العالم _ سوریه
حضور نیروهای ترکیه در اراضی سوریه از سمت انطاکیه و دیگر مرزهای مشترک میان دو کشور از یک سو و پیشروی تا مرزهای منطقۀ عاری از سلاح در حومه های دمشق، حماه، ادلب و لاذقیه از سوی دیگر، کانون این تحولات بوده است که مقامات سوریه نیز به نوبه خود ضرب شصتی نشان دادند که ازبرجسته ترین این نتایج می توان به پیشی گرفتن کشورهای عربی برای ازسرگیری روابط با دمشق ،اشاره کرد.
برجسته ترین ویژگی این مرحله ، وقت کشی ترکیه و اعتماد بر توافق های آمریکا است که از اعلام نقشه راه در شمال سوریه شروع و تا ایجاد مراکز نظارتی آمریکایی در مرزهای سوریه و ترکیه، امضای توافق میان امریکا از سویی و گروه موسوم به قسد از سوی دیگر برای تضمین حضور بلند مدت این کشور در شمال سوریه دستکم برای دو سال ادامه دارد و همه این اقدامات نیز با ادامه وقت کشی ترکیه و شانه خالی کردن از اجرای تعهداتش در توافق سوچی از جمله آنهاست که به بحرانی شدن رابطه اش با روسیه منجرشده و ترک ها را به پناه بردن به آغوش امریکا و برهم زدن مجدد معادله شمال سوریه وادار کرده است .
به نظر می رسد نقشه گستره کشمکش قدرت، از عفرین سوریه در ریف حلب شمالی آغاز و تا منبج و از آنجا تا حسکه و قامشلی ادامه دارد.
ترکیه در مقابل وضعیت نظامی و سیاسی جدید و پس از توافق با واشنگتن در جلب نظر عواملی مانند گروه موسوم به قسد که موجب بقایش در سوریه می شود و تبدیل آنها به حامی طرح های ویژه اش در شمال سوریه؛ با اشغال مناطق جدیدی از سوریه درصدد تحمیل شرایط خود بر همه گروه ها به ویژه کشورهای هم پیمان ضامن روند توافق آستانه است. در نتیجه نمی توان حوادث شمال سوریه را بدون توجه به حوادث ادلب بررسی کرد.
دولت ترکیه با آمادگی برای انجام عملیات نظامی جدید در شرق فرات به دنبال کسب وقت اضافه، به تاخیر انداختن عملیات قطعی نظامی یا سیاسی در مسائل ادلب و مطرح کردن دوباره مساله ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه و گشودن درهای جدید مذاکره برای ورود به مناطق جدیدی است که در درگیری ریف ادلب و حمله به منطقه عفرین روی داد که این مساله موجب می شود گروه های تروریستی مورد حمایت ترکیه بتوانند دستاوردهای میدانی جدیدی از مذاکره داشته باشند.
اما همچنان این سئوال مطرح است روسیه و ایران ، چگونه به تحرکات اخیر ترکیه پاسخ خواهند داد و ترکیه چگونه به استفاده از ابزارهای خود در شمال سوریه و حمایت ها و سرمایه گذاری و تجهیز نیروهای خود در سوریه و بهانه های تجاری خود، پایان خواهد داد؟
وقت کشی ترکیه و ایجاد بحران های جدید ایجاب می کند هم پیمانان این کشور بی درنگ و هرچه سریعتر دست به کار شوند و سیاست ترکیه باید کاملا به زبان پیام های سیاسی و به دور از بهانه های دولت عدالت و توسعه مبنی بر خطرناکی وضعیت شمال سوریه و احتمال وقوع جنگ بین المللی و بحرانی کردن بیشتر مسائل و ایجاد بحران های جدید و صادر کردن آن به مناطق دیگر برای متوقف کردن هرگونه فرایند سیاسی یا راهکار نزدیک در سوریه باید خوانده و بررسی شود.
در واقع اصل دیدگاه ائتلاف امریکا و ترکیه مبالغه کردن در هرگونه تحرکات سیاسی یا نظامی با حاشیه ها و جزئیات جدید است و در صحنه کشمکش ها نیز بر اجرای گزینه دولت سوریه در پایان دادن به هرگونه اشغالگری یا حضور بیگانگان یا تروریست ها در سراسر مناطق سوریه تاکید دارد تا دولت آنکارا با برهم زدن توافقات خود با روسیه و وقت کشی در اجرای توافق سوچی و اجرای کمترین بندهای آن ، مهم ترین دلیل براقدام ترکیه در استفاده از تاکتیک وقت کشی و پایبندی به دکترین آمریکاست زیرا واشنگتن معتقد است ادلب؛ آخرین فرصت آمریکا برای رسیدن به آرزوهای خود و به ضرر حاکمیت سوریه و جلوگیری از هرگونه پیشرفت در فرایند سیاسی و جلوگیری اعمال فشار روسیه و ایران بر ترکیه برای عقب نشینی از خاک سوریه است.
حسین مرتضی