العالم ـ ایران ـ سیاسی
حمید بعیدی نژاد روز چهارشنبه در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگاران صدا و سیما و ایرنا در لندن درخصوص سیاست خارجی بوریس جانسون به ویژه در قبال ایران خاطرنشان کرد، تجربه نشان داده از زمانی که جانسون وزیر خارجه بود تا اکنون که نخست وزیر شده است سیاست کلی او مبنی بر این بوده که برای کاهش تنش در روابط دو کشور تلاش کند و این تفاوت نگرش وی با وزیر خارجه بعد از وی یعنی جرمی هانت بود که در آن دوره باعث شد تنش بین دوکشور افزایش یابد.
انگلیس به ایران به عنوان بازار بزرگی نگاه می کند
نماینده ارشد دولت جمهوری اسلامی ایران در انگلیس درباره روابط دو کشور در دولت جانسون، گفت: انگلیس قرار است به زودی از اتحادیه اروپا خارج شود و قصد دارد حوزه روابط تجاری و اقتصادی خود را بعنوان یک اولویت با کشورهای بزرگ مثل آمریکا و دیگر کشورها مثل هند، چین و کشورهای دیگر وارد تعاملات گسترده شود.
وی افزود: بر اساس اطلاعاتی که ما داریم و تماس‌هایی که طرفهای انگلیسی با ایران طی دو سه سال گذشته داشته اند نشان می دهد که آنها به ایران به عنوان بازار بزرگی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری نگاه می کنند.
بعیدی نژاد با اشاره به برخی معاملات اقتصادی میان ایران و انگلیس در دوره پسا برجام یادآور شد: لیام فاکس وزیر تجارت بین‌الملل انگلیس به صراحت این موضع را اعلام کرد که ایران بزرگترین بازاری است که بعد از پایان دوره اتحاد شوروی وارد حوزه بازار جهانی شده است. این در حالی است که لیام فاکس از افرادی است که خیلی موافق سیاست انگلیس در حوزه برجام هم نبود ولی بعنوان وزیر تجارت بین‌الملل این موضوع را به عنوان واقعیت مطرح کرد.
وی در ادامه این گفت و گو، به سفر اخیر عالی‌ترین نماینده تجارت بین‌الملل انگلیس در منطقه غرب و جنوب آسیا به ایران اشاره کرد و افزود: وی در سفر به ایران، گزارش مبسوطی را در حوزه ظرفیتهای اقتصادی میان دو کشور تهیه کرد که در آن آمده است انگلیس اعتقاد دارد به دلیل ساختارهای اصلی اقتصادی ایران با توجه به منابع، جمعیت، منابع انسانی ، هوش و نبوغ دانشمندان خود، دو کشور این ظرفیت را دارند که روابط اقتصادی خود را توسعه بدهند. مضاف بر اینکه بازار همسایگان ایران که اگر با جمعیت ایران محاسبه شود چیزی بالغ بر بازار ۳۵۰ میلیون نفری خواهد بود که میتواند در روابط اقتصادی با انگلیس بسیار مورد توجه قرار گیرد و هر دوطرف از چنین روابطی منتفع شوند.
انگلیس پسابرگزیت مایل به گسترش روابط اقتصادی با ایران است
بعیدی‌نژاد افزود: بنابراین پیش‌بینی ما این است که اگر عوامل تحریم‌ها را کنار بگذاریم، انگلیس مایل به گسترش روابط اقتصادی خود با ایران است. البته آنها هم توجه دارند که ایران مثل قبل کشور وارد کننده نیست. ما کشوری هستیم که در حوزه‌های تکنولوژی بسیار صاحب موقعیت در دنیا هستیم در زمینه‌های بسیاری دو طرف می‌توانند همکاری مشترکی را شکل دهند.
«لذا در دوره‌ی پسابرگزیت ظرفیتهای اقتصادی و تجاری ایران بیشتر مورد توجه انگلیسی‌ها قرار خواهد گرفت و روابطی که بتواند ضامن منفعت هر دو کشور باشد می تواند توسعه پیدا کند. این‌ها به برجام بعنوان موضوعی در قالب مسائل امنیت بین‌المللی و فراتر از روابط اقتصادی اروپا نگاه می کنند.»
اروپایی ها باید شرایط تجارت با ایران را اصلاح کنند
وی ادامه داد: بنابراین برای اینکه اروپایی‌ها این دستاورد مهم امنیت بین‌الملل را حفظ کنند، و از طرف دیگر برای اینکه بتوانند قدمی برای راه اندازی جدی اینستکس بردارند، نیاز است شرایطی که الان وجود دارد اصلاح شود و اگر آنها نتوانند در این زمینه قدمی بردارند به طور اصولی جمهوری اسلامی ایران همانطور که اعلام کرده است سیاست کاهش تعهدات خود در برجام را ادامه خواهد داد و تغییر این سیاست فقط منوط به این است که آنها این شرایط را عوض کنند.
وی افزود: ما معتقدیم که شرایط بسیار حساس است و خود آنها به این حساسیت واقف هستند؛ اما طبیعتا باید قدم‌های عملی برداشته شود و ما انتظار داریم با توجه به اینکه سه کشور اروپایی به اهمیت برجام واقف هستند و خودشان بخشی از این مذاکرات بوده اند، نقشی را ایفا کنند که یک تغییر مهمی در سیاستهای جاری بوجود آید و برجام بتواند از این بحران خارج شود.
