العالم ـ گزارش
همان طور که پیش بینی می شد، دونالد ترامپ (سه شنبه شب/18 اردیبهشت 1397) با اعلام خروج آمریکا از توافقنامه بین المللی اقدام جامع مشترک (برجام) و بازگرداندن تحریم های ظالمانه علیه ایران، یک بار دیگر نشان داد که دولت ها در واشنگتن قابل اعتماد نیستند.
این تصمیم ترامپ با مخالفت گسترده جهانی از سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا گرفته تا کشورهای منطقه و جهان و حتی سیاسیون معقول داخل خود آمریکا روبرو شد.
اقدام وی تنها با حمایت شمار اندکی از رژیم های منطقه ای از جمله رژیم صهیونیستی ، عربستان ، بحرین و امارات مواجه شد.
حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، از نقض برجام با توجه به اختلاف های ساختاری و به اصطلاح جوهری میان تل آویو و تهران، شاید طبیعی به نظر برسد و شرح آن در این مقال نمی گنجند، اما رژیم سعودی از نقض این توافقنامه توسط ترامپ چه رویایی را دنبال می کند؟
توهم تضعیف جایگاه منطقه ای و جهانی ایران
رژیم سعودی پیش و پس از انقلاب اسلامی همواره ایران را جدی ترین رقیب منطقه ای در برابر خود می پنداشته است. این رژیم که به دلیل حمایت های ویژه آمریکا از شاه، توان رویارویی در آن دوره در خود نمی دید، با وقوع انقلاب اسلامی و شرایط ابتدای انقلاب، حمله صدام حسین به ایران را فرصت مناسبی برای عملی کردن آرزوهای خود ارزیابی کرده و با هزینه های میلیارد دلاری تلاش کرد، حمله عراق به ایران با موفقیت همراه شود، اما حاتم بخشی ها به صدام عاقبتی جز تهدید ریاض و اشغال کویت را به همراه نداشت.
حمله جرج بوش پسر به افغانستان و عراق با همکاری رژیم سعودی و با هدف محاصره ایران هم نتوانست به تضعیف موقعیت تهران منجر شود.
نتیجه جنگ در این دو کشور جز ویرانی و کشته شدن هزاران نفر از مردم، دستاورد ملموسی برای سعودی ها به همراه نداشت. جنگ در افغانستان حتی باعث شد، تروریست های "القاعده" به کشور محل پرورش خود (عربستان) باز گردند. انفجارها و درگیری های سال های 2003 تا 2005 میلادی موید این مدعا است.
رژیم سعودی همچنین تلاش بسیاری به عمل آورد تا با سرنگون کردن بشار اسد یکی از متحدان منطقه ای ایران، سنگر مقاومت در خاورمیانه را از بین ببرد. آنچه از هفت سال جنگ و خونریزی و صرف میلیاردها دلار برای ریاض باقی مانده، سرافکندگی محض و شکست تروریست هایی است که دست پروده ریاض بودند و اکنون با امان نامه دولت دمشق ناچار به ترک سوریه شده اند.
رژیم سعودی، لبنان را یکی دیگر از صحنه های تقابل با جمهوری اسلامی ایران می داند. تلاش برای کشاندن جنگ سوریه به داخل لبنان، دخالت در روند سیاسی و امور لبنان هم نتوانسته رویای ریاض برای نفوذ در این کشور را محقق کند.
انتخابات اخیر پارلمانی در لبنان و کسب اکثریت کرسی های آن توسط حزب الله و گروه های وفادار به آرمان مقاومت، تنها نتیجه دخالت رژیم سعودی در روند دموکراسی خواهی مردم لبنان بوده است.
عربستان یک بار دیگر شکست در لبنان را تجربه کرد. تکرار شکست های سعودی در منطقه با انتقادهای مختلفی روبرو شده است. جمال خاشقچی روزنامه نگار و نویسنده سرشناس عربستانی نتیجه انتخابات لبنان را شکست عربستان و پیروزی ایران ارزیابی کرد.
رژیم سعودی اکنون هم تصور می کند با خروج یک جانبه ترامپ و اعمال تحریم علیه ملتی که 40 سال تحت تحریم های واشنگتن قرار داشته و رشد کرده اند، فرصت مناسبی فراهم شده تا بار دیگر تلاش برای تضعیف نقش ایران در منطقه و جهان را تجربه کند.
