العالم - ایران
نمایندگان ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای ضامن روند آستانه در بیست و یکمین نشست کارشناسان ارشد روند آستانه که به مدت دو روز (چهارشنبه و پنجشنبه) چهارم و پنجم بهمن ماه در پایتخت قزاقستان برگزار شد، بیانیه‌ای مشترکی در ۲۰ بند صادر کردند.
نمایندگان سه کشور ضامن روند آستانه در این بیانیه؛
۱. آخرین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای را مورد بررسی قرار داده و بر نقش پیشتاز روند آستانه در پیشبرد حل و فصل پایدار بحران سوریه تأکید کردند.
۲. بر تاثیرات منفی تشدید مناقشه فلسطین و «اسرائیل» بر وضعیت جمهوری عربی سوریه اذعان کردند. بر اهمیت پیشگیری از گسترش مناطق درگیری مسلحانه و مشارکت سایر کشورهای منطقه در این مناقشه تأکید کردند. نگرانی عمیق خود را نسبت به فاجعه انسانی در غزه ابراز کرده و بر ضرورت پایان دادن به حملات بی رحمانه «اسرائیل» علیه مرم فلسطین و ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه تأکید داشتند. اجرای قطعنامه A/ES/-10/L.27 (۲۰۲۳) مبنی بر آتش بس فوری و تابعیت تمامی طرفین از تعهدات ناشی از حقوق بین‌الملل را خواستار شدند.
۳. یکبار دیگر بر تعهد تزلزل ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، یکپارچگی و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین اهداف و اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد تأکید کرده و بر اهمیت احترام همگان به این اصول و رعایت آنها تأکید داشتند.
۴. بر اهمیت ادامه تلاش‌ها برای احیای روابط بین ترکیه و سوریه بر اساس احترام متقابل، حسن نیت و مناسبات حسن همجواری با هدف مقابله با تروریسم، ایجاد شرایط مناسب برای بازگشت امن، داوطلبانه و عزتمندانه مردم سوریه با مشارکت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، احیای مجدد روند سیاسی و تضمین ارسال بدون مانع کمک‌های بشردوستانه به همه مردم سوریه تأکید کردند. در این خصوص، از تلاش‌های کشورهای ضامن روند آستانه براساس چارچوب فرمت چهارجانبه استقبال کردند.
۵. اراده خود مبنی بر تداوم همکاری‌های مشترک به منظور مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر آن و مقابله با برنامه‌های تجزیه طلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و تهدید امنیت ملی کشورهای همسایه آن، از جمله حملات مرزی و نفوذ در مرزها، ابراز کردند. فعالیت گروه‌های تروریستی و گروه‌های وابسته به آنها که تحت پوشش اسامی مختلف در مناطق مختلف سوریه فعالیت می‌کنند، از جمله حملات علیه امکانات غیرنظامی که منجر به تلفات غیرنظامیان می‌شود را محکوم کردند. بر لزوم اجرای کامل تمامی توافقات موجود در ارتباط با شمال سوریه تأکید داشتند.
۶. وضعیت موجود در منطقه کاهش تنش ادلب را به دقت مورد بررسی قرار داده و بر ضرورت حفظ آرامش در میدان از طریق اجرای کامل تمامی توافقات در مورد ادلب تاکید داشتند. نگرانی جدی خود را نسبت به حضور و فعالیت گروه‌های تروریستی دارای خطر برای غیرنظامیان در داخل و پیرامون منطقه کاهش تنش ادلب اعلام کردند. توافق کردند تلاش‌های بیشتری جهت تضمین عادی سازی پایدار شرایط در داخل و پیرامون منطقه کاهش تنش ادلب از جمله در امور بشردوستانه اتخاذ کنند.
۷. وضعیت در شمال شرق جمهوری عربی سوریه را مورد بحث و بررسی قرار داده و توافق کردند که صلح و ثبات پایدار در این منطقه تنها بر اساس حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن است. تمامی تلاش‌های مربوط به ایجاد واقعیت‌های جدید در میدان، از جمله ابتکارات نامشروع خودمختاری به بهانه مبارزه با تروریسم، را رد کردند. یکبار دیگر بر اراده خود نسبت به مقابله با برنامه‌های جدایی طلبانه مبتنی بر تضعیف یکپارچگی سوریه و تهدید امنیت ملی کشورهای همسایه آن، از طریق حملات مرزی، نفوذ و حملات از غرب فرات تأکید داشتند.
