العالم – تحلیل روز
انیس کالامار، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به اعدام‌های خودسرانه و بدون حکم قضایی در گزارش خود قتل خاشقچی را جنایتی غیر قانونی دانسته و ریاض و در رأس آن ولی عهد سعودی را مسئول مستقیم مثله کردن خاشقچی اعلام کرده است هستند و در گزارش خود دلایل مستند ارائه داده که مستلزم تحقیقات بیشتری درباره مسئولیت فردی مقامات سعودی از جمله محمد بن سلمان است.
این گزارش برای عربستان که برای کاستن از بار این جنایت و باتلاقی که به واسطه شاهزاده جوان به وجود آمده، به همپیمانان خود تکیه کرده بود، شوک بزرگی به شمار می آید.
از این نظر عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان بیهوده سعی کرد اعتبار این گزارش را با اتهامات و هشدار به تهیه کنندگان آن زیر سوال ببرد و افکار عمومی و سازمان های بین المللی را تحت تاثیر قرار دهد.
اما تلاش‌های وی ناکام ماند زیرا مجمع عمومی سازمان ملل و سازمان دیده‌بان حقوق بشر پیش از آن از دبیرکل سازمان ملل خواسته بودند تا تحقیق جنایی کاملی را درباره قتل خاشقچی آغاز کند؛ دیده‌بان حقوق بشر به این قدر نیز اکتفا نکرد بلکه از شورای حقوق بشر خواست راهکاری برای نظارت بر نقض آشکار حقوق بشر در عربستان ارائه دهد.
دیده‌بان به کشورهای عضو تأکید کرد از مجازات های تعیین شده برای مسئولان سعودی که در نقض حقوق بشر دست دارند به ویژه ولی عهد این کشور حمایت کنند.
آمریکا طبق معمول تلاش کرد از زبان یکی از مقامات وزارت خارجه، با بیان بررسی گزارش کالامار این شوک را بی اثر کند بدون اینکه درباره آن موضع گیری خاصی کند فقط به شکلی عمومی خواهان بررسی نقض حقوق بشر در این کشور شد.
اما قانون گذاران برجسته این کشور دیدگاه دیگری داشتند، آنها ابراز نگرانی کردند منافع مالی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، سیاست آمریکا در قبال برخی کشورها را تعیین می کند.
اما لیندزی گراهام؛ رئیس کمیته قضایی مجلس سنای آمریکا و عضو حزب جمهوری‌خواه این کشور پا را فراتر گذاشت و گفت جنایت قتل خاشقچی به دستور افراد نزدیک به ولی عهد سعودی انجام پذیرفته و با آگاهی و موافقت وی صورت گفته است.
گزارش کالامار همچنین باتوجه به ناکامی عربستان در عمل به قوانین بین المللی و استاندارهای قانونی، محاکمه را زیر سوال برد و اخبار انتشار یافته مبنی بر آزادی دو متهم اصلی این پرونده بهترین دلیل برای اثبات این ادعا بود. که خواهان لغو آن و فعالیت شورای امنیت برای آغاز تحقیق جنایی و تهیه پرونده‌های محکمی درباره متهمان و رسیدن به راهکاری برای بازجویی رسمی بود.
خاشقچی توسط مزدوران سعودی در دوم اکتبر در کنسولگری کشورش در استانبول کشته و جسدش تکه تکه شد و سپس اثار جنایت محو شد.
مقامات سعودی پس از صدور اظهارات متناقض و متضاد ، به قتل خاشقچی اعتراف کردند اما تلاش کردند تیم دیگری را مسئول این جنایت معرفی کنند تا شک و شبهه را از شاهزاده جوان که شکی در دست داشتن او در این جنایت هولناک نیست، دور کنند.
اما اگر حقایق و مدارک جدیدی که لرزه به اندام انسان می اندازد آشکار شود؛ باز اجرای عدالت در کشور تحت سلطه قبیله خون و شمشیر بعید به نظر می رسد.
احمد سعيد - العالم