العالم - آمریکا
ایالت «آیووا» آمریکا، چه برای حزب جمهوری‌خواه و چه برای حزب دموکرات، از سال‌ها پیش به صورت سنتی آغازگر فصل انتخابات درون حزبی به شمار می‌آمده و انتخابات ریاست‌جمهوری امسال هم از این قاعده مستثنا نیست.
هرچند در میان جمهوری‌خواهان نامزد نهایی تقریبا قطعی است و از حالا باید «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور کنونی را نامزد اصلی در نظر گرفت، اما حضور نامزدهای پرتعداد در رقابت درون‌حزبی دموکرات‌ها موجب شده تا نتیجه احتمالی در این سوی میدان تا حد زیادی مبهم باشد.
هرچند پیروزی در رقابت درون‌حزبی در آیووا الزاما به معنی پیروزی در کل کشور نیست، اما این ایالت عمدتا به عنوان معیاری برای سنجش وضعیت هر نامزد در کل کشور در نظر گرفته می‌شود. از این رو، نتایج این ایالت برای هریک از نامزدهای دموکرات از اهمیت حیاتی برخوردار است.
آیووا از منظر دیگری هم تقریبا منحصر به فرد است، آن هم شیوه پیچیده انتخاب نامزد پیروز و تقسیم آرای ایالتی بین نامزدها. بر خلاف اغلب ایالت‌های آمریکا که در آن نامزد پیروز از طریق «انتخابات مخفی» و صندوق‌های رأی مشخص می‌شود، در آیووا، آرای ایالتی در یک تجمع موسوم به «مجمع انتخاباتی» مشخص می‌شود. مجمع انتخاباتی امسال آیووا روز ۳ فوریه (۱۴ بهمن) برگزار می‌شود.
روند انتخاب نامزد در کل کشور چگونه است؟
پیش از توضیح نحوه عملکرد مجمع انتخاباتی، لازم است به مقدمه‌ای کوتاه در مورد نحوه تعیین نامزد نهایی در کل آمریکا اشاره شود. به طور خلاصه و ساده، باید گفت که به هر ایالت بر اساس جمعیتی که دارد، تعدادی «وکیل انتخاباتی» (اعم از وکلای متعهد و غیرمتعهد) اختصاص داده شده، که در این گزارش برای ساده‌سازی از آن با عنوان «آرای ایالتی» یاد می‌شود. در طول فصل رقابت درون‌حزبی، هر ایالت بر اساس ساز و کاری (یا مجمع انتخاباتی یا انتخابات مخفی) میزان آرای مردمی هر نامزد را مشخص کرده و بر این اساس آرای ایالتی را به آن‌ها اختصاص می‌دهد.
در برخی از ایالت‌ها، تمام آرای ایالتی به فرد پیروز اختصاص می‌یابد و در برخی دیگر از ایالات از جمله آیووا، آرای ایالتی با توجه به نسبت آرای رأی‌دهندگان، بین نامزدها تقسیم می‌شود. در پایان فصل رقابت‌ها، هر نامزدی که در تجمیع آرای کل کشور اکثریت آرای ایالتی را به دست آورده باشد، به عنوان نامزد حزب معرفی می‌شود.
در انتخابات درون‌حزبی امسال دموکرات‌ها، فعلا تعداد کل آرای ایالتی ۳۹۷۹ رأی اعلام شده و هر نامزدی که بتواند دستکم ۱۹۹۰ رأی به دست آورد، نامزد نهایی دموکرات‌ها خواهد بود. آیووا، ۴۹ رأی ایالتی دارد.
مجمع انتخاباتی چیست؟
همانطور که گفته شد، تصمیم‌گیری در مورد نحوه تقسیم آرای ایالتی با دو ساز و کار انتخابات مخفی و مجمع حزبی انجام می‌گیرد. آیووا از معدود ایالتی است که در آن‌ها مجمع حزبی برگزار می‌شود.
در آمریکا اصطلاحا به مجمع حزبی «گردهمایی همسایگان» هم گفته می‌شود، به این معنی که در هر محله یا حوزه انتخابیه، ساکنان دور هم جمع‌شده و در جریان یک بحث و گفت‌وگوی نیم ساعته، هریک رأی خود را اعلام می‌کنند. این فرآیند به این شکل انجام می‌شود که هواداران هر نامزد، در نقطه معینی از سالن که متعلق به آن نامزد مشخص است، جمع می‌شوند یا بعد از اعلام نام آن نامزد دست خود را به نشانه حمایت از او بالا می‌برند.
در فرصت ۳۰ دقیقه‌ای بحث و اعلام رأی، طرفداران هر نامزد تلاش می‌کنند شرکت‌کنندگانی را که هنوز تصمیم نهایی خود را نگرفته‌اند، به حمایت از نامزد مد نظر خود متقاعد کنند.
