العالم _ ایران / سیاسی
حجت الاسلام و المسلمین سید علی قاضی عسکر نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در گفتگوی اختصاصی با شبکه العالم درباره آخرین اقدامات صورت گرفته برای برگزاری مراسم حج امسال توضیحاتی ارائه داد.
مشروح گفتگوی شبکه العالم با نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت را در ذیل می خوانید؛
العالم: شرایط حج امسال را چگونه ارزیابی می کنید؟
شرایط حج امسال نسبت به سال گذشته شرایط بهتری است زیرا همان طور که اطلاع دارید سال گذشته قبل از تشرف به حج فضای خیلی تندی با توجه به حوادث سال های قبل وجود داشت و بسیاری در فضای مجازی مطرح می کردند که با توجه به حوادث پیش آمده چرا باید حج رفت که خوشبختانه حج 96 با کمال امنیت، راحتی و با حفظ عزت ایرانی ها با همکاری طرفین به خوبی برگزار شد اما امسال فضای ملتهب سال گذشته وجود ندارد و ما برنامه ریزی های لازم را به موقع انجام دادیم و از اولین کشورهایی بودیم که با وزیر حج عربستان برنامه های حج خود را بستیم.
توافقنامه امسال تقریبا مثل سال گذشته بود که در آن تاکید شده است کشور میزبان متعهد است عزت و کرامت حجاج ایرانی را حفظ کند از همین رو بعد از امضای این توافق همکاران ما نسبت به هماهنگی های لازم برا تدارکات اقدام کردند. اکنون زمینه برای انجام حج فراهم شده است و اولین گروه از زائران ما 27 تیرماه عازم عربستان خواهد شد.
العالم: اقدامات کنسولی حج امسال به چه نحو انجام می شود؟
همان طور که همگان می دانند اکنون شرایط سیاسی بین دو کشور ایران و عربستان نامطلوبی است و مرتب در صحنه های مختلف شاهد تنش هایی هستیم اما آن نکته ای که ما با وزارت حج عربستان هماهنگ کردیم این است که حوزه حج را از رواط سیاسی دو کشور جدا کنند که پذیرفتند و علیرغم اینکه ما سفارت خانه و کنسولگری نداریم اما در عین حال ارتباطاتمان با ان ها برقرار است و طبق تواقنامه ای که با عربستان امضا کردیم 10 نفر از نیروهای وزارت خارجه همراه ما به حج خواهند آمد تا اقدامات کنسولی لازم را انجام دهند.
العالم: از چه زمانی کارمندان وزارت خارجه در عربستان حاضر می شوند؟
طبق توافق قرار است که این نیروها از اول ماه شوال تا پایان عملیات حج آن جا حضور داشته باشند. منتهی مدتی قبل دو کشور با هم توافق کرده بودند هیئت هایی برای بررسی سفارت خانه ها و مشکلات موجود اقدام کنند که از طرف ایران امضا شد و به آن ها اعلام شد مشکلی برای صدور ویزا نیست که کشور عربستان اقدامی صورت نداد و به ایران نیامدند.امیدواریم ارتباطات دو کشور آغاز شود و ماهم بتوانیم در پرتو دیپلماسی حج راه را برای روابط خوب دو کشور باز کنیم
العالم: اکنون ارتباطات دو کشور به چه نحو انجام می شود؟
آن چه به من اعلام کردند همان ارتباطمان با وزارت حج عربستان است و ارتباط دیگری با سایر وزارت خانه های ان ها نداریم که و عزیزانی که از وزارت خارجه در عربستان حاضر می شوند صرفا برای حج است.
العالم: اقدامات صورت گرفته از جانب عربستان سعودی برای برگزاری حج به چه نحو است؟
دولت عربستان طبق قرارداد فی ما بین وظیفه خدمت رسانی و حفظ امنیت حجاج را دارند تا زمینه انجام یک حج مطلوب فراهم شود.
طبیعی است ما هم وقتی به حرمین شرفین مشرف می شویم هدفمان به تعبیر حضرت امام انجام حج ابراهیمی است و هرگز به دنبال طرح مسائل اختلافی نیستیم و امنیت حرمین شریفین برای ما بسیار مهم است از همین رو باید درک متقابل ایجاد شود که احساس من نیز این است که ان ها نیز به این واقعیت رسیدند که در حج ما هدفمان وحدت و تحول روحی و اخلاقی است.
