العالم ـ لیبی
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌‌ای «رای‌الیوم» به تقابل قدرت‌ها در لیبی پرداخته و از احتمال مداخله نظامی بین‌المللی برای یکسره کردن سرنوشت نبرد چند ضلعی در این کشور آفریقایی سخن گفته است.
عطوان نوشت: قرار بود جلسات کنفرانس گفت‌وگوی ملی لیبی، که با نظارت سازمان ملل متحد و با هدف دستیابی به راه‌حلی سیاسی بین گروه‌های مختلف درگیر برگزار می‌شود، روز یکشنبه در شهر «غدامس» در جنوب لیبی تشکیل شود تا زمینه برگزاری انتخابات پارلمانی سراسری را تا پایان سال جاری میلادی فراهم کند. ولی حمله «ارتش ملی لیبی» به فرماندهی ژنرال «خلیفه حفتر» بر طرابلس، پایتخت این کنفرانس را منفجر کرد و کشور را در مقابل گزینه‌‌‌های متعددی قرار داده است؛ یا این‌که ژنرال حفتر و نیروهایش کنترل پایتخت را به‌دست می‌گیرند و تمامی سرزمین لیبی را به صورت یکپارچه تحت کنترل خود در می‌آورد و خود را رئیس‌جمهور کشورش معرفی میکند، و یا این‌که (حفتر) شکستی سنگین می‌خورد و عقب‌نشینی میکند و چه‌بسا این وضعیت به تضعیف او و از دست دادن مناطق تحت کنترلش در جنوب، مرکز و شرق کشور منتهی شود.
دو قدرت در نبرد سرنوشت‌ساز طرابلس در حال حاضر حضور دارد که هر کدام‌شان ادعای پیروزی میکند؛ نخستین قدرت، ژنرال حفتر است که از حمایت سعودی، امارات، مصر و فرانسه برخوردار است و دومی دولت وفاق ملی، که از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته شده، و از حمایت قطر، ترکیه و ایتالیا و دیگر گروه‌های اسلام‌گرای در لیبی، از جمله نیروهای قدرتمند و سازمان‌یافته «مصراته» برخوردار است.
واضح است که نیروهای حفتر، که از شرق عازم شده‌اند، در تحقق اهداف‌شان یعنی سیطره سریع و مورد انتظار بر پایتخت با مشکلاتی مواجه می‌شوند هر چند این نیروها پیشروی‌هایی در منطقه کوهستانی و ناهموار «غریان» در جنوب پایتخت حاصل و به سمت حومه پایتخت حرکت کرده‌اند و بر فرودگاه بین‌المللی و متروکه طرابلس سیطره یافته و فرودگاه «معیتیقه»، که تحت کنترل دولت وفاق است را تعطیل کرد‌اند. نیروهای شبه‌نظامی مصراته، که ماهیتی اسلامی دارند و تحت حمایت قطر، ترکیه و جنبش اخوان‌المسلمین هستند، شماری یگان را با هدف مقابله با ژنرال حفتر به پایتخت اعزام کرده‌اند.
ژنرال حفتر، که سخنگوی آن یعنی «احمد المسماری» اعلام کرد که نیروهایش بر 95 درصد از چاه‌ها و میادین نفتی در لیبی سیطره یافته‌اند، می‌توانست در کنفرانس غدامس از موضع قدرت به دلیل سیطره‌اش بر بخش اعظمی از مناطق لیبی مشارکت کند ولی او گزینه نظامی را انتخاب کرد با این زعم که، اهالی طرابلس، که از هرج و مرج خونین شبه‌‌نظامیان رنج می‌برند، همچون اهالی «فزان» از او و نیروهایش استقبال خواهند کرد. در حالی‌که فزان و طرابلس با هم تفاوت دارند.
ژنرال حفتر می‌خواهد رویای تاریخی‌اش یعنی ریاست‌جمهوری بر لیبی، ولو به مدت یک روز، را محقق کند و از رقیبان اسلام‌گرایش و هواداران اخوان‌المسلمین انتقام بگیرد؛ چرا که تمامی پیشنهادهایی که در چارچوب حل و فصل سیاسی به او مطرح شد او را از تحقق این هدفش محروم میکند و آینده‌اش را تنها در سمت‌های فرمانده ارتش یا وزیر دفاع محدو میکند. حفتر این پیشنهادها را رد میکند و حتی در آینده نزدیک نیز با انها مخالفت خواهد کرد.