بعیدی نژاد گفت: بهر حال انتظار ما از دولت انگلیس اجرای تعهدات خود در برجام است. مواضعی که از سوی مقامات انگلیسی در ترغیب ایران به عدم اتخاذ اقدامات کاهشی ایران در برجام که برای توازن وضعیت موجود صورت می گیرد، راهگشا نیست و واقعیت در صحنه را تغییر نمیدهد. در شرایطی که دیگر اعضا به تعهدات خود اجرا نمی کنند، تنها اقدام موثر از سوی ایران برای حفظ برجام، کاهش اقدامات برجامی است.
ایران و انلگیس اختلاف نظرهای اصولی درباره منطقه دارند
وی با بیان اینکه ایران و انگلیس اختلاف نظرهای اصولی در منطقه دارند گفت: آنها در منطقه ما حضور دارند و ما اصولا حضور کشورهای خارجی را برای امنیت منطقه مفید و موثر نمی دانیم.
بعیدی نژاد تصریح کرد که امنیت منطقه بایستی توسط کشورهای خود منطقه حفظ شود و طرحی که ایران در قالب طرح صلح هرمز ارائه کرده ناظر بر این است که شرایطی را ایجاد کنیم که امنیت و صلح در منطقه توسط کشورهای منطقه تامین شود.
«طبیعی است که حضور انگلیس در منطقه حضوری است که مبتنی بر حمایت از کشورهای منطقه صورت می گیرد. ولی ما این امید را داریم که کشورهای منطقه و کسان دیگری که علاقمند هستند امنیت در خلیج فارس با ثبات باشد کمک کنند که این نقش امنیت ثبات و صلح در منطقه به خود کشورهای منطقه واگذار شود؛ تا اینکه نیاز به حضور کشورهای خارجی باشد.»
وی تصریح کرد حضور کشورهای خارجی می تواند منطقه را وارد التهاب‌هایی کند که برای صلح و امنیت منطقه کمک کننده نیست.
بعیدی نژاد در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش و حضور نظامی انگلیس در غرب آسیا در دوره برگزیت گفت: به طور کلی بحثی در خود دولت انگلیس و بین نهادهای دفاعی انگلیس مطرح است که چقدر این کشور می تواند برای گسترش حضور نظامی خود در این منطقه می تواند ظرفیت سازی کند.
وی گفت: انگلیس با محدودیت‌هایی مواجه است و این حضور بودجه‌های سنگینی می‌خواهد و طبیعتا اگر انگلیس بخواهد تصمیم بگیرد که در منطقه ما حضور نظامی ثابت، پایدار و گسترده داشته باشد باید ناوگان دریایی نظامی خودش را در سطح ملی توسعه دهد و این مساله به بودجه‌های سنگینی نیاز خواهد داشت. بنابر این تامین امنیت منطقه خلیج فارس توسط کشورهای منطقه و خروج نیروهای خارجی به‌نفع کشورهای خارج از منطقه هم‌می‌باشد که می‌توانند از هزینه های غیرضرور نظامی در منطقه صرفنظر کنند.
بعیدی نژاد افزود: ظرفیت نظامی که انگلیس در حال حاضر دارد به این صورت نیست که بتواند جایگزین حضور نظامی آمریکا شود. انگلیس در پایگاه‌های نظامی که در منطقه دارد یک تعریف مشخصی دارد و نیروهای مشخصی در آنجا حضور دارند. اما برای حضور ثابت و مداوم در خلیج فارس نیاز به ناوگان‌های گسترده تری دارند تا در تمامی طول سال بتوانند حضور مداوم داشته باشد و زمانی که آن ناوگان را به خلیج فارس اعزام می کنند نیازی به آن ناوگان در نقاط دیگر دنیا نداشته باشد. اما این وضعیت وجود ندارد بنابراین انگلیسی ها در تعریفی که فعلا دارند خلیج فارس را هم در حوزه گشت زنی نظامی خود قرار داده اند.
سفیر کشورمان گفت: اطلاعاتی که ما تا این لحظه داریم این است که چنین برنامه ای در انگلیس وجود ندارد که بخواهند حضور نظامی خود را در سطح راهبردی در منطقه گسترش بدهند.
وی یادآور شد که در سطح محدود و شرایط خاص، ماموریتهای خاصی را مطرح می کنند که مثلا کشتی‌های نفتی یا تجاری در شرایطی با اسکورت‌هایی همراه شوند. اما اینکه این یک حضور نظامی ثابت پایدار و راهبردی باشد نیاز به تصمیمات کلان‌تری دارد که هنوز شاهد آن نیستیم. به همین دلیل طبیعتا انگلیس تلاش خواهد کرد که بتواند با شبکه سازی‌های امنیتی، ائتلاف‌ها و همکاری های بین‌المللی با کشورهای اروپایی و آمریکا از توان محدودی که دارد ساختاری نظامی را برای شرایط خاص طراحی کند.
بعیدی نژاد ادامه داد: به همین دلیل هم سیاستی که فعلا دولت انگلیس اعلام کرده تهاجمی نخواهد بود بلکه یک سیاست کماکان تدافعی خواهد بود که در شرایط خاص با یک افزایش محدود حضوری نظامی، اهداف امنیتی خود را تامین کند. مقامات سیاسی و فرماندهان ارشد نظامی انگلیسی همواره تاکید می کنند که حضور محدود آنها در منطقه خلیج فارس برای همراهی با سیاست فشار حداکثری واشنگتن تعریف نشده است.