العالم: شعار حج امسال چیست؟
شعار حج امسال تحول روحی و اخلاقی و سبک زندگی دینی و عزت و عظمت اسلامی است.
العالم: آیا حج فریضه ای سیاسی است؟
من بارها این مساله را پاسخ داده ام و آن این که ما نمی توانیم حج را از سیاست جدا بدانیم و در همین خصوص قرآن کریم به ما می گوید که حج با سیاست آمیخته است. در روایات ما نیز آمده که حج هم منافع مادی و هم اخروی دارد، طبیعتا باید با تعبیری که از سیاست شده که همانا تنظیم امور مردم و جوامع اسلامی است، ما می گوییم از حج می توان به نفع وحدت امت اسلامی استفاده کرد.
از حج می توان یک بازار مشترک بین الملل اسلامی ایجاد کرد تا هم اشتغال را توسعه داد و هم اقتصاد را در جوامع اسلامی رونق داد. برای رفع اختلافات از حج می شود استفاده کرد یعنی هرکجا اختلافی وجود دارد می شود دانشمندان و فرهیختگان و شخصیت های قابل قبول در کشورهای اسلامی سالی یک بار آنجا تجمع کنند و اختلافات را پایان دهند و با فقر و محرومیتی که در کشورها وجود دارد، مقابله کنند کما این که در اتحادیه اروپا این اتفاق در حال وقوع است اگر یونان یا ایتالیا دچار مشکل می شود اینها از بودجه های خودشان برای کمک به این کشورها سرمایه گذاری می کنند تا این اتحادیه از هم فرو نپاشد.
ما هم معتقدیم که حج یک چنین فضایی دارد و می توانیم از آن یک چنین استفاده هایی ببریم. اگر این مساله را بپذیریم معنایش این است که ما باید حج را با سیاست آمیخته ببینیم اما اگر به ما گفته شود که شما می خواهید از حج بهره برداری سیاسی کنید، ما چنین چیزی را قبول نداریم چون بیشترین چیزی را که ما به زائران توصیه می کنیم این است که آنجا به هیچ وجه مسایل اختلافی را مطرح نکنند.
امام (ره) همواره به زائران توصیه می کردند و مقام معظم رهبری نیز همیشه توصیه می کنند که زائران حتما در نمازهای اهل سنت در مسجد الحرام و مسجد النبی شرکت کنند و همیشه به دنبال همراهی، نزدیک شدن و بهره گیری معنوی و اخوت دینی باشند لذا ما این را قبول نداریم و هرگز به دنبال بهره برداری سیاسی از حج نیستیم.
العالم: برخی از مقامات سعودی برگزاری آیین برائت از مشرکین را در مراسم حج بهره برداری سیاسی از این مناسک از سوی ایران تلقی می کنند، نظر شما در این باره چیست؟
در مورد برائت که سئوال کردید این مساله یک اصل قرآنی است ما آیات متعددی در قران کریم داریم که این مساله را به عنوان یک اصل قرانی مطرح می کند که پیامبر گرامی (ص) و همچنین انبیای گذشته همیشه از مجرمان و ظالمان اظهار برائت می کرد. طبیعی است که مراسم ما هم جنبه دینی دارد این که امام رضوان الله تعالی علیه می فرمودند که حج بدون برائت حج نیست بخاطر این که است که حج آمیخته با برائت است و اصلا بحث برائت در حج انجام شده است و آن زمان رسول خدا امیرالمومنان را ماموریت دادند که کنار کعبه و صحرای منا این مناسک را انجام بدهد. بنابر این ما برائت را یک بهره برداری سیاسی تلقی نمی کنیم بلکه یک اصل دینی است و بی زرای از ظالمان و ستمگران در سرتاسر دنیا یک مساله مهم دینی ماست. اکنون شاهدیم که بچه های خردسال هزاران نفر از پناهندگان را در آمریکا از والدین شان جدا کرده اند و هرچه گریه و شیون می کنند هیچ کسی به آنها توجه نمی کند، آیا این ظلم نیست؟ و ما نباید نسبت به این مساله واکنش نشان دهیم؟ درفلسطین اگر مرتب هر هفته در تظاهرات بازگشت تعداد زیادی را به شهادت می رسانند و یا مجروح می کنند وخانه هایشان را ویران می کنند، آیا فریادرسی به این مظلومین در فلسطین همان برائت دینی نیست؟ که طبق این اصل ما می آییم از رژیم اشغالگر قدس اعلام برائت می کنیم. برائت یک مفهوم دینی دارد و ما این مساله را یک بهره برداری سیاسی از حج نمی دانیم.
