انتخابات عراق؛ چه کسانی پیروزِ انتخابات هستند؟

العالم - عراق

آنها پیش از این در سالهای گذشته دو چالش مهم مبنی بر "نابودی گروه تروریستی داعش و مهار کردن نتایج همه پرسی استقلال کردستان" را پشت سرگذاشتند. اما امروز فهرستهای انتخاباتی بیش از آنکه با برنامه های خود از یکدیگر متمایز باشند با وابستگی های خود از یکدیگر متمایزند که این امر، انتخاب را برای رای دهندگان دشوار می سازد. از این رو این انتخابات به چند دستگی های سیاسی متمایز است و به دشواری می توان حدس زد که چه کسی منصب نخست وزیری آتی را به عهده خواهد گرفت. 

امروزه پس از آنکه عراقی ها از اشغالگر خارجی و تروریسم تکفیری آزاد شدند، مساله مهمی نمود بیشتری پیدا کرده است، مساله ای که پیش از این با توجه به شرایط دشوار گذشته تا حدودی پنهان مانده بود و اینک به دغدغه اصلی شهروندان بدل شد. این مساله اصلی "فساد اداری" است که در میان برخی اعضای طبقه حاکم یا به اصطلاح افراد "منطقه سبز بغداد"  و نیز میان اقشاری از ملت رواج پیدا کرده است. ضعف خدمات در برخی مراکز دولتی سبب شد تا شهروندان فساد را به تمام مسئولان کشور، بدون فرق گذاشتن میان آنها، تعمیم دهند و در هر انتخابات منتظر آنند تا به کمک صندوقهای رای از تمام کسانی که آنها را به فساد متهم می کنند، انتقام بگیرند.

آنچه که پیش بینی طرفهای پیروز در انتخابات را دشوارتر می سازد و بر پیچیدگی آن می افزاید؛ دسته بندی های گسترده میان احزاب سیاسی و حتی در داخل یک حزب است تا آنجا که تعداد فهرستهای رقیب به جای 4 فهرست، به بیش از 10 فهرست در انتخابات روز شنبه می رسد. این فهرستها عبارتند از فهرستهایی با اکثریت شیعه شامل فهرست النصر(حیدر العبادی نخست وزیر فعلی)، فهرست دولت قانون (نوری مالکی نخست وزیر سابق)، فهرست الفتح (هادی العامری و شورای عالی اسلامی و بسیج مردمی عراق)، فهرست سائرون (جریان صدر و حزب کمونیست) و جریان الحکمه به ریاست عمار حکیم است.

فهرستهای عرب سنی نیز عبارتند از فهرست الوطنیه (ایاد علاوی و سلیم جبوری) و القرار العراقی (اسامه النجیفی و خمیس الخنجر) در این میان کُردها، پس از شکست همه پرسی و بازتاب آن بر رهبرانی که بر برگزاری همه پرسی اصرار داشتند، بیش از همه دچار تکثر دسته بندی ها هستند. فهرستهای آنها نیز عبارتند از: حزب دموکرات کردستان(مسعود بارزانی)، گوران التغییر(عمر سعد علی)، حزب دموکراسی و عدالت(برهم صالح) و اتحادیه میهنی کردستان(کوسرت رسول علی) است.

به رغم آنکه نظرسنجی های غیررسمی که به دشواری می توان از صحت آنها مطمئن شد، تاکید می کنند که رقابت بر سر منصب نخست وزیری که مهمترین منصب در عراق است، میان دو فهرست النصر و القانون است؛ اما برخی اطلاعات حاکی از آن است که فهرست الفتح ممکن است نتایج غافلگیرانه ای به ثبت برساند به گونه ای که رییس آن هادی العامری به نامزدی قوی در برابر حیدر العبادی تبدیل شود.  بویژه که برخی اطلاعات نیز تاکید میکنند که افکار عمومی تمایل ندارد که این منصب در احتکار حزب الدعوه (ابراهیم جعفری، نوری مالکی و حیدر العبادی) باقی بماند.

طبیعتا منصب ریاست جمهوری بدون صلاحیت های اجرایی که بتواند با نخست وزیر رقابت کند، سهم فهرست های انتخاباتی کردهاست که می توان در جریان توافق با فهرست های بزرگ بر سر بسته پست های حاکمیتی سه گانه (ریاست جمهوری، نخست وزیری و ریاست پارلمان) به آن دست یافت. براساس توافق بر سر این بسته سه گانه، ریاست پارلمان، سهم جریان های سنی خواهد بود. در نتیجه، شانس نوری المالکی برای دست یابی مجدد به پست نخست وزیری دشوار و اندک خواهد شد. زیرا وی خواستار تشکیل کابینه مبتنی بر اکثریت سیاسی (و نه کابینه ائتلافی) است که این امر باعث نگرانی کردها و عرب های سنی از کنار گذاشته شدن در کابینه آینده خواهد شد. زیرا مناصب آنها، براساس توافق و سهم خواهی سیاسی به دست آمده است.

به رغم انچه که درباره تامین هزینه های مالی تبلیغات انتخاباتی و دخالتهای خارجی به نفع برخی فهرستها در انتخابات فعلی گفته می شود؛ اما مهمترین منصب همان نخست وزیری است که به راحتی نمی توان در آن تقلب کرد. براساس پیش بینی ها، رقابت بر سر پست نخست وزیری میان حیدر العبادی و هادی العامری خواهد بود و ممکن است در چارچوب رهنمودهای مرجعیت شیعه عراق مبنی بر روی کار آوردن چهره های جدید، شخصیت هایی خارج از وابستگی های حزبی نیز مطرح شوند. از جمله این شخصیت ها می توان به «محمد شیاع السودانی» اشاره کرد که گفته می شود از نزدیکان نوری مالکی است و پیش بینی می شود فهرست مورد حمایت وی در مذاکرات پس از انتخابات، جریان تأثیرگذاری باشد.

همچنین گفته می شود که حیدر العبادی گزینه نخست آمریکاست در حالی که هادی العامری به خاطر سالها زندگی در ایران و فعالیتهایش در جمهوری اسلامی، به ایران منسوب است؛ اما هواداران العامری به مخالفانش یادآوری می کنند که این اتهامات همچنین به قاسم الاعرجی وزیر کشور فعلی نیز نسبت داده می شد؛ اما وی پس از کسب سمت برای همگان تاکید کرد که اتهامات آنها و نگرانی هایشان صحت ندارد و وی منافع عراق را در اولویت قرار می دهد و به سفرهای وی برای همکاری با عربستان استناد می کنند.

بی تردید بر هیچ کسی مخفی نیست که حیدرالعبادی نخست وزیر عراق در طول دوران نخست وزیری اش روابط حسنه ای با جمهوری اسلامی ایران نیز داشته است و همه این نگاه ها و تحلیل ها در حالی است که که مهمترین مساله در انتخابات دو روز آینده عراق تاکید دوستداران و علاقه‌مندان به آینده عراق بر گسترش حضور و مشارکت مردم این کشور است که به آبادانی کشور پس از نابودی داعش چشم دوخته اند...

ـ احمد مقدادی