«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان در سرمقاله روزنامه فرامنطقهای «رایالیوم» به تحول سیاسی جدید در پاکستان و ارتباط آن با تحولات خاورمیانه پرداخته و نوشته است: مقامهای سعودی به دلیل شکست حزب همپیمانشان یعنی «مسلم لیگ» به رهبری «نواز شریف» در انتخابات پارلمانی پاکستان، و پیروزی دشمن سرسختش یعنی «عمران خان» بازیکن سابق کریکت، که تمایلی به دوستی با عربستان ندارد و با هر گونه نقشآفرینی کشورش در جنگ یمن مخالفت میکند و به برقراری روابط قوی با ایران چشم دوخته است، در حالتی از نگرانی بهسر میبرند.
نواز شریف در حال حاضر به اتهام فساد، پشت میلههای زندان به سر میبرد درست مانند دیگر همپیمان سعودی یعنی «نجیب عبدالرزاق» نخستوزیر سابق مالزی. اگر اولین تصمیمی، که دکتر «ماهاتیر محمد» پس از تصدی سمت نخستوزیری کشورش اتخاذ کرد خارج کردن تمامی نیروهای مالزی از مشارکت در ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی در جنگ علیه یمن بود بنابراین انتظار میرود که عمران خان نیز جا پای ماهاتیر بگذارد و از ائتلافی که شاهزاده «محمد بنسلمان» ولیعهد عربستان سعودی آن را در سال 2015 با مشارکت 41 کشور برای آغاز این جنگ تشکیل داد، خارج شود.
درست است که عمران خان بعد از آنکه تیم منتخب کشورش را برای پیروزی در جام جهانی کریکت در سال 1992 هدایت کرد، مدرک تحصیلی ارشد در علوم اقتصادی را از دانشگاه آکسفورد (فارغالتحصیل سال 1995) به دست آورد، و درست است که وی و حزبش یعنی «انصاف»، از سوی احزاب معارض با تبلیغات تردید در این پیروزی و اتهامهایی مبنی بر دخالت ارتش برای تقلب در انتخابات و نتایجش به نفع وی مواجه شده است، ولی این کلام نیز درست است که وی از محبوبیت زیادی به دلیل برنامه انتخاباتیاش برخوردار است که میخواهد عدالت را برای ملت پاکستان از طریق تاسیس نظام قضایی مستقل، احترام به حقوق بشر، حاکمیت قانون و مبارزه با فساد محقق سازد.
در پاکستان نیز همچون بسیاری از کشورهای جهان سوم مانند عراق، سوریه، الجزایر، مصر و ترکیه (پیش از رسیدن اردوغان به قدرت) ارتش نقش برجستهای در حفظ امنیت و ثبات کشور و انتخاب رهبران آن دارد. کافی است که به این نکته اشاره کنیم که ارتش پاکستان برای پارهای از دورانها به مدت نصف عمر این کشور مستقل، حکومت کرد لذا در دیدگاه بسیاری از کارشناسان مسائل پاکستان، حمایت ارتش از عمران خان، نخستوزیر آینده منبع قدرت وی محسوب خواهد شد نه منبع ضعفش.
اگر عربستان و امارات متحده عربی از رسیدن آقای خان به راس قدرت در پاکستان نگران هستند پس نگرانی ایالات متحده آمریکا، انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی، بزرگتر است؛ زیرا این مرد با سیاستهای آمریکا در منطقه خاورمیانه کاملا مخالف است و از مساله ملت فلسطین قاطعانه حمایت میکند و در بسیاری از فعالیتهای سیاسی، که در مخالفت و محکوم کردن تروریسم اسرائیل در زمان تحصیلش در دانشگاه آکسفورد برگزار میشد، مشارکت میکرد. وی پس از بازنشستگی از ورزش و تأسیس حزب سیاسی کنونی (انصاف)،به این روند ادامه داد حتی همسر اول وی «جمیمه»، که انگلیسیتبار است به دین اسلام روی آورد و این رویکرد وی را دنبال کرد و مقالههای به شدت انتقادی علیه اسرائیل و تجاوزش به نوار غزه نوشته و در روزنامه مشهور «گاردین» منتشر کرده است.
عمران خان با قدرت به اظهارات توهینآمیز علیه کشورش، که در توییتهای «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری آمریکا آمده، پاسخ داده است. ترامپ گفته است آمریکا در 15 سال اخیر حدود 33 میلیارد دلار به پاکستان تقدیم کرد بدون آنکه در مقابل چیزی به جز دروغ، فریب و استقبال از گروههای تروریستی (از جانب طرف پاکستانی) حاصل کند. عمران خان نیز در پاسخی خشمآلود گفته است: «تو مردی احمق، نادان و ناسپاس در مقابل لطف پاکستان هستی.» خان، آمریکا را به سوق دادن جامعه پاکستان به سمت افراطگرایی متهم کرده است زمانیکه واشنگتن از دولت این کشور در دهه هشتاد خواست با همکاری سازمان «سیا» گروههای جهادی را تأسیس کند و 10 سال بعد و پس از حادثه 11 سپتامبر، از دولت پاکستان خواست که با همان گروههای جهادی تحت عنوان ائتلاف مبارزه با تروریسم، بجنگد.
شاهزاده «خالد بنعبدالله آلسعود» از بارزترین کسانی بود که نگرانی عربستان سعودی از پیروزی آقای خان را ابراز کرد زمانیکه او در حساب کاربری خود در توییتر، عمران خان را دنبالهرو ایران و نماینده «قم» در اسلامآباد توصیف کرد. اما او بعدا این توئیت را حذف کرد.
عمران خان، که اکنون برای تشکیل دولت ائتلافی و ادای سوگند پیش از اواسط ماه آگوست آینده، تلاش میکند، اگر امور طبق خواسته وی پیش برود، سیاستهای پاکستان را تماما تغییر خواهد داد از این منظر که وی برای داشتن روابطی خوب با هند و دیدار با رهبر این کشور در کنفرانس سران برای حل بحران «کشمیر»، همکاری با «اشرف عبدالغنی» رئیسجمهوری افغانستان درباره صلح در افغانستان، برقراری روابطی بر پایه حسن همجواری عمیق با تهران، و خروج از ائتلاف آمریکایی مبارزه با ترویسم ابراز تمایل کرده است.
عربستان سعودی و امارات و نیز ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا حق دارند نگران باشند؛ زیرا نخستوزیر جدید پاکستان هرگز مانند اسلاف خود «عروسکی» نخواهد بود و چهبسا جایگاه کشورش را به عنوان کشور هستهای بزرگ در منطقه به آن بازگرداند؛ نقشی که در سایه نخستوزیران فاسد، که آخرین آنها نواز شریف بود، نادیده گرفته شد. چارهای جز انتظار نداریم.