العالم: راهکار شما برای رفع شبهات و برخی اختلافات مذهبی که وجود دارد، چیست؟
متاسفانه در این چند سالی که تنش در روابط دو کشور به وجود آمده مقداری در رسیدن به اهداف رفع اختلافات مذهبی که ناشی از شیطنت دشمنان است، عقب مانده ایم. قبلا با بعضی از مسئولان عربستان که دیدار داشتم این مساله را مطرح کردم که تا چه زمانی باید این مسایل ذهن ما را به خود مشغول کند. علمای عربستان بیایند با علمای ما بنشینند و استدلال کنند. بحث های علمی بحث هایی نیست که با جنگ و دعوا بشود حل کرد. قران هم به ما راه حل نشان داده که آنچه واقعا حرف منطقی و استدلال و پشتوانه علمی برای یک موضوع وجود دارد آن را باید پذیرفت. بعضی از آقایان آنجا سال ها ما را به دروغ متهم کردند که قران ما تحریف شده است که یک دروغی بوده از گذشته که باید اینها را از ذهن ها پاک کرد. خیلی از منشا این مسایل توهمات است و احساس می شود که دشمن دارد ایجاد تفرقه می کند. بهتر آن است که ما در دو بعد یکی بعد علمایی وشخصیت های علمی و دانشگاهی با هم بنشینیم و گفت وگو کنیم و یکی هم در بعد سیاسی . بالاخره این مسایل سیاسی که نباید استمرار پیدا کند در قضایای اوس و خزرج ( دو قبیله مهم عرب در مدینه) 120 سال باهم می جنگیدند که پیامبر میان آنان صلح ایجاد کرد یک زمانی به هرحال باید بنشینند درمسایل سیاسی هم به توافق برسند.
العالم: آیا مذاکراتی برای رفع مشکلات موجود درخصوص افزایش شمار زائران، مساله اسکان آنها و کیفیت ارایه خدمات، صورت گرفته است؟
احساس ما این است که به خاطر مشکلات اقتصادی که عربستان در داخل دارد، فعالیت های عمرانی متوقف شده و مسایل مربوط به توسعه حرم و ساختمان سازی ها نسبت به گذشته راکد شده، این مسایل باعث شده که ما زائران را بیشتر از شش روز نتوانیم در مدینه اقامت دهیم در حالی که قبلا بیش از هشت روز در مدینه می ماندند. یک شهرکی هم درکنار مدینه می ساختند که رشد ساخت و ساز آن هم بسیار کم است طبیعتا اگر بخواهند که زائر بیشتری جذب کنند حتما باید طبق وعده ای که داده اند طرح های عمرانی را زودتر به سرانجام برسانند تا ما هم بتوانیم تعداد زائرمان را بیشتر کنیم زیرا چندین سال است که مردم در نوبت هستند.
امسال ما 85 هزار و 200 نفر زائر داریم که مشرف خواهند شد ولی فردا بحث عمره مطرح می شود درحالی که ما در یکی از سال های اخیر حدود 750 هزار نفر زائر به عمره بردیم، طبیعی است که اگر بخواهد این اتفاق بیفتد حتما باید اینها طرح های توسعه را جدی بگیرند البته کشوری که بخواهد گردشگر یا زائر بیشتری را جذب کند حتما باید امکانات بهتری فراهم کند و سخت گیری و تضییقاتی که وجود دارد را رفع کند که البته بعضی ها حل شده به طوری که اکنون ما به صورت اینترنتی ویزا می گیریم و دیگر آن مشکلات قبلی وجود ندارد. ان شاالله با گفت وگویی که خواهیم داشت امیدواریم موارد دیگر از مشکلات و تضییقات موجود روز به روز کمتر شود.
