العالم - اروپا
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «روسیه-1»، هشدار داد که طرح آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های ایران می‌تواند به از بین رفتن اقتدار شورای امنیت منتهی شود.
وی در این گفت‌وگو که بخشی از آن در وب‌سایت وزارت خارجه روسیه قرار گرفته بود، تصریح کرد که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های ایران احتمالا به رسوایی جدی در شورای امنیت سازمان ملل منجر خواهد شد و در نهایت اقتدار این سازمان را تضعیف کند.
این دیپلمات روس که احتمال داد ایالات متحده آمریکا تلاش کند تا با توسل به «روش‌های قانونی و شبه حقوقی» تحریم‌های الزام آور بین‌المللی را علیه ایران بازگرداند، گفت: «ما با شرکای آمریکایی و دیگر اعضای شورای امنیت در نیویورک و دیگر پایتخت‌ها در حال همکاری هستیم. متوجه شدیم که اکثریت قریب باتفاق کشورها متوجه نادرستی و غیرسازنده بودن این تلاش (آمریکا علیه ایران) هستند. به هرحال این تلاش نتیجه‌ای نخواهد داشت اما ممکن است در نهایت به رسوایی و شکاف بسیار جدی در شورای امنیت سازمان ملل منتهی شود و در نهایت اقتدار این سازمان را تضعیف کند».
وزیر خارجه روسیه با یادآوری خروج دو سال پیش دولت ترامپ از برجام گفت: «مسئله اینجاست که یکی از کشورهای حامی قطعنامه مورد توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران (قطعنامه ۲۲۳۱) اعلام کرد که به تعهداتش پایبند نخواهد بود اما در عین حال از دیگران تقاضا می‌کند که از پیشنهادات و توصیه‌های این کشور پیروی کنند».
وی سپس اینگونه ادامه داد: «آنها اعلام کردند که هیچ کشوری نمی‌تواند در تنبیه ایران برای نقض توافقی که آمریکا از آن خارج شده است، مانع ایالات متحده شود. گرچه بسیار متناقض و نسنجیده به نظر می‌رسد، اما اوضاع به این شکل است. آمریکا اعلام کرده که به تعهداتش (ذیل برجام) برای عدم وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، لغو محدودیت‌های فعلی و صدور مجوز به ایران برای مشارکت کامل در تجارت بین‌المللی و تبادلات اقتصادی پایبند نخواهد بود. ایالات متحده می‌گوید که آنها به این تعهدات عمل نخواهند کرد و بعلاوه، بقیه را نیز از عمل به تعهداتشان در قبال ایران منع خواهد کرد».
لاوروف در ادامه تلاش‌های آمریکا برای به روز رسانی برجام از جمله تلاش برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران که در اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهرماه) منقضی می‌شود، اشاره کرد و گفت که نه روسیه و نه دیگر طرفین برجام هیچ‌گونه اساس قانونی، سیاسی یا اخلاقی در «به استهزاء گرفتن تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل و خود شورا به این شیوه ظالمانه» نمی‌بینند.
وی با اشاره به اقدام اخیر واشنگتن در ارائه قطعنامه تمدید تحریم‌های ایران در شورای امنیت گفت: «ما به وضوح برای شرکای آمریکایی خود توضیح دادیم اما با اینحال، آنها تصمیم خود را برای ارائه قطعنامه مربوطه اتخاذ کرده بودند. تنها یک کشور-جمهوری دومینیکن- به همراه ایالات متحده از آن حمایت کرد. روسیه و چین به مخالفت با آن پرداختند. ۱۱ عضو باقیمانده شورای امنیت از جمله کشورهای اروپایی از دادن رأی به آن امتناع ورزیدند بنابراین حتی نیازی به استفاده از وتو نشد زیرا تنها زمانی نیاز (به استفاده از حق وتو) می‌شود که آراء کمتر از ۹ مورد نباشد. اینبار فقط دو رأی وجود داشت».
لاوروف با اشاره به این مواد ادامه داد: «به طورکلی، فکر می‌کنم که آنها می‌دانستند نتیجه چه خواهد بود اما بدیهی است که می‌خواستند پیامی را درباره عزم خود برای حل این موضوع ابلاغ کنند و تلاش کنند تا تصویب یک قطعنامه جدید را تضمین کنند».
وزیر خارجه روسیه در ادامه تصریح کرد که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های ایران، نمونه روشنی از چگونگی تلاش کشورهای غربی برای جایگزین کردن مفهوم «حقوق بین‌الملل» با «نظم مبتنی با قانون» است.
این دیپلمات روس در این خصوص توضیح داد: «نمونه‌های زیادی از این مورد وجود داشته است و روز به روز هم بیشتر می‌شود. این یک رویه خطرناک است».
وزیر خارجه روسیه تأکید کرد گرچه ایالات متحده نمی‌تواند قطعنامه شورای امنیت را نقض کند اما همچنان می‌تواند به شورای امنیت آسیب وارد آورد و سپس گفت: ما تمامی تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا شرکای آمریکایی خود را از چنین اقدامات بی ملاحظه منصرف کنیم».
اوایل ماه آگوست، ایالات متحده بار دیگر ایران را به نقض برجام متهم کرد و پس از تحمل شکست سخت در شورای امنیت، تأکید کرد که به دنبال بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از طریق فعالسازی مکانیسم ماشه است.
در تاریخ ۲۰ آگوست (۳۰ مردادماه)، «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا به سازمان ملل اعلام کرد که واشنگتن قصد دارد فرایند بازگرداند تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز کند. واشنگتن بر این باور است که تحریم‌ها ظرف ۳۰ روز آیند اجرایی خواهد شد.
ساز و کار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نام‌های دیگری مثل «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ تعلیق شده بودند.
برخلاف تمامی ادعاهای مقام‌های آمریکایی، دیپلمات‌های غربی و حتی برخی مقام‌های مهم آمریکا تأکید دارند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بندهای این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.
فارس