العالم _ ایران / اقتصادی
حمید زادبوم معاون وزیر صمت و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، در گفتگو با شبکه العالم درباره تاثیر کرونا بر صادرات غیر نفتی کشور گفت: در نیمه اول سال 2020 که تقریبا از ماه سوم میلادی کرونا در ایران شروع شد، تجارت همه کشورها تحت تاثیر قرار گرفت. بر اساس آمارهای اخیر بین المللی تجارت بین المللی در سطح جهان حدود 14 درصد کاهش پیدا کرده است. صادرات و واردات جمهوری اسلامی ایران هم به خاطر این که در دو ماهه اول شیوع کرونا بخشی از مرزهایش با کشورهای همسایه بسته شد، تحت تاثیر قرار گرفت.
زادبوم خاطرنشان کرد، آمار پنج ماهه اول سال جاری خورشیدی نشان می دهد که حدودا 38 درصد صادرات غیر نفتی ایران کاهش یافته است که چند عامل در این خصوص تاثیرگذار است از جمله بسته شدن مرزها در ماه های اول تا سوم سال جاری بین ایران و کشورهای همسایه، همچنین در شرایط کرونا وقتی درآمد ملی برخی کشورها کاهش پیدا کرد، طبیعتا تقاضا در کشورهای همسایه ما هم برای کالا کاهش یافت که این کاهش تقاضا روی صادرات ما نیز تاثیر گذاشت.
وی افزود: یک علت دیگر در خصوص کاهش 38 درصدی صادرات غیر نفتی ایران در پنج ماهه امسال هم این است که با افزایش روند صادرات بعد از باز شدن مرزهای ما به علت کاهش ارزش پول ملی درایران، زیرساخت های ما پاسخگوی افزایش تردد کامیون ها در مرزهای ایران با کشورهای همسایه نبود به طوری که در بعضی از مرزهای ما مخصوصا عراق و افغانستان ازدحام کامیون ها برای خارج کردن بارها به سمت این دو کشور ایجاد شد که بعضا کامیون ها سه الی چهار شب در مرز منتظر می ماندند که این مساله کندی در صادرات ایجاد کرد. در صدد هستیم با توجه به روند رو به رشدی که اکنون در صادرات داریم، تا پایان سال جاری بتوانیم این نقص را جبران کنیم.
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص آمار واردات کشور نیز خاطرنشان کرد، در زمینه واردات نیز در پنج ماهه اول سال جاری حدود 23 درصد کاهش ارزشی و حدود 3 درصد کاهش وزنی داشته ایم که بخشی از این مساله مرتبط با محدودیت های حمل ونقل و تردد کشتی ها و همچنین مشکلات تخصیص ارز بوده است.
وی باره تاثیر تحریم بر تجارت کشور هم گفت: بحث تحریم اگر چه عاملی بر سر راه صادرات و تجارت خارجی برای کشور است، اما ما همچنان در حال ادامه تجارت با کشورها هستیم و مطمئن هستم که می شود افزایش صادرات را انتظار داشت. اما یک مشکلی که اکنون صادرکنندگان دارند، علاوه بر ازدحام در برخی مرزها برای خروج کالا، موضوعی داریم به نام تعهد ارزی که صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات را به بانک مرکزی برگردانند، که این مساله در بعضی از مرزها و با بعضی از کشورها و یا در مورد برخی از کالاها یک مقداری سختی هایی در تجارت ایجاد کرده که اکنون فکر می کنیم چگونه مشکلات صادرکنندگان را برای بازگشت ارز حل کنیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: کسی که صادرات می کند در صورتی صادراتش ارزشمند است که ارز به کشور برگرداند تا بتوانیم با آن نیازهای کشور و ماشین آلات و مواد اولیه کارخانه جات را تامین کنیم اینکه ارز باید به کشور برگردد را به عنوان یک اصل بپذیریم اما مشکلاتی که برای بعضی از کشورها و بعضی کالا ها وجود دارد؛ مثلا برگرداندن ارز محصولات کشاورزی در چارچوب زمانی که بانک مرکزی مشخص کرده است ممکن است مشکلاتی داشته باشد که با رایزنی هایی که با بخش خصوصی و تشکل های صادراتی کردیم پیشنهادهای جدیدی را به بانک مرکزی برای اصلاح روش های بازگرداندن ارز مطرح کردیم.
