العالم - زلال قران
با برداشت از آیات زیر:
1– آیه 11 سوره مبارکه روم:
« اللَّـهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ»
ترجمه: (خداست که خلق را نخست (از عدم) پدید آرد و باز (پس از مرگ و فنا) باز گرداند و همه به حضرت او بازگردانیده می‌شوید).
2– آیه 32سوره مبارکه انعام:
« وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌوَلَلدَّارُالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»
ترجمه: (و زندگی دنیا جز بازی و هوسرانی هیچ نیست و همانا سرای دیگر برای اهل تقوا نیکوتراست، آیا تعقل نمی‌کنید).
مرجع و مقصدحرکت تکاملی موجودات عالم (از جمله انسان) پیشگاه خداوندعلّی عظیم است، و تمامی مخلوقات پس از خلقت در دنیا و طی مراحل کمال در آن، راهی جهان آخرت می گردند و در نهایت به پیشگاه الهی می رسند.
به بیان فلسفی:
« دنیا مرحله قوّه قیامت و قیامت مرحله فعلیت آن است».
یعنی اینکه مخلوقات دنیا و اعضاء و اجزاء آنها تا زمانی که در مرحله قوّه و استعداد هستند همانند کِشتی روان در دریای موّاج دنیا به سوی مقصد اعلای حیاتشان در حرکتند و وقتی استعدادهای ذاتیشان باکمالیابی تماماً به فعلیت برسد از حرکت و تغییر و تبدیل و تحول باز ایستاده و آرام می گیرند.
پس می توان گفت: لازمه خروج از قوه به فعل، تغییر و تکامل است که الزاماً باید در دنیا اتفاق بیفتد و نتیجه آن به عالم آخرت منتقل گردد.