«توصیه ما اینست که دولت جدید انگلیس بجای برنامه ریزی برای حضور نظامی هر چند محدود در منطقه، کشورهای منطقه را ترغیب نماید که با پیوستن به ابتکار منطقه ای در خلیج فارس، راهی را بروند که امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه تامین شود و نیازی به حضور نظامی خارجی وجود نداشته باشد.»
پیروزی جانسون در انتخابات قابل پیش بینی بود
وی در ارزیابی خود از نتیجه انتخابات اخیر انگلستان گفت: نظرسنجی‌هایی که موسسات انگلیسی و بین المللی پیش از انتخابات انجام دادند گویای همین نتیجه ای بود که ما شاهدیم.
بعیدی نژاد افزود: آن نظرسنجی ها به صورت قطعی نشان می داد که حزب محافظه کار، برنده این انتخابات خواهد بود. نتیجه انتخابات هم درستی همان نظرسنجی ها را نشان داد.
وی درباره علت موفقیت چشمگیری حزب محافظه کار در کسب اکثریت کرسی های پارلمان افزود : آنچه که به نظر می رسد مورد اتفاق نظر تحلیل گران انگلیسی و بین المللی و حتی رهبران احزاب اصلی این کشور است، آن است که علت کسب این اکثریت قاطع را باید در روشن بودن سیاست این حزب درباره خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا دانست.
سفیر ایران گفت: پس از همه پرسی از مردم انگلیس درباره خروج از اتحادیه اروپا که اکثریت مردم به آن رای مثبت دادند، فراز و نشیب فراوانی را در میان احزاب سیاسی و در مجلس شاهد بودیم. با این که حزب محافظه کار در دوران خانم ترزا می، اکثریت را در مجلس در دست داشت، نتوانست با اتحادیه اروپا به توافقی دست یابد که مورد تایید اکثریت نمایندگان مجلس هم قرار گیرد. آخرین توافقی که ایشان پس از حدود دو سال و نیم گفتگو به دست آورد، با مخالفت پارلمان روبرو شد و در نتیجه به ایجاد یک بحران سیاسی در کشور انجامید به گونه ای که کارشناسان و صاحب نظران، آن را بزرگ ترین بحران سیاسی چند دهه اخیر انگلیس بعد از جنگ جهانی دوم نامیدند.
وی افزود: آن شرایط نوعی بن‌بست و بحران سیاسی را در انگلیس به وجود آورد که نه دولت می توانست توافقش با اتحادیه اروپا را به تصویب مجلس برساند و نه راه ساده ای برای برگزاری همه پرسی دوم وجود داشت.
بعیدی نژاد علل اصلی ناکامی خانم می را جریانی در درون حزب محافظه کار، به رهبری بوریس جانسون دانست و گفت: این جریان با آن توافق مخالف بودند و همین مخالفت درون حزب محافظه کار، موجب شد با این که حزب محافظه کار دارای اکثریت در مجلس بود، توافق دولت محافظه کار خانم ترزا می با اتحادیه اروپا، به تصویب مجلس نرسد.
وی افزود: در این میان با توجه به مخالفت اعضای حزب کارگر با توافق خانم ترزا می، شماری از اعضای ارشد حزب محافظه کار که مناصب مهمی هم در دولتهای این کشور داشته اند، در همراهی با جانسون، با توافق خانم ترزا می، مخالف بودند و به همین علت، بن بستی در نظام سیاسی پدید آمده بود. این در شرایطی بود که جانسون در مخالفت با سیاست خانم ترزا می بعنوان نخست وزیر در خصوص نحوه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا از مقام وزارت خارجه استعفا داده بود در حالی که آن زمان، هنوز توافق خانم می با اتحادیه نهایی نشده بود. بنابر این واقعیت این بود که در خصوص برگزیت یک بن بست و انسداد سیاسی در نظام سیاسی بریتانیا حاصل شده بود.
ترزا می راه را برای جانسون هموار کرد
بعیدی نژاد افزود: پس از این که خانم «ترزا می» دید توافق دولت وی با اتحادیه اروپا سه بار توسط پارلمان رد شد چاره ای جز این ندید که استعفا بدهد و کنار برود تا راه برای رهبری جدید حزب محافظه کار فراهم گردد. در این شرایط جانسون توانست با استفاده از سازوکار موجود و در انتخابات درون حزبی، اکثریت را در حزب محافظه کار به سود خود به دست آورد و رهبر حزب شد.
وی گفت: جانسون با سیاست هایش توانست حزب را متفق و متحد سازد و به توافقی نیز با اتحادیه اروپا دست یابد و چون جریان مخالفی در حزب محافظه کار وجود نداشت، به آن معنی که در زمان وزارت خودجانسون شکل گرفته بود، توانست به صورت اصولی و کلی، توافق خود با اتحادیه اروپا رابه تصویب پارلمان برساند که حتی قبلا از انتخابات اخیر مجلس، به این هدف دست یافت.
بعیدی نژاد افزود: این موضوع، واقعیت در صحنه را تغییر داد یعنی حزب محافظه کار به صورت متحد، توافقش با اتحادیه اروپا را نهایی کرد و قبل از انتخابات اخیر مجلس در مجلس هم اصول و کلیات را به تصویب رساند که خود موفقیت مهمی محسوب میشود.
برگزیت، موضوع حزبی نیست
وی با بیان اینکه در این جا، دو موضوع مهم است گفت: باید به یاد داشت که موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یک موضوع حزبی نبوده است که بتوان گفت اعضای حزب محافظه کار، هوادار خروج یا باقی ماندن در اتحادیه اروپا هستند یا اعضای حزب کارگر، طرفدار خروج یا باقی ماندن در این اتحادیه اند.