وی افزود: آقای رئیس جمهور دستور دادند وزارت صنعت و معدن و تجارت موضوع بازگشت ارز صادر کننده ها را بررسی کند و در حال حاضر با صادرکننده هایی که ارز را برنگردانند مذاکرات رودر رو داریم تا ببینیم به چه دلیل در دو سال اخیر ارز را برنگرداندند؟ تقریبا از دو سال پیش بانک مرکزی بازگشت ارز حاصل از صادرات را الزامی کرده است و روش هایی را برای سال 97 – 98 طراحی کرد اما در سال 99 راه های بازگشت ارز مقداری محدودتر کردند به همین دلیل ممکن است صادرکنندگان اعتراضاتی داشته باشند به همین دلیل تلاش می کنیم و مطمئن هستم که اگر مشکلات صادرکنندگان حل شود، در افزایش صادرات هم تاثیر می گذارد.
حمید زادبوم مشکل دیگری که به آن اشاره کرد این است که علی رغم افزایش صادرات، مخصوصا به کشورهای همسایه ارزش صادرات به این کشورها خیلی رشد نکند این به آن علت است که بعضی از صادر کنندگان ارزان فروشی می کنند یعنی چون کاهش ارزش پول ملی داریم تا مقطعی این کاهش ارزش پول ملی روی هزینه ها تاثیر ندارد اما اگر یک بازه زمانی را رد کند حتما این تاثیر را می گذارد لذا وقتی بعضی از صادرکننده ها کالاهایشان را کمتر از بازار جهانی ارایه کرده باشند این ارزش صادرات را کمتر نشان می دهد. امیدواریم هم کشورهای همسایه کالا ها را با قیمت جهانی و متعادل و هم صادرکننده های ما قیمت های عادلانه را رعایت کنند تا بشود صادرات را ادامه دهیم.
وی گفت : ما تمایل داریم به علت تحریم، و مشکلات نقل و انتقال پول اولین بازارمان کشورهای همسایه باشد ولی چند شریک تجاری مهم غیر از 15 کشور همسایه هم مانند هند و چین؛ البته بازارهای پراستعدادی برای ایران وجود دارد مثل اندونزی، ویتنام و تایلند و بعضی کشورهای آفریقایی و اروپایی که ما از آنها واردات داریم نباید از آن غافل شویم و ضرورت دارد که به آنها صادرات هم داشته باشیم اما مهم این است که هرچه به کشورهای همسایه و دو شریک تجاری هند و چین تمرکز کنیم می تواند برای ما منافع بیشتری داشته باشد ما در سال 97 حدود 54 درصد صادراتمان به کشورهای همسایه بود در سال 98 سعی کردیم روی صادرات به کشورهای همسایه تمرکز کنیم و آن را به 60 درصد رساندیم و امسال در 5 ماهه اول سال جاری حدود 70 درصد صادرات مان به کشورهای همسایه است؛ این اقتضای تجارت خارجی ما است و علاقه مند هستیم با کشورهای همسایه و کشورهای اسلامی این رابطه را گسترش دهیم. مهمترین شرکای تجاری ما در صادرات چین، پاکستان، عراق،امارات،افغانستان،ترکیه، هندوستان هستند. در واردات کمی متنوع تر است چین،امارات،ترکیه،هند است و منابع واردات دیگری در اروپا مثل آلمان،انگلستان،هلند و ایتالیا و ازکشورهای همسایه روسیه است که واردات داریم که هم به عنوان همسایه و به یکی از اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای ما اهمیت زیادی دارد 5 کشور عضو اتحادیه اوراسیا شامل روسیه،قزاقستان،ارمنستان،بلاروس و قرقیزستان که ما با یک موافقت نامه موقت تجارت آزاد با آنها واردات و صادرات خود را افزایش می دهیم و از یک ماه دیگر مذاکرات ما برای تجارت آزاد با این 5 کشور شروع می شود و بین یک تا دوسال این مذاکرات طول می کشد و بعد از آن ما به دنبال تجارت آزاد با اوراسیا خواهیم بود البته این نکته را بگویم که ما فقط یک موافقت تجارت آزاد داریم و آن هم با سوریه است که اولین موافق نامه تجارت آزاد ما است؛ دومین مذاکرات ما که در حال به نتیجه رسیدن است مذاکرات اوراسیا است با پاکستان هم وارد مذاکراتی برای تجارت آزاد شدیم.
