العالم - ایران/علمی
تحول در حوزه فضایی با رشد سرمایه‌گذاری غیردولتی، بهره‌وری، رشد ارزش افزوده و پایش اقتصاد فضا ممکن خواهد شد. از همین رو، مراکز نوآوری و ایجاد پارک‌های فضایی، خدمات فضاپایه، سامانه‌های خدمات ارزش افزوده متنی (G۲)، کتابخانه طیفی، آزادسازی داده‌های ماهواره‌ای و توسعه مراکز داده و خدمات ابری از جمله مواردی است که به توسعه کسب‌وکاهای فضاپایه می‌انجامد.
همچنین توسعه زیرساخت‌های فضا تحول در عرصه‌های مختلف را موجب می‌شود. البته مقدمات توسعه این زیرساخت مهم با خرید و بهره‌برداری ماهواره‌ها، تثبیت دستیابی به مدارهای عملیاتی، توسعه ایستگاه‌های زمینی، بیمه پرتاب، زیست فضا، توسعه پایگاه پرتاب، حفظ و توسعه نقاط مداری، توسعه توان طراحی و ساخت ماهواره‌ها ممکن است.
اهداف استراتژیک توسعه صنعت فضایی کشور شتاب‌بخشی فعالیت‌های فضایی مبتنی بر سند توسعه هوافضا و تکالیف برنامه ششم، نهادسازی و تکمیل زنجیره ارزش بخش فضا مبتنی بر ایجاد زیست‌بوم توسعه‌ای، استقرار نظام مدیریت پژوهش در فضا و به‌کارگیری بهینه ظرفیت‌های علمی کشور، گذر از توسعه فناوری فضایی به تجاری‌سازی فضا و ترویج خدمات فضایی، رشد سهم ارزش افزوده اقتصاد فضا از تولید ناخاص ملی از جمله اهداف استراتژیک توسعه صنعت فضایی کشور است.
تثبیت دستیابی به مدارهای عملیاتی تا پایان دولت دوازدهم
بر اساس گزارش‌ها، قرار دادن ماهواره در مدار LEO (مدار نزدیک زمین در ارتفاع بین۱۶۰ تا ۲ هزار کیلومتر از سطح زمین ذکر می‌شود) دانشی است که دانشمندان حوزه فضایی در این سال‌ها به آن دست پیدا کرده‌اند. ماهواره‌های مخابراتی ناهید۱، ذوالجناح، ناهید۲، سیمرغ، سنجش از دور طلوع، پارس۱، ظفر۲ برای تثبیت قراردادن ماهواره در مدار LEO در دست طراحی و تولید است.
برای دستیابی به مدار خورشید آهنگ (SSO) نمونه دوم ماهواره پارس، ماهواره ذوالجناح و پایگاه پرتاب چابهار در دست طراحی و اجرا هستند.
دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتری از برنامه‌های بعدی سازمان فضایی کشور است. برای دستیابی به این هدف، پرتاب زیرمداری کپسول زیستی و بلوک انتقال‌مداری سامان ۱، توسعه زیرساخت‌های فضا، توسعه توان طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی در دستور کار قرار گرفته است.
ماهواره‌های در حال آماده‌سازی پرتاب
ماهواره پارس ۱ با قابلیت تصویربرداری چند طیفی با رزولوشن ۱۵ متر و تصویربرداری حرارتی ۱۵۰ متر، ماهواره ظفر ۲ با قابلیت تصویربرداری چند طیفی با رزولوشن۱۶ متر، ماهواره طلوع با قابلیت تصویربرداری تک طیفی با رزولوشن ۵ متر از جمله ماهواره‌های سنجش از دوری است که برای حضور در صف پرتاب، در حال آماده‌سازی هستند.