سفیر کشورمان افزود: هواداران خروج یا باقی ماندن در اتحادیه اروپا ، در هر دو حزب حضور دارند و در واقع خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، اساسا یک موضوع فرا حزبی است و اعضای هر دو حزب نسبت به هر دو گزینه هواداران خود را دارد، هر چند ممکن است در هر حزب، شمار هواداران گزینه خروج از اتحادیه یا گزینه ماندن در اتحادیه، از دیگری کم تر یا بیش تر باشد.
وی افزود: در این انتخابات آن بخش از طرفداران حزب کارگر که هوادار خروج کشور از اتحادیه اروپا بودند، ملاحظه کردند که این بار، جانسون توانسته است فرمول خروج از اتحادیه را به دست آورد، یعنی به توافقی دست یابد که به تایید پارلمان هم رسیده باشد. بنابراین، مسیر آینده کشور، روشن است. اما در برابر، موضع حزب کارگر، مبهم بود و همین موضوع تا حد زیادی به سود حزب محافظه کار شد.
بعیدی نژاد گفت: موضع حزب کارگر در خصوص برگزیت این بود که اگر به قدرت برسیم، در چند ماه بعد، به گفتگو با اتحادیه اروپا مشغول خواهیم شد تا توافق جدیدی به دست آید و آن گاه آن توافق را به مجلس ارائه خواهیم داد و پس از تصویب، توافق پیشنهادی به همه پرسی مردم گذارده خواهد شد. از نظر مردم، در مقابل این موضع مبهم حزب کارگر، موضع روشن حزب محافظه کار بود که توافقی را برای اجرای برگزیت ارائه می کرد و مهم تر از همه اینکه با کسب این توافق نگرانی احتمال خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بدون توافق نیز منتفی شده بود زیرا شماری در انگلیس نگران بودند که انگلیس ناچار شود بدون توافق، از اتحادیه اروپا خارج شود که به گفته کارشناسان خسارت بار ترین گزینه برای این کشور ارزیابی میشد .
وی افزود: خروج بدون توافق، براساس گزارش های اقتصادی، ممکن بود برای انگلیس، مشکلات فراوان پدید آورد اما مردم ملاحظه کردند توافقی به دست آمده که همه آسیب های محدود کوتاه مدت احتمالی ناشی از خروج نیز در آن، محاسبه شده است. مردم فکر می کردند که چنین توافقی کم ترین آسیب را به اقتصاد انگلیس وارد می کند و امید هم وجود دارد که در آینده ای کوتاه، آن آسیب های اقتصادی نیز رفع خواهد شد. بنابراین، رای دهندگان ملاحظه می کردند که در حزب محافظه کار سیاست روشنی در باره خروج کشورشان از اتحادیه وجود دارد که با توافق، هزینه های خروج به حداقل می رسد و ضمنا مهمتر اینکه بحثهای روند خروج نیز پایان می یابد. بسیاری از مردم ،علاوه بر این، مایل بودند که از شرایط بحران خسته کننده ای که نظام سیاسی بریتانیا در سه و نیم سال پس از همه پرسی برگزیت با آن دست به گرییان بود رها شوند.
سفیر ایران در انگلستان با بیان اینکه با همه پرسی برگزیت جامعه انگلیس دچار انشقاق شده و بحران اجتماعی و سیاسی در انگلیس پدید آمده بود گفت: ادامه این روال، خیلی ها را در انگلیس نگران کرده بود که ممکن است تداوم وضعیت بلاتکلیفی خسارات را بیش تر کند. لذا از آن طرف رای دهنده خود را در برابر موضع حزب کارگر می دید که روشن نیست و چون اولویت مردم انگلیس در حال حاضر، تعیین تکلیف برگزیت بود، حتی هواداران خروج در حزب کارگر، از موضع حزب محافظه کار در این مورد، حمایت کردند.
اکثریت حزب کارگر طرفدار خروج از اتحادیه اروپا
وی افزود: آمار هم نشان می دهد که اکثریت هواداران حزب کارگر که طرفدار خروج از اتحادیه اروپا بودند به نامزدهای حزب محافظه کار رای دادند. این افراد با این که به صورت سنتی، هوادار حزب کارگر بودند، اما چون اولویتشان حل شدن مساله برگزیت بود، به حزب محافظه کار رای دادند.
بعیدی نژاد گفت: رای به حزب محافظه کار با شعار اجرای برگزیت را می توان نوعی تایید برگزیت نیز دانست ، یعنی اکثریت مردم، دوباره خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را تایید کردند که البته اگر جانسون نمی توانست به توافقی با اتحادیه اروپا دست پیدا کند که درمجلس به تصویب برسد شرایط این حزب و نتیجه انتخابات به گونه ای دیگر رقم می خورد، اما هنگامیکه مردم دیدند توافقی بدست آمده و کلیات آن به تایید مجلس نیز رسیده است ان را در حل بحران سیاسی کشور موثر دانستند .
نماینده ارشد دولت جمهوری اسلامی ایران در انگلستان با بیان اینکه جمع بندی ما و واقعیات سیاسی این جامعه و نیز نمونه گیری هایی که در کشور شده است، این موضوع را نشان می دهد گفت : حصول توافق با اتحادیه اروپا موجب شد حتی کسانی که همیشه به حزب کارگر رای می داده اند، بخشی از آنان این بار به حزب محافظه کار رای دهند تا مساله برگزیت حل شود.