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران گفت: مهمترین کالای صادراتی ایران از نظر ارزش به ترتیب، مواد پتروشیمی و فراوردهای نفتی، صنایع فولاد، فلزات رنگی و غیر رنگی، مصالح ساختمانی به خصوص موادی که در بازسازی در کشورهایی مشابه لبنان و سوری استفاده می شوند و کاشی و سرامیک است.
وی افزود: با مراجعه به مرزهای ایران با افغانستان، عراق و پاکستان به خوبی حجم صادرات ساختمانی ایران قابل مشاهده است، پس از این موارد محصولات کشاورزی از جمله مهمترین کالاهای صادراتی ایران به کشورهای همسایه هستند.
معاون وزیر صمت تصریح کرد: در 5 ماهه نخست سال جاری علی‌رغم کاهش 38 درصدی کل صادرات ایران، 11 درصد رشد در بخش صادرات محصولات کشاورزی را شاهد بودیم که این نشان می دهد که کاهش صادرات ایران در بخش های غیر از کشاورزی است؛ شیرینی، شکلات، فرش و صنایع دستی از دیگر اقلام صادراتی ایران به کشورهای همسایه است.
حمید زادبوم هدف اصلی تحریم های آمریکا اثرگذاری روی تجارت خارجی ایران دانست و گفت: تمام این تلاش ها از جمله بستن راه ها، ایجاد مانع برای انتقال پول و تهدید به تحریم شرکت ها برای همکاری با ایران برای اثرگذاری روی تجارت خارجی ایران است؛ طبیعتا نمی توانیم بگوییم تاثیر نداشته است اما به صراحت می توان گفت که آمریکا به اهدافی که از این تحریم ها به دنبال آن بود نرسیده است.
وی گفت: شاید این به دلیل قدرت اقتصاد ماست، اقتصاد ایران یکی از اقتصاد های مطرح در دنیاست، شاید هفدهمین کشور از نظر شاخص GDP است، یعنی اگر عادلانه گروه G20 را می خواستند درست کنند یکی از کشورهای گروه G20 حتما باید ایران می بود و البته در کنار قدرت اقتصاد ایران، تلاش مردم ایران، تلاش تولیدکنندگان و صادرات کنندگان باعث شده است که آمریکا به اهداف کلی خود نرسد و ما منکر تاثیر تحریم های آمریکا نیستیم بلکه به دنبال کاهش اثر آنها هستیم.
معاون وزیر صمت یادآور شد: کرونا نشان داد که اگر شرایط عادلانه ای باشد ایران اقتصاد بسیار قوی دارد، در نظر بگیرید بسیاری از کشورها با اقتصاد پرقدرت در شرایط کرونایی از نظر اقتصاد داخلی با مشکلات جدی روبرو شدند، صف های متعدد، خالی شدن فروشگاه ها و ... و شما هیچ کدام از اینها در ایران مشاهده نکردید.
