العالم - فلسطین اشغالی
جنبش حماس از بدو تأسیس، مقاومت در برابر اشغالگری "اسرائیل" را پروژه راهبردی خود تعریف کرده و همزمان در عرصههای سیاسی، دیپلماتیک، رسانهای، فرهنگی، اجتماعی، امدادی و آموزشی نیز فعال بوده است. این رویکرد چندبعدی، به حماس امکان داده تا در طول نزدیک به چهار دهه، به یکی از بازیگران اصلی معادله فلسطین بدل شود.
ایستگاه تأسیس و شکلگیری مقاومت مسلحانه
حماس در ۱۴ دسامبر ۱۹۸۷ به دست جمعی از رهبران فلسطینی در نوار غزه، با محوریت شیخ احمد یاسین، بنیانگذاری شد. آغاز فعالیت این جنبش همزمان با شعلهور شدن انتفاضه نخست فلسطین، موسوم به «انتفاضه سنگ»، در ۹ دسامبر ۱۹۸۷ بود؛ این همزمانی تصادفی تلقی نمیشود، بلکه حاصل دو دهه اشغال کرانه باختری و غزه پس از جنگ ۱۹۶۷ بود.
حماس در همان سال نخست، وارد فاز مقاومت مسلحانه شد و ساختاری نظامی با عنوان «مجاهدین فلسطینی» ایجاد کرد. در سال ۱۹۸۸، این جنبش نخستین منشور خود را منتشر و خود را شاخهای از اخوان المسلمین در فلسطین معرفی کرد. در این منشور، فلسطین «وقف اسلامی» دانسته شد و آزادسازی آن «فرض عین» برای همه مسلمانان عنوان شد. همچنین حماس خود را ادامه تاریخی جهاد عزالدین قسام در دهه ۱۹۳۰ و مبارزات فلسطینیان در جنگ ۱۹۴۸ معرفی کرد.
در اول ژانویه ۱۹۹۲، شاخه نظامی حماس با نام «گردانهای شهید عزالدین قسام» رسماً اعلام موجودیت کرد. پیش از آن، فعالیتهای نظامی تحت عنوان «مجاهدین فلسطینی» و به رهبری شهید صلاح شحاده انجام میشد. این گروه در سالهای پایانی دهه ۱۹۸۰ چند عملیات شاخص از جمله ربایش و قتل دو نظامی اسرائیلی انجام داد، اما در پی یورش گسترده ارتش صهیونیستی در سال ۱۹۸۹، ساختار آن متلاشی و زمینه برای تشکیل قسام فراهم شد.
در ژانویه ۱۹۹۲، حماس با یکی از سختترین شرایط خود مواجه شد؛ زمانی که "اسرائیل" ۴۱۵ تن از رهبران حماس و جهاد اسلامی را به منطقه «مرج الزهور» در جنوب لبنان تبعید کرد. این افراد پس از حدود دو سال بازگشتند، اما این رویداد به نمادی از هزینههای سنگین مقاومت بدل شد.
ورود به سیاست و تداوم هدف مقاومت
حماس در سال ۲۰۰۶ برای نخستین بار به طور رسمی وارد روند سیاسی فلسطین شد و در انتخابات مجلس قانونگذاری شرکت کرد؛ انتخاباتی که با پیروزی قاطع این جنبش و کسب اکثریت کرسیها همراه بود. این پیروزی با مخالفت شدید "اسرائیل"، آمریکا و اروپا مواجه شد و در نهایت به شکلگیری دولتی به نخست وزیری شهید اسماعیل هنیه انجامید.
از زمان تأسیس تاکنون، رهبران سیاسی و نظامی حماس همواره هدف ترورهای رژیم صهیونیستی بودهاند؛ از شیخ احمد یاسین و عبدالعزیز رنتیسی گرفته تا احمد الجعبری. در جریان نبرد «طوفان الاقصی» نیز شماری از برجستهترین چهرههای حماس از جمله اسماعیل هنیه، صالح العاروری و یحیی سنوار به شهادت رسیدند. با این حال، حماس توانست توانمندیهای نظامی خود را توسعه دهد؛ از موشکهای دوربرد و پهپادها تا عبور از سامانه «گنبد آهنین».
بیانیه حماس در سالگرد ۳۸ سالگی؛ طوفان الاقصی نقطه عطف مقاومت
حماس در بیانیهای به مناسبت سی و هشتمین سالروز تأسیس خود اعلام کرد که «طوفان الاقصی» به ایستگاهی ماندگار در مسیر مبارزه ملت فلسطین تبدیل شده و آغازگر مرحلهای واقعی برای عقب راندن و زوال اشغالگری است. این جنبش با یادآوری بیش از دو سال جنگ نسلکشی و گرسنهسازی علیه بیش از دو میلیون فلسطینی در غزه، بر وفاداری خود به خون فرماندهان شهید، از جمله شهیدان شیخ احمد یاسین، هنیه، سنوار و عاروری تأکید کرد.
در این بیانیه آمده است که "اسرائیل" با وجود حمایت کامل آمریکا، در تحقق اهداف خود ناکام مانده و تنها به کشتار غیرنظامیان دست زده است. حماس ضمن پایبندی خود به توافق آتشبس، خواستار فشار بر رژیم اشغالگر برای اجرای تعهدات، بازگشایی گذرگاهها و ورود کمکهای انسانی شد و هرگونه قیمومیت یا طرح تحمیلی برای آینده غزه را رد کرد.
حماس همچنین بر حق مشروع مقاومت، اولویت آزادی اسرا، محوریت قدس و مسجد الاقصی در نبرد، و ضرورت وحدت ملی فلسطینیان تاکید کرده و از امت اسلامی و افکار عمومی جهان خواست حمایت خود از ملت فلسطین را افزایش دهند.