العالم ـ آمریکا
روزنامه نیویورک تایمز با انتشار گزارشی خاطرنشان کرده که تهدید ترامپ بر خروج از توافق هستهای ایران و گروه 1+5 موجب تلاش فوری پایتختهای اروپایی برای حفظ این توافق، نه از طریق بازنویسی آن بلکه از راه ایجاد یک توافق دیگر شده است که برنامه موشکی بالستیک ایران را محدود و محدودیتها بر توانایی این کشور برای تولید سوخت هستهای را دائمی خواهد کرد.
به نوشته این روزنامه، وزارت امور خارجه آمریکا در صدد است تا حمایت اروپا را برای ارایه شروط جدید و سختتر به ایران جلب کند که به عنوان یک عمل انجام شده و تهدید وضع مجدد تحریمها در صورت عدم همکاری به تهران ارائه خواهد شد. ایرانیها همواره امکان مذاکره پشت پرده برای بازگشایی توافق سال 2015 را رد کردهاند.
در گزارش نیویورک تایمز آمده، این مذاکرات فرا آتلانتیک که توسط برایان هوک یک مقام پایین رتبه وزارت امور خارجه هدایت میشود با ریسکهای متعددی روبرو است، از جمله مخالفت ترامپ با پیشنهادات اروپاییها. وی توافق هستهای را بدترین توافقی دانسته که تاکنون از طریق مذاکره حاصل شده است. از این رو از انگلیس، فرانسه و آلمان خواسته تا آنچه او نقاط ضعف توافق میداند را تا 12 مه اصلاح کند، در غیر این صورت واشنگتن از آن خارج خواهد شد.
رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا به تازگی به دیپلماتهای آمریکایی در اروپا گفته که در صورت نبود یک متحد شفاف از سوی اروپاییها برای رسیدگی به این مسائل، واشنگتن برای ماندن در توافق هستهای دیگر تحریمها را تعلیق نخواهد کرد.
آن طور که ایسنا گزارش کرده، دستورالعملی که نیویورک تایمز به آن دسترسی پیدا کرده است، نشان میدهد که اروپاییها روی سه اصلاحیه کلیدی توافق کردهاند؛ الزام مذاکره مجدد بر سر محدودیتهای انجام آزمایش موشکی در ایران، تضمین دسترسی بدون محدودیت بازرسان به تاسیسات نظامی ایران و تمدید تاریخ انقضای محدودیتهای تعیین شده در توافق هستهای پس از سال 2030 که مانع از سرگیری تولید سوخت هستهای توسط ایران میشود.
نشریه نیویورک تایمز نوشته که دیپلماتهای اروپایی گفتهاند هدف حصول توافقی در خصوص موشکها و بازرسیها بود اما نه در چارچوب توافق هستهای. آنها استدلال کردهاند که نوشتن مجدد این شروط منجر به شکست راهی خواهد شد که آنها نه تنها با ایران بلکه با چین و روسیه آغاز کردهاند. به گفته آنها، شکست توافق نیز به ایران اجازه خواهد داد برنامه هستهایاش را باز گرداند.
به همین دلیل همزمان با آماده شدن دو طرف برای دیدار با یکدیگر در برلین در ماه آینده، اروپاییها در حال مطرح کردن ایده یک توافق دیگر هستند که موجب گسترش توافق فعلی خواهد شد. آنها هفته گذشته در پاریس از برلیان هوک پرسیدند که در صورت موافقت آنها با گسترش توافق، ترامپ متعهد به ماندن در توافق میشود یا خیر.
هوک که یک حقوقدان جمهوریخواه و سرپرست بخش برنامهریزی سیاسی وزارت امور خارجه آمریکاست، گفته که درخواست آنها را به واشنگتن خواهد برد. دیپلماتهای اروپایی ابراز نگرانی کردهاند که تنفر ترامپ از توافق هستهای ممکن است به قدری باشد که در نهایت وی دلایل دیگری برای خروج از آن بیابد.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، حتی اگر ترامپ متعهد به ماندن در توافق شود، مشخص نیست که آیا توافق جایگزین از سوی چین یا روسیه پذیرفته خواهد شد، چه برسد به ایرانیها. این کشورها در هفتههای اخیر از برنامهریزی برای یک پروژه جدید؛ یک ناوگان کشتیهای هستهای خبر دادهاند که توسط سوخت تولید شده در راکتورهای ایران تامین میشود و از سرگیری تولید سوخت هستهای را پس از انقضای محدودیتهای توافق طی 12 سال آینده توجیه میکند.
ایرانیها تاکنون نیز این شکایت را بارها مطرح کردهاند که این تهدیدات ترامپ مانع از سرمایهگذاری بانکهای اروپایی در پروژههای بزرگ در ایران و حصول منافع مورد انتظار از توافق شده است که انتظار میرفت در ازای محدودیت فعالیتهای هستهای ایران به دست آید.
همچنین برای اروپاییها که اغلب از توافق هستهای رضایت دارند و با هیچ فشار سیاسی داخلی برای خروج از آن مواجه نیستند، تمایل بسیار کمی برای چنین کاری وجود دارد اما آنها احساس میکنند که انتخاب دیگری جز پیمودن این راه ندارند.