العالم ـ ایران ـ گوناگون
کمتر از یک ساعت از آغاز روز نوزدهم اردیبهشت نگذشته بود که لرزیدن پایتخت و شهرهای اطراف بسیاری از مردم را به خیابان‌ها کشاند. زلزله ای که مرکز آن دماوند بود و شدت آن 5.1 ریشتر در عمق 7 کیلومتری زمین برآورد شده است.
زمین لرزه بامداد جمعه (19 اردیبهشت) که موجب ریزش کوه در محور تهران – لواسانات هم شد به طور مستقیم تلفات جانی و مالی نداشت. اما متاسفانه دو نفر یکی حین فرار و براثر زمین خوردن و وارد شدن ضربه به سرش و دیگری به خاطر ترس جان خودشان را از دست دادند و شماری هم به صورت جزئی و براثر حوادث غیر زلزله ای مصدوم شدند.
صبح دم جمعه همچنین مطابق انتظار پمپ بنزین های سراسر استان تهران پر از خودرویی بود که خودشان را به صف بنزین رسانده بودند. حضور مردم در خیابان ها نیز به حدی بود که به گفته پلیس راهور ترافیک با افزایش 20 تا 30 درصدی همراه بود. رضا کرمی محمدی، رئیس ستاد بحران شهرداری تهران نیز در گفت‌وگو با ایرنا تاکید کرد که نیروهای این ستاد تا سه روز آینده در آماده‌باش کامل قرار دارند.
این زلزله آن طور که مرادی، رئیس مرکز لرزه‌نگاری ایران گفته به واسطه فعال شدن گسل مشاء تهران بوده است. پیش تر و در سال 96 هم فعال شدن گسل مشا بود که تهران و دیگر شهرهای اطراف را لرزاند. در این بین سوال اینجا است که گسل مشا چه قدر خطرناک است؟
واقعیت این است که فعال شدن این گسل خیلی خبر خوبی نیست و چنانچه این گسل بخواهد موجب پدید آمدن زلزله شود، می تواند خسارات زیادی به شهر وارد کند. گسل مشا از شمال شرق تهران تا برج‌های منطقه 22 در غرب تهران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گسل مشا فشم از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد دارد و طول آن حداقل به ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر می رسد. گفته می شود فعال شدن این گسل می تواند باعث زلزله ای تا بیش از 7 ریشتر شود.
گسل مشاء از جمله گسل های طویلی است. در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود. گفته می شود 190 سال است که این گسل عامل زلزله جدی در تهران نبوده است.
مهدی زارع، زلزله شناس معتقد است با توجه به این که برآورد شده در سال ۱۸۳۰ میلادی زلزله تاریخی با بزرگی 7.2 ریشتر روی این گسل رخ داده است، همیشه این احتمال هست که زلزله‌ای بزرگتر از ۷ هم روی آن رخ بدهد.
گسل مشا در روی نقشه‌های زمین ساختی شکل سینوسی دارد و در دو قسمت شرقی و غربی راستای تقریبا شرقی - غربی دارد. شیب گسل فشاری مشا همیشه به سمت شمال و بین 35 تا 70 درجه تغییر می‌کند. دریاچه آب شیرین تار در 15 کیلومتری شرق شهرستان دماوند در راستای گسل مشا تشکیل شده است. پهنه گسلی مشا در دره مشا بیش از 10 متر عرض دارد.
به گزارش سلام نو، پروفسور بهرام عکاشه، زلزله شناسی که از او با عنوان پدر علم زلزله شناسی ایران یاد می شود، بر این باور است چنانچه زلزله مهیبی تهران را به لرزه درآورد مناطق ۱، ۲ و ۳ به دلیل حضور گسل‌های شمال تهران و مشا بیشترین آسیب را خواهند دید اما مناطق ۷، ۹،۱۲،۱۱ و ۱۷ به دلیل وجود بافت متراکم و فرسوده، بیشترین آسیب پذیری را در برابر زلزله دارند.
استقرار گسل مشا در مناطق شمالی پایتخت به این معنا نیست که جنوب تهران از آن مصون خواهد بود. گفته می شود چنانچه گسل مشا فعال شود میزان خسارت برای بیشتر مناطق شهری چیزی حدود ۱۰% است. البته منطقه ۱۲ به دلیل قرار گرفتن بازار بزرگ تهران و بافت بسیار فرسوده آن از این قاعده مستثنی است و در این منطقه نسبت خسارات معادل ۳۰% خواهد بود.