العالم: مسائلی در رسانه ها درباره مسائل امنیتی و اینکه شرکت اسرائیلی آن را به عهده گرفته و بازرسی هایی در مسیر حرکت حجاج وجود دارد مطرح است و یا حتی در مورد اینکه بعضی بازرسی هایی برای ایرانی ها وجود دارد لطفا درباره صحت این اخبار بفرمائید؟
این مسئله سال گذشته مطرح شد ولی ما شاهدی بر آن پیدا نکردیم که آن بحث کنترل و مراقبت حجاج مثلا به آن شرکتها واگذار شده باشد سال گذشته ما خدمت شما هم بودیم بحث این مچ بندهای الکترونیکی مطرح شد که بعضی ها شایعه کرده بودند که یک چنین اتفاقی در آنجا دارد با همکاری شرکت های صهیونیستی می افتد که طبیعتا ما چون خودمان این مچ بندها را طراحی کرده بودیم در داخل انجام می شد ما هیچ مشکلی در این رابطه پیدا نکردیم و امیدوار هستیم که این مسائل واقعا به یک نقطه مطلوبی برسد توضیح داده شود و افکار عمومی را روشن کنند تا بتوانیم در کمال آسایش و امنیت و همکاری بین دو کشور ان شاء الله حج را انجام بدهیم.
العالم: با توجه به تحولات اقتصادی ایران وقیمت ارز خارجی و پول داخلی آیا تأثیری در کم شدن حاجیان ایرانی داشته و چه اقداماتی انجام داده اید که حجاج ایرانی متضرر نشوند؟
ما خوشبختانه چون اواخر سال گذشته از طریق بانک مرکزی نسبت به خرید ارز اقدام کرده بودیم ، این نوساناتی که پیدا شد شامل حال حجاج نشد و طبق همان وعده ای که داده بودیم با توجه به صرفه جویی هایی که صورت گرفت نسبت به سال گذشته قیمتهای ما جهش آنچنانی نداشت خب یک تفاوتی بین نرخ دلار در حج امسال و حج گذشته بوجود آمد که آن تفاوت با توجه به خریدی که ما انجام دادیم خیلی زیاد نبود و الان خیلی تفاوتی با سال گذشته به شکل زیاد نخواهد داشت یک مشکل ما در بحث انتقال هزینه های ارزی داشتیم از طریق بانک به عربستان که این هم بدلیل همین ایامی که مربوط به تعطیلات عید فطر در عربستان بود، کمی به تأخیر افتاده بود خوشبختانه از چند روز گذشته این انتقال دارد به شکل منطقی صورت می گیرد و من پیش بینی می کنم مشکل خاص دیگری ان شاء الله نداشته باشیم. هواپیمایی هم طبق قراردادهای گذشته نیمی از زائران ما را هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران هما انجام میدهد و منتقل می کند و نیم دیگر را هم سعودی ها منتقل می کنند.
العالم: در خصوص حاجیان و قدرت خریدشان در مکه و مدینه آیا برنامه ای دارید که سازمان حج و زیارت پول ایرانی از حاجیان بگیرد و ارز خارجی به آنها بدهد؟
ببینید یک بخشی از آن به ما مربوط می شود مثلا فرض بفرمائید که مسئله قربانی یا مسئله حمل و نقل درون شهری در مکه یا از مدینه بخواهند بیایند مکه یا بالعکس اینها را ما در هزینه های حجشان دیده ایم بنابراین زائر آنجا دیگر هزینه ای نخواهد کرد و مشکلی از این جهت ندارد غذا و اینها هم که طبق روال با حج و زیارت است بنابراین اینها یک پکیج کاملی را در اختیار دارند و از این جهت زائر مشکلی ندارد برای اینکه بتواند آنجا یک وقت خریدی هم بکند آن دیگر خودش مقدار ارزی را که همراه می برد می تواند با آن ارز خرید بکند منتها با توجه به شعار سال که مقام معظم رهبری درباره مسئله حمایت از کالای ایرانی مطرح کردند و اینکه نیاز است که رونق اقتصادی و اشتغال بیشتر به آن توجه بشود ما امسال امیدوار هستیم که زائرین بتوانند از داخل بیشتر خریدهایشان را انجام بدهند که آنجا این فرصت یکماهه و سی و چند روزه ای که دارند بتوانند بیشتر بهره برداری معنوی بکنند و واقعا هم حیف است که فرصتی که در طول عمر یکبار برای حاجی محقق می شود این فرصت را بی خود هدر بدهند و بخواهند بازار گردی کنند این کار خیلی زیبنده زائر ایرانی نیست.