وی افزود: درصدی نیز که هوادار خروج این کشور از اتحادیه اروپا نبودند، به علت خستگی از ادامه روند خروج، به محافظه کاران رای دادند زیرا بحران سیاسی، بسیاری را مستهلک کرده بود. از نطر آنان، تعیین تکلیف این موضوع، در اولویت بود و نمی خواستند دو حزب بزرگ، دوباره وارد مناقشه سیاسی شوند و برگزیت بدون راه حل بماند. حتی درصدی از آنانی که در گذشته، گزینه خروج را انتخاب نکرده بودند، برای خروج از بحران سیاسی و با توسل به راه حل نسبی که جانسون به دست آورده بود، به محافظه کاران رای دادند.
خروج کامل انگلیس از اتحادیه اروپا به زودی انجام می شود
بعیدی نژاد ادامه داد: روند جاری نشان می دهد با توافقی که میان دولت انگلیس و اتحادیه اروپا به دست آمده است، این کشور بزودی روند خروج کامل از اتحادیه را آغاز خواهد کرد و چون براساس مصوبه مجلس این کشور، تا پایان ماه ژانویه برای این کار مهلت دارد، به نظر می رسد با اکثریت قاطع کرسی های مجلس که در دست دارد، دولت این کشور از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد.
وی گفت: نکته مهم این است که این خروج، به صورت برنامه ریزی شده و از طریق توافق با اتحادیه اروپا صورت خواهد گرفت. یعنی توافق های اقتصادی و تجاری انگلیس و اتحادیه اروپا، در زمینه های گوناگون دچار اختلال کلی و اساسی نخواهد شد. در اجرای توافق انگلیس با اتحادیه اروپا، یک دوره انتقالی و گذار طراحی شده است از جمله درباره نظام گمرکی در مرز ایرلند شمالی و ساختاری که باید پدید آید، و در این مدت انتقالی دو طرف در خصوص نحوه اجرای کامل ترتیبات گمرکی به توافق کامل دست خواهند یافت.
بعیدی نژاد افزود: لذا میتوان گفت که براساس نظر صاحبان صنایع و کارشناسان اقتصادی اروپایی و بین المللی، اولویت روابط اقتصادی انگلیس، کماکان با اتحادیه اروپا خواهد بود و خروج انگلیس با توافق، زمینه های توافقی جامع تجاری این دو طرف را فراهم کرده است. بنابراین، اولویت دولت انگلیس این است که هر چه زودتر، در آینده ای نزدیک، توافق جامع اقتصادی و تجاری با اتحادیه اروپا را به دست آورد.
سفیر کشورمان با بیان اینکه اتحادیه اروپا نیز خواهان چنین توافقی است عنوان کرد: بنابراین، در آن توافق جامع، شکل روابط آینده بازرگانی دو طرف روشن خواهد شد. در کنار این موضوع، عامل اصلی که موجب خروج انگلیس از اتحادیه اروپا می شود، باز شدن دستش در ایجاد روابط جدید اقتصادی و بازرگانی با دیگر کشورهای جهان است. انگلیس می خواهد خودش درباره این روابط جدید تصمیم بگیرد چون از زمان عضویت در اتحادیه اروپا، هر گونه روابط کشورهای عضو با دیگر کشورهای غیر عضو، از طریق کمیسیون اروپایی صورت می گیرد و کشورها به صورت انفرادی نمی توانند در پی این گونه روابط باشند بلکه این اتحادیه اروپاست که با دیگر کشورها مثلا چین، هند و آمریکا قرارداد می بندد.
برگزیت دست انگلیس را برای روابط با کشورهای مختلف باز می کند
بعیدی نژاد یکی از انگیزه های اصلی هواداران خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را باز شدن دست انگلیس در روابط با دیگر کشورها دانست و گفت: از نظر آنان انگلیس نباید محدود و وابسته به محدودیتهای تحمیلی از سوی اتحادیه اروپا باشد. بدین ترتیب، پس از خروج از اتحادیه اروپا، انگلیس تلاش خواهد با دیگر کشورهای جهان، وارد گفتگوها و عقد قراردادهای بازرگانی شود و این میتواند شامل اقتصادهای بزرگ جهان همچون چین، هند، آمریکا، کانادا و کشورهای منطقه خلیج فارس و حتی ایران باشد.
وی افزود: اکنون انگلیسی ها برای خودشان، شعار «گلوبال بریتین» را برگزیده اند که به معنای بریتانیای جهانی است، یعنی بریتانیایی که در صدد است به همه نقاط جهان دسترسی آزاد داشته باشد و با همه کشورهای جهان، با دست باز، روابط تجاری مستقل و بدون چارچوبهای محدود اتحادیه اروپا داشته باشد.
بعیدی نژاد گفت: هر چند گفتگوهای بازرگانی و اقتصادی، معمولا زمان بر است و چندان باشتاب به پیش نمی رود زیرا به گفتگوهای طولانی جزئی و دقیق نیازمند است. سازمان دهی و برنامه ریزی این گونه گفتگوها از کشوری به کشور دیگر، متفاوت است و زمان های متفاوتی بخود اختصاص میدهد اما انگلیس تلاش خواهد کرد در زمانی کوتاه، دسترسی هایش را به بازارهای اقتصادی در جهان، بیش تر کند تا بتواند محدودیت های ناشی از خروج از اتحادیه را به سرعت جبران و ارزش های اقتصادی و تجاری بیشتری را وارد جامعه انگلیس کند.