نمایندگان سه کشور بر مخالفت خود با تصرف و انتقال غیرقانونی منابع نفتی متعلق به سوریه تأکید کردند. تمامی تحریم‌های یکجانبه ناقض حقوق بین‌الملل، حقوق بشر دوستانه بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد، از جمله تمامی اقدامات گزینشی و معافیت‌های مربوط به برخی مناطق در سوریه تأکید کردند که این اقدامات و معافیت‌ها می‌تواند کشور را از طریق تسهیل برنامه‌های جدایی طلبانه به آستانه سقوط برساند.
اقدامات کشورهای حامی تروریسم را که منجر به تضعیف انسجام دولت سوریه می‌شود، از جمله ابتکارات نامشروع خودمختاری در شمال شرق سوریه را محکوم کردند.
نگرانی شدید خود را نسبت به تمامی اشکال سرکوب توسط گروه‌های جدایی طلب علیه غیرنظامیان در شرق رود فرات، از جمله سربازی اجباری، سرکوب اعتراضات مسالمت آمیز و اتخاذ اقدامات تبعیض‌آمیز در زمینه آموزش و همچنین محدودیت‌های اعمال شده علیه فعالیت‌های سیاسی، روزنامه نگاران، حق تجمع و آزادی تردد اعلام نمودند که اخیرا منجر به بروز درگیری هایی با قبایل عرب در این منطقه شده است.
۸. هرگونه تلاش از سوی هر کشوری با هدف تشویق اغراض فردی یا گروه‌های قومی مذهبی تروریستی و جدایی طلبانه و تسلیح آنها را محکوم کردند.
۹. تمامی حملات نظامی «اسرائیل» در سوریه را محکوم کردند. این اقدامات را به عنوان نقض حقوق بین‌الملل، حقوق بشردوستانه بین‌الملل، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه دانسته و آنها را عوامل عامل بی ثباتی و تشدید کننده تنش در منطقه شناختند و خواستار پایان دادن به این حملات شدند.
بر لزوم پایبندی به تصمیمات حقوقی بین‌المللی، از جمله مفاد قطعنامه‌های مربوطه سازمان ملل متحد در رد اشغال منطقه جولان سوریه و مهم تر از همه قطعنامه‌های ۲۴۲ و ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید داشتند که بر اساس این قطعنامه‌ها، تصمیمات و اقدامات «اسرائیل» در خصوص بلندی‌های جولان باطل و بدون تاثیر حقوقی در نظر گرفته می‌شوند.
۱۰. اعتقاد خود نسبت به عدم وجود هرگونه راه‌حل نظامی برای درگیری‌های سوریه را اعلام کرده و بر تعهد خود برای پیشبرد روند سیاسی پایدار و قابل اجرا به رهبری و تحت مالکیت سوری و با تسهیل سازمان ملل در راستای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل تأکید داشتند.
۱۱. بر نقش مهم کمیته قانون اساسی سوریه که با مشارکت قاطع کشورهای ضامن روند آستانه جهت اجرای تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی ایجاد شد، در پیشبرد حل و فصل سیاسی امور در جمهوری عربی سوریه تأکید کردند. خواستار ادامه فوری فعالیت‌های این کمیته و برگزاری نهمین دور کمیسیون تدوین پیش نویس، ضمن تضمین رویکرد سازنده طرف‌های سوری شدند. در این خصوص، یکبار دیگر بر تعهد خود نسبت به حمایت از فعالیت این کمیته از طریق مشارکت مستمر با طرف‌های سوری در این کمیته و گیر پدرسون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سوریه به عنوان تسهیل کننده تضمین پایداری و فعالیت کارآمد این کمیته تأکید کردند.
بر ضرورت ادامه فعالیت‌های کمیته قانون اساسی بدون هرگونه مانع اداری و لجستیک تأکید داشتند. خواستار برقراری فوری همه شرایط لازم جهت فعالیت بدون مانع این کمیته شدند.
ابراز اطمینان کردند که کمیته قانون اساسی باید در فعالیت‌های خود از قوانین مرجع و اصول آیین کار با هدف اجرای ماموریت خود در آماده سازی و تدوین پیش نویس اصلاحات قانون اساسی تابعیت کند.
۱۲. نگرانی جدی خود در خصوص وضعیت اسفناک انسانی در سوریه در نتیجه پیامدهای زمین لرزه مخرب مورخ ۶ فوریه ۲۰۲۳ اعلام کردند.
۱۳. بر اهمیت ادامه و افزایش ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوریه، بر اساس حقوق بین‌الملل و قطعنامه شماره۴۶/۱۸۲ مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأکید کردند. خواستار ارائه کمک‌های کافی بشردوستانه به کل مردم سوریه با در نظر گرفتن خطر فراوان عدم امنیت غذایی حاصل از کاهش برنامه‌های کمکی اجرا شده توسط برنامه جهانی غذا به دلیل کمبود بودجه شدند.