آرای ایالتی چطور تقسیم می‌شود؟
بعد از پایان این فرصت، مسئولان برگزاری مجمع، تعداد هواداران هر نامزد در هر حوزه را شمرده و نهایتا مجموع هواداران هریک از نامزدها در کل ایالت مشخص می‌شود. در این میان، یک شرط وجود دارد: آرای ایالتی تنها نصیب نامزدهایی می‌شود که دستکم ۱۵% از آرای مردمی را به دست آورده باشند.
بعد از شمارش آرای دور نخست، نامزدهایی که به کف ۱۵ درصدی نرسیده‌اند، از رقابت کنار گذاشته شده و سپس طرفداران آن‌ها بین رأی دادن به نامزدهای دیگر یا انصراف از رأی دادن مخیر می‌شوند.
سپس میزان آرا یکبار دیگر، این بار با احتساب آرای تازه‌ای که به سبد نامزدهای باقی‌مانده ریخته‌شده، شمرده شده و آرای ایالتی بر اساس نسبت به دست آمده، بین نامزدها تقسیم می‌شود.
به عنوان یک فرض اگر در مجمع انتخاباتی ۲۰ رأی دهنده و ۵ نامزد وجود داشته باشد، هر نامزدی که کمتر از ۳ رأی کسب کند، از رقابت کنار می‌رود و سپس آرای وی یا حذف شده و یا به نحوی که هریک از رأی دهندگان به او تصمیم بگیرد، بین نامزدهای باقی‌مانده تقسیم می‌شود. بعد از اضافه شدن آرای نامزدهای حذف‌شده، آرای نامزدهای باقی‌مانده بار دیگر شمرده می‌شود.
با این فرض که از بین این ۵ نفر دو نامزد به دور دوم راه یابند و یکی ۱۲ رأی و دیگری ۸ رأی به دست آورد، نهایتا ۶۰درصد آرای ایالتی به نامزد نخست و ۴۰درصد آرا به نامزد دیگر اختصاص می‌یابد.
وضعیت نظرسنجی چطور است؟
تازه‌ترین نظرسنجی انجام‌شده در آیووا را روزنامه «نیویورک‌تایمز» منتشر کرده است. این نظرسنجی نشان می‌دهد که «برنی سندرز» نامزد چپگرا و سوسیالیست آمریکایی در این ایالت با اختلاف قابل توجهی در صدر نامزدهای دموکرات قرار گرفته است.
بر اساس این نظرسنجی که با همکاری مؤسسه افکارسنجی «سیِنا کالج» و در میان شرکت‌کنندگان احتمالی در مجمع حزبی انجام گرفته، سندرز حمایت ۲۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی را کسب کرده است. این رقم، در قیاس با نظرسنجی پیشین مؤسسه سینا کالج، ۶ درصد رشد برای سندرز نشان می‌دهد.
بر این اساس، «پیت بوته‌جج» با ۱۸ درصد و «جو بایدن» با ۱۷ درصد در رده‌های دوم و سوم در این ایالت قرار دارند. «الیزابت وارن» هم که در نظرسنجی پیشین با کسب ۲۲ درصد در صدر رقابت آیووا قرار داشت، در نظرسنجی تازه تنها ۱۵ درصد نظرها را جلب کرده و در رده چهارم ایستاده است.
عموما گفته می‌شود که به دلیل شباهت دیدگاه‌های سندرز و وارن، پایگاه رأی آن‌ها یکسان است. از این رو، به نظر می‌رسد صعود سندرز در نظرسنجی اخیر، نتیجه افول قابل توجه وارن باشد.
«ایمی کلوباچار» با ۸ درصد، «تام استیر» با ۳ درصد و «اندرو یانگ» با ۳ درصد در رده‌های بعدی این نظرسنجی قرار گرفته‌اند.
نیویورک‌تایمز نوشته است بسیاری از افرادی که قصد دارند به سندرز رأی دهند، می‌گویند یکی از مهمترین دلیل این تصمیم این است که سندرز در طول دوران فعالیت سیاسی خود، همواره در رویکرد سیاسی‌اش ثابت‌قدم بوده است. نیویورک‌تایمز البته نوشته است که اهالی آیووا به تغییر رأی در لحظات پایانی معروف هستند و ضمنا این احتمال وجود دارد که نامزدهای میانه‌روتر در ادامه رقابت‌ها با یکدیگر متحد شوند.
این روزنامه در مورد سناریوی حذف نامزدهایی که به کف ۱۵ درصد نرسیده‌اند هم نوشته است که حتی در آن صورت هم سندرز با کسب ۳۰درصد آرا و با اختلاف ۷ درصد از نفر دوم، همچنان در صدر باقی می‌ماند. در این سناریو، بایدن و بوته‌جج هریک ۲۳ درصد و وارن هم ۱۹ درصد آرا را کسب می‌کنند.
فارس