کشورهای حوزه خلیج فارس، بازار هدف انگلیس
وی ادامه داد: کشورهای حوزه خلیج فارس چون بعلت منابع نفتی ثروتمندند و روابطشان با انگلیس هم نزدیک است، می توان پیش بینی کرد که یکی از بازارهای هدف انگلیس باشند و درباره ایران نیز انگلیسی ها، ارزیابی های روشنی دارند و پیش بینی می شود در صورت کنار رفتن و لغو محدودیت ها و تحریم ها به فرصت های جدید برای همکاریهای اقتصادی و بازرگانی با ایران می اندیشند.
سفیر کشورمان در انگلستان درباره آثار و نتیجه انتخابات اخیر انگلیس افزود: هدف گذاری دولت انگلیس بعد از انتخابات تحقق این توسعه روابط خود با دیگر کشورهاست و قصد دارد این هدف را با جدیت به پیش ببرد. بهر حال شاید در چند سال اخیر، دولتی با این اکثریت قاطع در مجلس انگلیس وجود نداشته است زیرا دولت جانسون، بیش از ۸۰ کرسی بیش تر از اکثریت را داراست و با این اکثریت قاطع، دولت از نظر سیاسی، با دشواری چندانی در ۵ سال آینده، روبرو نخواهد شد. انتخابات بعدی ۵ سال دیگر برگزار می شود و از منظر سیاست داخلی، دولت مشکل سیاسی در داخل نخواهد داشت و دولت خواهد توانست سیاست هایش را به راحتی به تصویب مجلس برساند.
بعیدی نژاد افزود: به ویژه که این دولت، از موضوع برگزیت هم عبور می کند زیرا قبلا مقدماتش را فراهم کرده است و بزودی بقیه روند را خواهد گذراند و با خارج شدن این کشور از اتحادیه اروپا، دیگر این موضوع برطرف خواهد شد و انگلیس، گفتگوها با دیگر کشورها را برای عقد قراردادهای بازرگانی و اقتصادی، آغاز می کند.
انگلیس و اتحادیه اروپا متحد باقی می مانند
وی درباره این دیدگاه که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، پروژه ای آمریکایی بوده است که در نتیجه ی آن هم انگلیس و هم اتحادیه اروپا به‌نفع آمریکا ضعیف می‌شوند گفت: زمانی که از اتحادیه اروپا و یا انگلیس ضعیف شده در پی این جدایی صحبت می شود، باید به موضوع قدرت اقتصادی انگلیس و اتحادیه اروپا در دوره ی جدید و هم به موضوع نقش انگلیس و اتحادیه اروپا در نظام امنیت بین المللی توجه کرد. از منظر اقتصادی باید توجه داشت که اتحادیه اروپا و انگلیس تلاش خواهند کرد بتوانند در خصوص مفاد توافق اقتصادی و بازرگانی با یکدیگر هر چه زودتر به تفاهم دست یابند و این ضامن رشد هر دوطرف خواهد شد. زیرا در حال حاضر بیشتر تبادلات اقتصادی و بازرگانی انگلیس با اتحادیه اروپاست و اقتصاد دو طرف در هم تنیده است و با این ترتیبات جدید، روابط انگلیس و آمریکا کاملا از هم گسسته نخواهد شد زیرا به سود دو طرف نیست و آنها در باز تعریف روابط، به این موضوع توجه خواهند کرد.
وی افزود: اتحادیه اروپا هم به این توافق راضی است چون مایل نیست که انگلیس از دایره روابط اقتصادی اروپا خارج شود. بنایراین باید با دقت درباره آن بحث کرد که آیا خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با این شرایط چقدر باعث تضعیف روابط اقتصادی دو طرف خواهد شد.
بعیدی نژاد ادامه داد: زمانی که بحث امنیت اروپا مطرح است موضوع کاملا متفاوت است. نه تنها انگلیس علاقه‌مند نیست که در حوزه امنیت بین‌المللی و امنیت اروپایی از اتحادیه اروپا فاصله بگیرد بلکه همواره خود مقامات انگلیسی در حوزه امنیت بین‌المللی و امنیت اروپایی تاکید داشته اند که انگلیس حتی پس از خروج از اتحادیه روابط خود با اروپا در این عرصه را حفظ می کند. نشان این امر نشست ناتو قبل از انتخابات پارلمانی انگلیس بود. دلیل اینکه این علاقه وجود داشت هم از طرف انگلیس و هم از طرف اعضای ناتو که این اجلاس در لندن برگزار شود یک پیام مهم و نمادین داشت و آن اینکه فارغ از اینکه انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شود یا نشود در حوزه بحث امنیت اروپایی، فرآتلانتیک و امنیت بین المللی کما کان ارتباط انگلیس با اعضای ناتو حفظ خواهد شد. بنابراین با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، در حوزه امنیتی انگلیس اروپا را ترک نخواهد کرد، بلکه شاید انگیزه‌های مضاعفی ایجاد شود که این پیوندها را تقویت کند.
برگزیت و آزادی عمل انگلیس برای روابط اقتصادی با آمریکا
سفیر کشورمان در پاسخ به سوالی درباره این نظریه که انگلیس پس از برگزیت به امریکا نزدیک تر خواهد شد هم گفت: این انتخاب قابل تصوری است. دلیل خروج انگلیس از اتحادیه اروپا این است که بتواند دست بازی برای روابط اقتصادی خودش با آمریکا داشته باشد.