***
زادبوم افزود: دشمنی آمریکا با ایران همراه یک دشمنی با اسلام و انقلاب اسلامی است، امیدوارم این کینه و عدواتشان با قدرتی که در کشورهای اسلامی و در اقتصاد کشورهای اسلامی وجود دارد بتوانیم با آن مقابله بکنیم و ان شا الله به خواسته هایشان نرسند.
معاون وزیر صمت در زمینه ی حضور ایران در بازسازی عراق و سوریه تاکید کرد که به درخواست های خود این کشورها از ایران بستگی دارد و هرگز خلاف میل این کشورها صورت نخواهد گرفت ایران علاقمند به کمک در این زمینه می باشد و شرکت های خدمات فنی مهندسی ایران در حال حاضر در عراق و سوریه حضور دارند و آمادگی حضور بیشتر نیز را دارا هستند و مصالح ساختمانی مورد نیاز این بازسازی از سوی جمهوری اسلامی ایران در حال ارسال می باشد.
وی گفت که بازسازی کشورهایی همچون سوریه و عراق و هر کشور اسلامی نیازمند به کمک، یک وظیفه می باشد و ایران آمادگی این بازسازی را دارد و از کشورهایی که نیاز به بازسازی ، راه سازی و سد سازی و دریافت خدمات از ایران دارند ما این پتانسیل را داریم و قادر به کمک هستیم.
زادبوم اعلام کرد: اکنون در سوریه پروژه های استخراج معادن و کمک به بخش کشاورزی در حال اجراست و بزرگترین دفتر اتاق بازرگانی ایران برای اولین بار در دمشق در حال افتتاح می باشد و این نشانه ی آمادگی ما برای کمک به این عزیزان می باشد.
معاون وزیر صمت درباره عراق گفت: این اقدامات در عراق نیز صورت گرفته، شرکت های فنی مهندسی ایرانی در زمینه نیروگاه ، جاده سازی ، ساختمان سازی حضور داشتند، البته این شرکت ها مشکلاتی در عراق دارند که لازم است به آنها رسیدگی شود از جمله آنها تاخیر مطالبات این شرکتها که بعضا به تاخیر می افتد و گاهی طرف عراقی در انتقال پول مشکل پیدا می کند که برای استمرار کار نیاز به تعامل دو سویه و پرداخت این مطالبات وجود دارد و در این زمینه جا دارد که بسیار کار شود.
وی افزود: هفته گذشته در افغانستان نمایشگاه بزرگی در زمینه فنی و مهندسی برگزار شد که امیدوارم در شهرهای مختلف عراق نیز بتوانیم این گونه نمایشگاه هایی برگزار کنیم تا بتوانیم قدرت هایمان را در زمینه اب برق جاده سازی خانه سازی را نشان دهیم و این چیزی است که در عراق تجربه شده است.
زادبوم در رابطه با تعامل وزارت صنعت و وزارت خارجه گفت: ما با وزارت خارجه ارتباط بسیار نزدیک و خوبی داریم علاوه بر اینکه ما رایزن بازرگانی تعیین می کنیم و در سفارتخانه مستقر می شوند مثلا ما الان در بغداد در کابل در خود سفارتخانه رایزن مستقر داریم ممکن هست دفتری هم در بیرون سفارت داشته باشند این همکاری با وزارت خارجه بسیار نزدیک است و در واقع بخشی از دیپلماسی تجاری جمهوری اسلامی ایران که توسط سازمان توسعه وزارت صنعت معدن تجارت طراحی می شود و با همکاری نزدیک وزارت خارجه در حال اجراست و اگر این همکاری نبود طبیعتا دیپلماسی تجاری صورت نمی گرفت همچنین در زمینه مذاکرات توافق های تجاری که با کشورهای مختلف صورت می گیرد حمایت و پشتیبانی برادران سفرای ما در کشورهای مختلف بسیار ارزشمند است و به انجام این کار کمک می کند که از سفرا و وزرات خارجه کمال تشکر را داریم.