مهم‌ترین تحول در صحنه لیبی پرواز غافلگیر کننده ژنرال حفتر به قاهره در روز یکشنبه (دیروز) و دیدارش با «ژنرال عبدالفتاح السیسی» رئیسجمهوری مصر- که بزرگ‌ترین حامی حفتر و بارزترین دشمن اخوان‌المسلمین و اسلام سیاسی است- در کاخ «الاتحادیه» در قاهره است.
نمی‌دانیم در این نشست «غافلگیر کننده» چه توافق‌هایی شده است ولی بعید نمی‌دانیم که ژنرال حفتر از دوستش، السیسی خواستار حمایت نظامی مستقیم برای پایان دادن به وضعیت بن‌بست کنونی در طرابلس و سرعت بخشیدن به روند دستیابی به نتیجه اقدام نظامی، شده است.
رئیسجمهوری مصر، که درخواست سعودی و امارات برای اعزام نیروهای مصری برای مشارکت در جنگ یمن را رد کرد، چه‌بسا در پاسخ مثبت دادن به درخواست مشابه حفتر مردد باشد. ولی لیبی، کشور همسایه مصر، یمن نیست که بزرگ‌ترین خونریزی نظامی در تاریخ مصر را در سال 1967 ثبت کرد. لیبی، بارزترین ستون در هرگونه استراتژی مصر برای حظ امنیت و ثباتش محسوب می‌شود.
از هر گونه مقایسه بین مداخله سعودی - اماراتی در یمن، و مداخله نظامی «مورد انتظار» مصر در لیبی اجتناب می‌کنیم؛ برای این‌که این دو وضعیت متفاوت هستند و مداخله‌کنندگان در جنگ لیبی شامل قدرت‌های بین‌المللی و قدرت‌های منطقه‌ای است که منافعی کاملا متفاوت را در آن دنبال می‌کنند. اگر جنگ یمن 4 سال طول کشیده و وارد پنجمین سال خود بدون هیچ افق روشنی شده است، پس جنگ لیبی چقدر طول خواهد کشید؟
به گزارش تسنیم، عبدالباری عطوان در ادامه سرمقاله خود در رای‌الیوم خاطرنشان کرده، تنها موضوع روشن، که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، این است که کسانی‌که از به اصطلاح «مشروعیت» و رئیس‌جمهور آن «عبد ربه منصور هادی» حمایت می‌کنند و با شعار بازگشت او وارد جنگ شده‌اند همان کسانی هستند که از ژنرال حفتر حمایت و تمامی درخواست‌های وی از جمله پول، تجهزات نظامی و پوشش هوایی را فراهم می‌کنند و این حامیان وی عربستان سعودی، امارات و مصر هستند. تعجب‌آور نبود اگر ژنرال لیبیایی از استقبال «رهبران» از جمله «سلمان بن‌عبدالعزیز» پادشاه سعودی و ولیعهدش در جریان سفر اخیرش به ریاض در ماه گذشته مواجه شد و با استقبال ریاض از حمله به طرابلس، مسلح از عربستان بازگشت.
آیا عبدالفتاح السیسی قاعده ممنوعه را می‌شکند و نیروهایش را به لیبی جهت یکسره کردن عملیات نظامی به نفع همپیمانش، ژنرال حفتر اعزام میکند؟ آیا امارات پوشش هوایی را فراهم میکند؟ یا اقداماتی فراتر از این‌ها صورت می‌دهند؟ آیا فرانسه شمار نیروهای ویژه‌اش را که در «طبرق» مستقر هستند، افزایش خواهد داد و پشت ژنرال حفتر می‌ایستد؟ پاسخ نظامی قریب‌الوقوع طرف مقابل، یعنی قطر، ترکیه و ایتالیا چگونه خواهد بود؟
در سایه پاسخ این سوالات یا برخی از آنها، درباره سرنوشت نه تنها طرابلس بلکه تمامی صحنه لیبی پاسخ داده خواهد شد.