بعیدی نژاد یادآور شد که روابط لندن و واشنگتن در طول تاریخ بسیار نزدیک بوده که همواره از آن به عنوان روابط ویژه نامبرده شده است. «طبیعتا به خاطر بازار گسترده آمریکا، و همینطور نزدیکی‌های سنتی دو کشور، انگلیس انتظار دارد که بتواند روابط خودش را با آمریکا گسترش دهد»
وی با این حال عنوان کرد اینکه برخی به شباهت سازی جانسون و ترامپ می پردازند و جانسون را نوعی ترامپ انگلیس می‌دانند، باید در این ارزیابی احتیاط کرد. سفیر کشورمان گفت: جانسون سیاستمدار با تجربه ای است و توانسته حزب محافظه کار را با تمام تعارضات داخلی تحت یک پرچم دور هم جمع کند.
بعیدی نژاد همچنین به این نکته اشاره کرد که در جریان سفرهای دونالد ترامپ به انگلیس، جانسون فاصله خودش را با او حفظ کرد تا به چهره‌اش لطمه‌ای وارد نشود و مردم او را همسان ترامپ تصور نکنند. حتی به گفته سفیر کشورمان، در جریان سفر اخیر ترامپ به اجلاس سران ناتو در لندن، وی باز هم این فاصله را حفظ کرد. «بنابراین به نظر می رسد که جانسون شخصیت متفاوتی از ترامپ دارد. او بسیار مجذوب شخصیت چرچیل است وکتابی در همین زمینه نوشته است که از کتاب‌های پرفروش در حوزه سیاست و روابط بین الملل است. این کتاب نشان می دهد که نگاه او به نقش بریتانیا در سطح جهانی چگونه است.»
سفیر کشورمان افزود: نگاه جانسون، نگاه راست و ملی گرایانه صرف نیست و فرد عمل‌گرایی است. اما اگر بخواهیم مدل نزدیک تری را به ترامپ در انگلیس مورد اشاره قرار بدهیم نایجل فاراژ (رهبر حزب دست راستی برگزیت) شباهت‌های بیشتری دارد و نزدیک تر است به ترامپ. فاراژ اولین سیاستمدار انگلیسی بود که اولین ملاقات با ترامپ را انجام داد.
بعیدی نژاد افزود: اما باید این انتظار را داشته باشیم که روابط انگلیس و آمریکا در دوره پسا برگزیت طبیعتا گسترش پیدا می کند چون انگلیس از قید وبندهای اروپا خارج شده و طبیعی است که با متحد خودش نزدیک تر شود و روابطش را توسعه دهد.
وی در عین حال گفت در این زمینه توسعه روابط انگلیس و آمریکا نیز لازم است چند موضوع را مورد توجه قرار داد. «اول اینکه دیدگاه‌های انگلیس و آمریکا در حوزه امنیت بین المللی با هم تفاوت‌هایی دارد. حتی در مورد برجام هنوز دیدگاه دولت محافظه کار و شخص جانسون که وزیر خارجه بوده و دیدگاه‌های او مبنی براینکه برجام باید تقویت و حفظ شود تفاوت اساسی با دیدگاه واشنگتن دارد.»
سفیر ایران در انگلستان عنوان کرد: اینکه ما تصور کنیم روابط اقتصادی نزدیک تر بین دو کشور باعث می شود که انگلیس از نگاه خود نسبت به مباحث امنیت جهانی چون روابط اروپایی، نقش ناتو و دیگر مباحث دست بردارد و به نگاه های کاملا خاص ترامپ نزدیک شود تردیدهایی وجود دارد و باید قدری با احتیاط درباره آن صحبت کرد.
تردیدی در تمایل انگلیس به گسترش روابط با آمریکا نیست
وی با بیان این مطلب که در کنار این امر تردیدی درباره تمایل انگلیس به گسترش روابط اقتصادی با آمریکا وجود ندارد افزود: اما گسترش روابط دو کشور نیز البته با چالش‌هایی مواجه است که نیاز به دقت و بررسی دارد و شاید برخلاف تصور عموم زمان بیشتری نیاز است که طرفین به توافق برسند.
بعیدی نژاد افزود: یکی از مسایل و چالش‌های اصلی این است که آمریکا در گسترش روابط تجاری با انگلیس بسیار علاقه‌مند است که وارد حوزه بهداشت و درمان انگلیس شود. اما همانطور که می دانید اینجا بودجه نظام سلامت از طرف دولت تامین میشود و ورود شرکت‌های آمریکایی نیاز دارد که بخشی از این حاکمیت کاهش پیدا کند تا دولت بخشی از این خدمات را واگذار کند.
وی افزود: اما از سوی دیگر یکی از دیگر از نتایجی که در این انتخابات شاهد بودیم حمایت بسیار زیاد مردم از ادامه نظام سلامت و ضرورت تقویت این نظام از طرف دولت است که خود جانسون نیز در این زمینه پیشنهادهایی را مطرح کرده که چطور می توان نظام سلامت را تقویت کند.
بعیدی نژاد ادامه داد: چالش دومی که در خصوص توافق تجاری آمریکا و انگلیس وجود دارد در زمینه تجارت مواد غذایی و کشاورزی است که آن هم از حوزه های مورد نظر آمریکاست؛ یعنی حوزه‌ای است که آمریکایی ها در آن صاحب فناوری پیشرفته بوده و خواستار دسترسی شرکت های خود به بازار انگلیس هستند.