البته ما در احوالات شخصیه افراد و حریم خصوصی افراد دخالت نداریم سوغات همیشه گفتیم که مستحب است یک وقت کسی می خواهد برای نزدیکان خودش خریدی انجام بدهد ما نمی توانیم به او بگوییم بکن یا نکن. اصلا شأن ما نیست و شأن زائر ایرانی نیست اما به نظر می آید که با توجه به شعار سال حتما مردم نظر مقام معظم رهبری را مورد توجه جدی قرار خواهند داد.
در همین زمینه هم ما جلسات خیلی خوبی را برگزار کردیم الان بعضی از شرکتهایی که به شکل اینترنتی مردم ازش خرید می کنند اعلام امادگی کرده اند و در چند روز گذشته هم این اطلاع رسانی به حجاج صورت گرفته که کالا را می توانند در آن سایت مشاهده کنند، قیمتها را ببینند، مقایسه کنند با جاهای دیگر و بعد هم خرید کنند به شکل اینترنتی و نهایتا بعد از سه چهار روز آن کالا را در منزل به آنها تحویل بدهند این خیلی کار روان و ساده وخوبی است و در دنیا هم الان مرسوم است، خرید اینترنتی در دنیا بسیار رایج شده و من فکر می کنم این تجربه خوبی است که حتی در زمان حج هم اگر چیزی را آنجا می خواهند خرید کنند بلافاصله می توانند از طریق همان سایت ببینند و قیمت ها را مقایسه کنند که اگر دید اینجا مناسبتر است از همین طریق خرید کنند.
العالم: توصیه شما به حجاج ایرانی چیست؟
ما توصیه اساسی مان خیلی روشن و واضح است کسی که می خواهد به حج برود سه نوع آمادگی را باید داشته باشد یکی آمادگی جسمانی است که چون خیلی ها عادت ندارند که مثلا در امور زندگی شان بیشتر با وسیله نقلیه به این طرف و آن طرف می روند خیلی عادت به پیاده روی ندارند و امثال اینها از حالا باید شروع کنند این آمادگی را پیدا کنند و بتوانند مثلا از عرفات به مشعر می آیند از مشعر به منا می آیند یا به هر حال سعی صفا و مروه و امثال اینها، راحت انجام بدهند و دچار مشکل نشوند، آمادگی جسمی دوم آمادگی علمی است که حتما نیاز دارند چون عرض کردم اینها در طول عمرشان یکبار مشرف می شوند و مکه و مدینه آنجا محل پیدایش و رشد و نمو اسلام است خیلی چیزها آنجا وجود دارد که باید به آن توجه داشته باشند همین بحث احکام عمومی، مناسک، آداب سفر، آداب معاشرت، تاریخ اسلام، آشنایی با مذاهب اسلامی و دهها مورد دیگر خب اینها را باید از قبل مطالعه کنند کتابهای خیلی خوبی چاپ شده در این زمینه که ما روی سایتمان هم گذاشتیم زائرین می توانند راحت بگیرند و استفاده کنند و سوم هم آمادگی روحی است که به هرحال آنجا مقید هستند بییند حتما نماز شبشان را در مسجد النبی و مسجد الحرام بخوانند، مقید هستند به حضور در نمازهای جماعت، مقید هستند به خواندن قرآن به صورت دائمی هر روز یک جزء دو جزء گاهی بیشتر، مقیدند به خواندن دعا و آن دعاهای پر مضمون مثل دعای عرفه امام حسین علیه السلام مضامین عرفانی بالایی دارد توصیه ما همین است که این سه آمادگی را آمادگی جسمی آمادگی علمی و آمادگی روحی اگر این سه آمادگی را داشته باشند مثل آدم تشنه ای هستند که وقتی به یک اب گوارایی برسد چقدر لذت می برد از نوشیدن آب آنجا هم همینطور است می تواند آن معنویت و فضایی که وجود دارد ان شاء الله بیشترین بهره را از حضورش در حرمین شریفین ببرد.