احداث پایگاه روسیه در عین‌العرب سوریه، چه پیامی برای ترکیه دارد؟

احداث پایگاه روسیه در عین‌العرب سوریه، چه پیامی برای ترکیه دارد؟
چهارشنبه 17 مرداد 1403 - 21:10

روسیه اعلام کرده است که قصد دارد پایگاه جدیدی در منطقه عین العرب در شمال شرق سوریه نزدیک مرز با ترکیه تأسیس کند. هدف از ایجاد این پایگاه تثبیت و تقویت حضور نظامی روسیه در منطقه شرق روز فرات به عنوان غنی‌ترین و مهمترین نقطه در جغرافیای سوریه است که نیروهای منطقه‌ای و بین‌المللی بر سر آن رقابت می‌‍‌‌کنند.

العالم - سوریه

رسانه‌های روسی به نقل از "اولگ ایگناسیوک" معاون "مرکز صلح روسیه " گفتند نیروهای مسلح روسیه با همکاری ارتش سوریه پایگاه کوبانی را منطقه‌ای نزدیک به مرزهای سوریه و ترکیه در استان حلب تأسیس کردند.

ایگناسیوک گفت که ایجاد این پایگاه در چارچوب تلا‌ش‌های مستمر برای "نظارت بر فرآیند توقف درگیری بین طرف‌های متخاصم" صورت گرفته است. به جز این پایگاه، به گفته دیده بان سوری حقوق بشر، طرف روسی قبلا دو پایگاه دیگر در روستای بیرحسو و جبل الاذاعه در در غرب عین العرب یا به تعبیر کردها "کوبانی" تأسیس کرده است.

منطقه ای که پایگاه جدید در آن تأسیس شده است، تحت سیطره (نیروهای قسد) است. در اواخر 2019 توافقنامه‌ای بین قسد و روسیه بسته شد که بر اساس آن، روسیه اجازه می‌یافت در شرق رود فرات، پایگاه بسازد. تأسیس این پایگاه، زمینه حضور گسترده نیروهای روسیه در منطقه را فراهم کرد.

این توافقنامه در زمان عملیات ترکیه (موسوم به عملیات سرچشمه صلح – نبع السلام) در شرق فرات در همان سال امضا شد. ترکیه در این عملیات مناطق تل ابیض در حومه شمالی رقه و رأس العین در شمال غرب حسکه اشغال کرد.

در آن زمان قسد برای توقف عملیات نظامی ترکیه، ناچار شد برخی امتیازات میدانی به روسیه بدهد مخصوصا که آمریکا با اینکه حامی اصلی قصد بود اما به نیروهای ترکیه برای پیشروی در منطقه تحت سیطره این گروه کردی و البته به دور از منابع نفت و گاز موجود در این منطقه، چراغ سبز نشان داده بود.

گروه موسوم به "ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا" در همان سال چنند نقطه را در محیط عملیات نظامی ترکیه و اطراف آن، تخلیه کرد؛ یکی از این نقاط، پایگاهی در شهرک خراب العاشق در عین العرب بود. از آن زمان به بعد، روسیه پایه‌های نفوذ خود را در منطقه شرقی رود فرات بنا نهاد و رفته رفته به عنوان یک عنصر و رقیب اصلی در این منطقه که به دلیل ثروتهای کشاورزی و نفتی، به "بخش مفید سوریه" معروف بود، تثبیت شد.

به نظر می رسد اقدام روسیه یعنی ایجاد پایگاهی در عین العرب در مجاورت مرز بین سوریه و ترکیه پیام مستتقیمی است به آنکارا – که در حال تدارک عملیات نظامی جدیدی علیه قسد از 2020 به بعد است - با این مضمون که نقشه کنونی مناطق سیطره در این بخش از خاک سوریه، غیر قابل تغییر است.

به رغم درگیری‌های جاری در این منطقه و جنگ پهپادی آنکارا علیه قسد، این نقشه از سال 2020 در شرق و غرب فرات تغییر نکرده است.

سرگرد یوسف حمود، تحلیل‌گر نظامی به "العربی الجدید" گفت این اقدام روسیه بخشی از تلاش این کشور برای تصرف کامل جاده بین المللی "ام 4" است که از منطقه عین العرب عبور می کند. وی می افزاید: "این منطقه از جمله مناطق استراتژیکی است که ترکیه در شرق فرات به آن چشم دارد". وی تصریح می کند که تأسیس این پایگاه توسط روسها نشان می دهد که حضور گشتی‌های مشترک در این منطقه کاملا بی فایده بوده است.

وی افزود: "این اقدام شاید بیانگر شکست مذاکرات بین مسکو و آنکارا بر سر منطقه ادلب در شمال غرب سوریه باشد". این کارشناس خاطرنشان کرد که مذاکره بین طرفین آمریکاییو ترک قبل از سال 2019 بر سر نفوذ ارتش ترکیه تا عمق 35 کیلومتری داخل اراضی سوریه بود. اما وقتی طرف روسی وارد منطقه شد، مذاکرات فقط به عمق 10 کیلومتری منحصر شد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در سال 2022 تهدید کرده بود که به رغم مخالفت آمریکا و روسیه، منطقه عین العرب را اشغال خواهد کرد. اما ارتش این کشور به رغم ادعاهای اردوغان مبنی بر اینکه ترکیه همه تصمیمات لازم را گرفته است، هرگز قدمی به سمت این منطقه بر نداشت اما عین العرب هنوز هم مهمترین هدف ترکیه برای متصل کردن مناطق نفوذ خود در شمال سوریه به شرق و غرب فرات است.

هشام گونای، تحلیل‌گر سیاسی تترک درباره اقدام روسیه گفت که طرف روسی ناظر مذاکرات برای ایجاد همگرایی بین دولت‎های ترکیه و سوریه است. وی افزود: "آنکارا می داند که سقوط دولت سوریه به معنای تجزیه این کشور و تشکیل یک اقلیم کردی در شمال شرق سوریه است و این امر تهدیدی مستتقیم علیه امنیت ملی و تمامیت ارضی ترکیه است".

این کارشناس خاطرنشان کرد که آنکارا در هر حال خواستار حفظ وحدت و تمامیت ارضی سوریه است. وی درباره ایجاد پایگاه نظامی روسیه در شرق فرات هم گفت که این اقدام پیامی اطمینان‌بخش به طرف ترکی است با این مضمون که روسیه کنترل اوضاع در این منطقه را به دست دارد و در راه مبارزه با سازمان ها و تشکیلاتی که از نظر ترکیه تروریستی محسوب می شوند، در کنار آنکاراست.

کلید واژه ها :

پربیننده ترین خبرها