سفیر کشورمان با بیان اینکه استانداردهای بهداشتی و سلامت بین آمریکا و انگلیس هم متفاوت است یادآورد شد این موضوع از موارد اختلاف بین دو طرف است. وی گفت: در انگلیس استاندارد درصد استفاده از هورمون در گوشت قرمز و سفید بسیار پایین‌تر از درصدهای آمریکایی است و طرف آمریکایی هم حاضر نیست براحتی به دلیل روابط اقتصادی نظام استاندارد خودش را در این زمینه تغییر دهد. و البته چالش های دیگری هم چون صادرات مواد کشاورزی تراریخته وجود دارند که مجموعا میتوان گفت که به این سرعت زیاد احتمال این وجود ندارد که دو طرف بخواهند به توافق گسترده‌ای دست پیدا کنند.
بعیدی نژاد افزود: البته دولت انگلیس قطعا به عنوان یک اولویت برنامه خواهد داشت که بتواند به راه حل‌های کوتاه و میانی برسد و بتواند زمینه‌های همکاری دیگری را کشف و به توافق با طرف آمریکایی برسد. اما به دلیل چالش‌هایی که وجود دارد و بدلایل تغییرات سیاسی هم که ممکن است در آمریکا وجود داشته باشد نمی توان پیش بینی کرد که این توافق در زمان بسیار کوتاهی محقق شود.
وی عنوان کرد: بنابراین هم در عرصه توسعه روابط تجاری و اقتصادی محدودیت‌هایی وجود دارد و هم در حوزه مسائل امنیت بین‌الملل تفاوت دیدگاه‌ها وجود دارد که این آثار خودش را بر مسائل منطقه ما خواهد گذاشت. بنابراین این تصور که بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با کشوری مواجه خواهیم شد که بسرعت به سمت آمریکا خواهد رفت و سیاستهای واشنگتن را در جهان و منطقه دنبال می کند چندان واقع بینانه نیست.
بعیدی نژاد افزود: اما این فرض را باید در نظر گرفت که با توجه به اینکه بین دو طرف تفاوت دیدگاه‌های زیادی وجود دارد شاید ما شاهد این باشیم که انگلیس تلاش کند تا حدی دیدگاه‌های واشنگتن را متوازن‌تر کند.
وی گفت: در مجموع دانستن اینکه انگلیس در چه حوزه‌هایی تغییر مواضع داشته باشد نیاز به زمان بیشتری دارد اما به عنوان یک امر محتوم که حتما بعد از این خروج، سیاست انگلیس کاملا متاثر از سیاستهای آمریکا و ترامپ خواهد بود به نظر می رسد ساده کردن موضوع باشد.
تفاوت دیدگاه انگلیس و آمریکا
بعیدی نژاد تاکید کرد: واقعیت این است که دیدگاه‌های دوکشور در حال حاضر با هم تفاوت دارد که از جمله در بحث‌تغییر آب و هوا می‌باشد.
وی به برگزاری اجلاس آب و هوایی در سال آینده میلادی در انگلیس هم اشاره کرد و افزود: کنفرانس مادرید درباره تغییرات آب و هوایی با شکست مواجه شد و کشورها نتوانستند به توافق برسند بنابراین نقش انگلیس تقویت خواهد شد که بتواند در این عرصه مهم جهانی توافقی را میان کشورهای جهان بدست آورد.
بعیدی نژاد افزود: در حوزه‌های امنیتی دیگر هم این انتظار وجود دارد به جای اینکه انگلیس بخواهد تابع کشور دیگری مانند آمریکا شود، نقش تعدیل کننده‌ای در روابط امنیتی اروپا و آمریکا ایفا کند تا اینکه بخواهد شاهد غلبه یافتن و سلطه سیاستهای یکجانبه گرایی آمریکا در سیاستهای جهانی، امنیت بین المللی، مباحث امنیت اروپا و فراآتلانتیک باشد.
وی گفت: به نظر می رسد که دولت انگلیس آماده است چنین نقشی را داشته باشد و به راه حل‌های میانی فکر کند که مثلا چطور می توان در منطقه خلیج فارسی که اهمیت بسیاری زیادی برای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه دارد نقشی را ایفا کند برای اینکه تنش در منطقه کنترل شود.
سفیر کشورمان افزود: سیاست‌هایی که دولت انگلیس در زمان جانسون اتخاذ کرد و تا الآن هم ادامه دارد حاکی است از اینکه انگلیس تلاش کرده تا طرفهای اصلی را به پایان جنگ یمن ترغیب نماید و در این زمینه با طرفهای مختلف از جمله انصارالله هم وارد صحبت شده است.
وی در این خصوص یادآور شد: نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در امور یمن هم یک فرد انگلیسی است که این به معنای نقش فعال‌تر طرف انگلیسی بوده است.
سفیر کشورمان همچنین به بحران روابط عربستان و قطر اشاره کرد و گفت انگلیس سیاست عربستان در تحریم قطر را بطور یکجانبه مورد حمایت قرار نداد و تلاش کرد تعادلی را بین روابط عربستان و قطر ایجاد کند و در آن بحران یک نقش میانی ایفا کرد. وی افزود: این طور نبود که انگلیس سیاست خود را دربست در اختیار حمایت از محمد بن‌سلمان قرار دهد.
حضور کشورهای خارجی را برای امنیت منطقه مضر می دانیم
بعیدی نژاد عنوان کرد: حفظ امنیت کشورهای که با انگلیس روابط سنتی، امنیتی و طولانی در خلیج فارس دارند جزو سیاستهای اصلی انگلیس است و به‌همین دلیل انگلیس حضور گسترده‌ای در کشورهای منطقه دارد. در اینجا ما با انگلیس طبعا اختلاف نظر داریم و البته حضور کشورهای خارجی را برای امنیت منطقه مفید نمیدانیم بلکه آنرا مضر می دانیم.