تصمیم دولت جمهوری عربی سوریه در تمدید ماموریت آژانس‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در استفاده از گذرگاه مرزی باب الهوا با ترکیه از تاریخ ۱۳ ژانویه تا ۱۳ جولای ۲۰۲۴ با هدف انجام عملیات مرزی جهت ارسال کمک به غیرنظامیان در شمال غرب جمهوری عربی سوریه و همچنین دو گذرگاه مرزی باب السلام و الرای با ترکیه تا تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۲۴ با هدف ارائه کمک به مناطق زلزله زده مورخ ۶ فوریه ۲۰۲۳ را مورد توجه قرار دادند؛ بر اهمیت تداوم ارسال بدون مانع کمک‌های بشردوستانه به تمام مردم سوریه از طریق مدالیته‌های مورد تایید سازمان ملل متحد از کمک‌های گذر مرزی و گذر خطی سازمان ملل متحد به شمال غرب سوریه اذعان کردند؛ بر ضرورت رفع موانع و افزایش کمک‌های بشردوستانه به کل مردم سوریه در سرتاسر کشور بدون تبعیض، سیاسی سازی یا پیش شرط تأکید کردند.
۱۴. به منظور کمک به بهبود وضعیت انسانی در سوریه و دستیابی به پیشرفت در حل و فصل سیاسی، از جامعه بین‌المللی، سازمان ملل متحد و آژانس‌های بشردوستانه آن خواستند کمک‌های خود را به کل مردم سوریه از طریق اجرای پروژه‌های بازیابی اولیه و تاب آوری، از جمله از طریق بازسازی دارایی‌های زیربنایی حیاتی - تامین آب و برق، بهداشت، سلامت، آموزش، مدارس و بیمارستان‌ها و همچنین پروژه‌های مین زدایی بشردوستانه مطابق با حقوق بشردوستانه بین‌المللی افزایش دهند.
۱۵. بر ضرورت تسهیل بازگشت امن، عزتمندانه و داوطلبانه پناهندگان و آوارگان داخلی به محل زندگی خود در سوریه و تحقق حق بازگشت و حق برخورداری از حمایت تأکید کردند. در این خصوص، از جامعه جهانی خواستند به پناهندگان و آوارگان داخلی سوریه حمایت‌های لازم را فراهم کرده و بر آمادگی خود برای ادامه تعامل با همه طرف‌های ذیربط، از جمله دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) و سایر سازمان‌های تخصصی بین‌المللی تأکید کردند؛ بر اهمیت تداوم فعالیت‌های مرتبط با ایجاد شرایط لازم در سوریه جهت بازگشت داوطلبانه و عزتمندانه اتباع سوریه اذعان کردند.
۱۶. بر اراده خود به منظور ادامه عملیات مربوط به آزادسازی متقابل بازداشت شدگان/ربوده شدگان در چارچوب کارگروه آزادی بازداشت شدگان/ربوده شدگان، تحویل اجساد و شناسایی مفقودین تأکید داشتند که مکانیسمی منحصر به فرد بوده و در ایجاد اعتماد بین طرف‌های سوری لازم و موثر بوده است. تصمیم گرفتند تلاش‌های مشترک خود جهت تضمین آزادسازی بازداشت شدگان/ربوده شدگان را افزایش دهند. بر ضرورت گسترش فعالیت‌های این گروه کاری از جمله تحویل اجساد و شناسایی هویت مفقودان توافق کردند. از اهداف مربوطه به تقویت فعالیت‌های این گروه استقبال کردند.
۱۷. از مشارکت هیأت‌های اردن، عراق و لبنان به عنوان ناظران روند آستانه و همچنین حضور نمایندگان سازمان ملل متحد و کمیته بین المللی صلیب سرخ در این دور از روند آستانه استقبال کردند.
۱۸. از مقامات قزاقستان به دلیل برگزاری بیست و یکمین نشست بین‌المللی سوریه در روند آستانه در شهر آستانه قدردانی کردند.
بر نقش ویژه قزاقستان به عنوان میزبان نشست بین المللی سوریه و آغازکننده روند آستانه و ارائه محل برگزاری جلسات آستانه و مهمان نوازی این کشور جهت تضمین برگزاری بدون مانع این ساز و کار چندجانبه منحصر به فرد تأکید کردند.
۱۹. توافقنامه برگزاری نشست آتی اجلاس سران روند آستانه در فدراسیون روسیه مطابق با بیانیه مشترک اجلاس سران ۳ جانبه مورخ ۱۹ جولای ۲۰۲۲ را مورد توجه قرار دادند.
۲۰. در رابطه با برگزاری بیست و دومین نشست بین‌المللی سوریه در ۶ ماهه دوم ۲۰۲۴ در شهر آستانه موافقت کردند.