العالم - ایران / علمی
اولین مرحله از نصب تجهیزات راکتور آب سنگین خنداب (مدار ثانویه و درپوش راکتور) با حضور علی‌اکبر صالحی، معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی در سایت تاسیسات آب سنگین خنداب راه‌اندازی شد.
علی اکبر صالحی در جمع خبرنگاران در مراسم افتتاح این ساختمان اظهار کرد: امروز شاهد راه اندازی بخش ثانویه راکتور اراک خواهیم بود. اگر بخواهیم به مجموعه اقدامات انجام شده در این واحد اشاره کنیم باید بگویم از 52 سیستم که باید راه اندازی شود 20 سیستم آن تکمیل شده، 18 سیستم در حال آماده شدن است و 12 سیستم کارهای قراردادی‌اش در حال انجام است و امیدواریم تا سال 99 بقیه کارها در این بخش انجام شود.
وی ادامه داد: امروز بخش قابل توجهی از راکتور اراک تحت عنوان بخش ثانویه راه اندازی می‌شود که در این بخش حرارتی که در قلب راکتور ایجاد می‌شود برداشته می‌شود. همچنین اتاق کنترل قسمت ثانویه نیز تکمیل شده است که امروز آن را از نزدیک مشاهده خواهید کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: همچنین امروز در بخش اولیه راکتور اراک شاهد جاگذاری درپوش قلب راکتور خواهیم بود و امیدواریم ظرف سه تا چهار ماه آینده همه تجهیزات تعویض سوخت در سه محور نصب شود و ما بتوانیم آنها را تست کنیم.
اهداف راه اندازی راکتو تحقیقاتی آب سنگین اراک
رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرن شده خُنداب اراک با هدف کسب تجربه و دانش فنی در طراحی و ساخت رآکتورهای اتمی، تربیت نیروی انسانی متخصص، ایجاد امکانات تحقیق و توسعه در زمینه‌های فیزیک نوترون، ترموهیدرولیک و درمان و تولید رادیو ایزوتوپ در جهت مصارف پزشکی، صنعتی و کشاورزی در حال تکمیل مراحل طراحی و ساخت است.
بازطراحی این رآکتور با گردآوری گروهی از کارشناسان و متخصصان داخلی در زمینه‌های گوناگون برای اجرای یکی از پیچیده‌ترین طراحی‌های صنعت هسته‌ای با بالاترین سطح استانداردهای جهانی در دستورکار قرار گرفت.
این رآکتور دارای دو مدار است. مدار اول که وظیفه آن برداشت حرارت از قلب رآکتور بوده و مدار ثانویه که وظیفه آن انتقال حرارت مدار اول به برج‌های خنک‌کننده و نهایتاً به محیط است.
مدار ثانویه شامل مبدل‌های حرارتی، استخر میانی، پمپ‌های انتقال (آب گرم – برج‌های خنک‌کننده و پمپ‌های برگشت آب سرد) است. راهبری این مدار از طریق اُتاق کنترل اصلی رآکتور صورت می‌پذیرد. جهت راه‌اندازی مدار اول رآکتور، ابتدا باید مدار ثانویه و سیستم‌های جانبی مرتبط با آن راه‌اندازی می‌شد تا بعد از آن تکمیل مدار اول و راه‌اندازی غیراکتیو رآکتور تحقیقاتی خُنداب اراک آغاز شود.
قطعات راکتور خنداب در آبان ماه امسال نصب شد. بر اساس اعلام سازمان انرژی اتمی، در تیر ماه سال جاری، دستورات و مجوزهای لازم از مراجع ذیربط برای انتقال اجزای متعدد مجموعه درپوش چاه راکتور صادر شد و کار حمل و انتقال این تجهیزات با استفاده از ۱۱ کشنده سنگین و تریلر انجام گرفت.
درپوش چاه راکتور یک مجموعه الکترومکانیکی فوق سنگین با بیش از ۱۰۰ تن وزن و قطر ۷.۲ متر است که با حرکت دورانی رینگ چرخ دنده و دیسک داخلی و موقعیت‌دهی زاویه‌ای امکان دسترسی مستقیم تحت کنترل و حفاظت شده به تک تک عناصر و بخش‌های فوقانی مخزن را برای فعالیت‌های مورد نظر به صورت منفرد یا گروه‌های محدود فراهم می‌کند.
این تجهیزات به طور کامل توسط مهندسان جوان کشور و صنعتگران متعدد برای اولین بار طراحی و ساخته می‌شود. تمامی قطعات این تجهیز در کارخانجات داخلی طراحی، ساخته و مونتاژ شده است.
به جز قطعه فولادی رینگ ثابت که حجیم‌ترین و سنگین‌ترین قطعه این مجموعه است، مابقی تجهیزات این درپوش طوری ساخته شده است که به سهولت و سرعت قابلیت دوباره مونتاژ کردن داشته باشند.
براساس برجام، روند بازطراحی رآکتور خنداب با همکاری ایران و چین و مشارکت دیگر اعضای برجام از جمله آمریکا آغاز شد که با خروج ایالات متحده از این توافق بین‌المللی، انگلیس جایگزین این کشور شد. طبق برجام، بازطراحی راکتور آب‌سنگین خنداب باید در یک فرایند پنج‌ساله انجام شود اما به دلیل کارشکنی‌های آمریکا، این فرایند با اتدکی تاخیر همراه شده که با انتقادات جدی ایران همراه شده است.