنرال ها، ترامپ گفته است که می خواهد نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند. این نشان دهنده تمایل روشن وی به حضور کم رنگ تر نظامی در این مناطق است. این رویکرد وی یکی از تناقض های کاخ سفید است، زیرا مقام های تازه واشنگتن از سیاست های تند در منطقه و علیه ایران سخن می گویند.
وی اظهار کرده، بر این باور هستم که اگر زمان برای اقدامی نظامی برسد، این ترامپ خواهد بود که با ورود به یک درگیری تازه مخالفت خواهد کرد از این رو، من تصمیم 12 می (تصمیم خروج یا ماندن در برجام) را یک اعلام جنگ نمی بینم.
تردید ترامپ درباره آینده برجام
عضو شورای امنیت ملی دولت های جرالد فورد و جیمی کارتر، تصریح کرده، ترامپ در گذشته چند بار پایبندی ایران به برجام را تایید کرده و حتی از کنگره خواسته بود که آنها درباره آینده توافق هسته ای تصمیم گیری کنند. تا کنون وی نشان داده که بسیار درباره برجام تردید دارد و نخواسته که مسول تصمیم گیری درباره آینده آن باشد.
سیک تصریح کرده، باید منتظر ماند که وی در 12 مه چه خواهد کرد. این احتمال است که وی در آن تاریخ یک راه میانه را انتخاب کند، که در برجام بماند؛ اما مشارکتی هم در آن نداشته باشد که می تواند توافق را آسیب پذیر کرده و فعالیت های اقتصادی ایران را دشوار کند.
وی یادآور شده، در مجموع به نظر من، جدا از این بحث که ترامپ دنبال برخورد نظامی هست یا خیر، خروج از برجام می تواند زمینه ساز جنگ بشود.
عربستان باید هزینه پشتیبانی آمریکا را پرداخت کند
مقام پیشین کاخ سفید در پاسخ به اینکه رویکرد دولت ترامپ را در سوریه چگونه ارزیابی کرده و آیا فکر می کند ترامپ به دنبال باج گرفتن از عربستان در سوریه است یا خیر؟ گفته، باج گیری تعبیر مبالغه آمیزی در این خصوص است. رویکرد اساسی ترامپ به سیاست خارجی، بده بستانی است.
سیک توضیح داده، یعنی اینکه تو برای من این کار را بکن و در عوض من فلان کار را خواهم کرد. برای همین وی به ناتو فشار آورده که بودجه نظامی خود را افزایش دهد، چون که این آمریکاست که کارهای سخت را بر دوش می کشد و چتر نظامی برای اعضای ناتو فراهم کرده است.
وی اظهار کرده، در خصوص خاورمیانه هم همین طور بوده است و به درستی استدلال می کند که ما از متحدانمان در آن منطقه پشتیبانی نظامی می کنیم. برای همین هم گفته که آنها باید هزینه هایش را تامین کنند زیرا آمریکا همه این خدمات را انجام می دهد و کسانی که از آن سود می برند، باید هزینه اش را بپردازند.
استاد دانشگاه کلمبیا درباره سیاست های ترامپ نسبت به عربستان هم گفته، او استدلال می کند که آنها باید هزینه خدمات آمریکا را بپردازند. یعنی یک رویکرد کاملا تجاری به رابطه با عربستان دارد. او جهان را از این زاویه می بینید. من شخصا فکر می کنم ترامپ سودی را که دیگران می برند بیش از حد بزرگ دیده و سود ما را از آنچه انجام می دهیم، دست کم می گیرد.
ائتلاف ضد ایرانی
سیک درباره آینده روابط آمریکا و عربستان هم اظهار کرده، من فکر می کنم دو دیدگاه تجاری و ایدئولوژیک در این رابطه مطرح است. از یک طرف دیدگاهی تجاری به رابطه با عربستان سعودی وجود دارد که کشوری بسیار ثروتمند است و باید از راه هایی همچون معاملات تسلیحاتی ، خدمات آمریکا و دوستی با آن را جبران کند.
وی خاطرنشان کرده، از سوی دیگر، ترامپ و نزدیکانش ایران را خطر بزرگ منطقه می دانند. آنها به دنبال شکل دادن یک ائتلاف ضد ایرانی در منطقه بوده اند که کشورهای عرب و اسراییل را در بر می گیرد. هدف هم مهار ایران در منطقه است.
عضو شورای امنیت ملی پیشین آمریکا ادامه داده، این دو دیدگاه فعلا با یکدیگر همراهی و همکاری می کنند و تاثیر جدی بر سیاست های ترامپ دارند.
عربستان نتوانسته درجنگ یمن دستاوردی داشته باشد
سیک در گفت وگو با ایرانا همچنین با یادآوری تحوات بی سابقه در عربستان گفته، سیاست های عربستان در یمن بسیار پر هزینه است و به نظر هم نمی رسد فعلا دنبال تجدید نظر در این جنگ باشند. سیاست های عربستان درباره قطر و لبنان بسیار از سیاست های گذشته آن متفاوت بوده و ما نمی دانیم که سمت و سوی سیاست ها و تحولات این کشور به کجا خواهد انجامید.
جنگ یمن با رهبری سعودی ها در آستانه ورود به چهارمین سال خود است و در این راه عربستان هنوز نتوانسته است دستاوردی داشته باشد.
علاوه بر آن، سران این کشور با قطر دچار اختلاف شده و تمام روابط سیاسی و اقتصادی خود با آن را قطع کرده اند. همچنین سعودی ها با دخالت آشکار در امور داخلی لبنان، نخست وزیر این کشور را فراخوانده و در ریاض او را مجبور به استعفا کردند که البته این تاکتیک ناپخته آنها با درایت رئیس جمهوری و دبیرکل حزب الله لبنان با شکست مواجه شد.