نمونه دوم ماهواره پارس پلاس با تصویربرداری مرئی با رزولوشن ۵ متر، ماهواره پارس ۲ با تصویربرداری مرئی رزولوشن چند طیفی پنج متری و حرارتی ۷۰ متر و ماهواره «رسام» با تصویربرداری رزولوشن چند طیفی ۴ متر و تک طیفی ۱ متر از جمله ماهواره‌های سنجش از دور است که اکنون در دست طراحی قرار دارد.
ماهواره ناهید ۱ با قابلیت ارتباط در باند KU (بخشی از طیف الکترومغناطیسی که برای ارتباطات ماهواره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد)، بلوک انتقال مداری سامان۱ برای ارسال ماهواره از مدار ۴۰۰ تا ۷هزار کیلومتر، ماهواره ناهید ۲ با قابلیت مکالمه هم‌زمان تلفنی در باند KU از جمله ماهواره‌های حوزه مخابرات فضایی هستند و اکنون در حال آماده سازی برای پرتاب قرار دارند.
بلوک انتقال مداری «سامان یک» ۴۰۰ تا ۷ هزار کیلومتر، ماهواره ناهید ۳ با ارتفاع مداری ۴۰۰ تا ۱۰هزار و۵۰۰ کیلومتر و بلوک انتقال مداری سامان ۲ از جمله ماهواره‌هایی هستند که در دست طراحی قرار دارند.
دستیابی به ماهواره سنجش از دور ملی
با این حال، سازمان فضایی برای خرید و بهره‌برداری از ماهواره سنجش از دور ملی باید اقداماتی انجام دهد که از جمله آن می‌توان به توسعه ایستگاه‌های زمینی ماهدشت، سلماس و چناران، توسعه بیمه فضایی در پرتاب و بهره‌برداری ماهواره سنجشی ملی، نظارت و پایش مستمر طراحی و ساخت ماهواره سنجش از دور ملی اشاره کرد.
طراحی، ساخت و پرتاب زیرمداری محموله کپسول زیستی، توسعه پرتابگرها، پژوهش و توسعه فناوری طراحی، ساخت و آزمون پرتابگر ماهواره «سریر»، پژوهش و توسعه فناوری موتور سروش، توسعه پایگاه پرتاب، طراحی پایگاه چابهار جهت پرتاب‌های زمین آهنگ و خورشید آهنگ، استفاده از خدمات بیمه در توسعه صنعت فضا، توسعه بیمه فضایی در پرتاب بهره‌برداری ماهواره سنجشی ملی، فعال‌سازی بیمه در حوزه توسعه بومی فناوری ماهواره و پرتابگر، توسعه زنجیره ارزش فضا، ایجاد نهاد نظارتی در حوزه طراحی و ساخت ماهواره، توسعه آزمایشگاه ماهواره‌های کوچک و متوسط، توسعه زیرساخت‌های فضا-ایستگاه‌های فضایی، کنترل و بهره‌برداری از ماهواره های بومی، اخذ تصاویر ماهواره‌های سنجشی با رزولوشن بالا و ارائه خدمات پهنای باند «ایرانست ۲۱» از دیگر اقداماتی است که سازمان فضایی باید در جهت رسیدن به اهداف خود به آن سمت حرکت کند.
تحول در اقتصاد فضا
شناسایی و احصاء شاخص‌های اقتصادی فضا، پایش منظم شاخص‌های اقتصادی و تجاری فضا، بررسی بهره‌وری بخش فضایی و تاثیر سر ریز خدمات فضاپایه بر بهره‌وری سایر بخش‌ها، تدوین و تصویب مصوبات دولت و مجلس در الزام به کارگیری خدمات فضاپایه در رشد بهره‌وری سایر بخش‌ها، توسعه سرمایه‌گذاری غیردولتی، استفاده از ظرفیت‌های صندوق شکوفایی و نوآوری در اجرای پروژه‌های فضایی، ایجاد اولین هلدینگ توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای کشور از جمله گام‌هایی است که می‌توان برای تحول در حوزه اقتصاد فضا برداشت.
ایرنا