این در حالی است که دگراندیشان و صاحب نظران سعودی در کمتر از یک روزی که از تصمیم ترامپ در مورد برجام گذشته است، با اعتراض به حمایت عربستان از اقدامات تحریک آمیز و منافی قوانین بین المللی ترامپ، حمایت ریاض از این تصمیم را غلط ارزیابی کرده اند.
غانم الدوسری یکی از فعالان اجتماعی سعودی، که با اقدام کشورش علیه ایران مخالف است، با انتشار توئیتی نوشته، آیا وقت آن نرسیده که عربستان یک بار و فقط برای یک بار در سیاست های خود در منطقه و جهان بازنگری کند.
انحراف اذهان از جنایات در یمن و اوضاع داخلی
رژیم سعودی سه سال پیش با رویای نابودی انقلاب مردمی یمن حمله نظامی به این کشور را آغاز کرد. هزاران نفر کشته، زخمی و صرف هزینه های بسیار در این جنگ بی حاصل از یک سو و توانمند شدن نیروهای مقاومت مردمی یمن، سعودی را در باتلاقی فرو برده که هر چه بیشتر دست و پا می زند، بیشتر در آن فرو می رود.
موشک های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین "جنبش انصارالله" خواب را از چشم سعودی ها ربوده است. اکنون تقریبا تمامی شهرهای عربستان در تیررس موشک های یمنی قرار دارد و تنها یک تصمیم سیاسی از سوی انقلابیون یمنی می تواند بخش عمده ای از گردش انرژی در منطقه و جهان را با خطر روبرو کند.
ائتلافی که عربستان از کشورهای عربی و آفریقایی برای جنگ یمن فراهم آورده، هم در حال فروپاشی است. قطر که از یک سال پیش از این ائتلاف خارج شده، سودان دیگر حاضر نیست سرباز در اختیار ائتلاف قرار دهد و اشغال "جزایر سقطری" یمن از سوی امارات، نافرمانی و چند دستگی در میان ائتلاف خود خوانده را نمایان تر کرده و هر آن بیم درگیری نظامی میان اعضای ائتلاف می رود.
رژیم سعودی در داخل کشور هم تلاش کرده برخی اقدامات مانند اعطای حق رانندگی به زنان و ایجاد مراکز سرگرمی و تفریحی که دهها سال پیش در سایر کشورها فراهم شده را تحت نام "اصلاحات ولیعهد" به خورد مردم عربستان بدهد.
در کنار این شرایط، اختلافات در میان خاندان آل سعود و ناامنی به ویژه در ریاض پایتخت، یکی از دغدغه های مهم مردم عربستان است. ماجرای دو هفته پیش درگیری در نزدیکی محل اقامت شاه عربستان نمونه کوچکی از نگرانی مردم از کمبود امنیت در این کشور است.
رژیم سعودی تلاش می کند با زنده نگه داشتن موضوع هسته ای و تحریم هایی که قرار است، دولت ترامپ علیه ایران اعمال کند، اذهان عمومی داخل عربستان و مردم منطقه را از جنایات این کشور در خارج و ناتوانی خود در داخل منحرف نماید.
افزایش قیمت نفت برای جبران کسر بودجه
به گزارش ایرنا، کاهش قیمت نفت و هزینه های سرسام آور ماجراجویی های ولیعهد جوان سعودی در یمن و سوریه، سعودی ها را با بدترین وضعیت اقتصادی در دهه های اخیر روبرو کرده است. این وضعیت عربستان را ناچار به استقراض از بانک های خارجی، افزایش قیمت ها به ویژه سوخت و وضع مالیات بر درآمدهای کارگران خارجی کرده است.
بیکاری در عربستان به بالاترین رقم خود طی سال های اخیر رسیده و ریاض ناچار شده، بخشی از کارگران خارجی را از این کشور اخراج کند.
طرح موسوم به "چشم انداز 2030" هم هزینه های زیادی بر دوش عربستان گذاشته و به کسری بودجه آن دامن زده است.
دستگیری شاهزادگان، تجار و بازرگانان عربستان به اتهام فساد و باجگیری 107 میلیارد دلاری از آنها هم خزانه خالی سعودی ها را پر نکرده است.
وضعیت بد اقتصادی تا جایی پیش رفته که رژیم سعودی قصد دارد بخشی از سهام شرکت نفتی دولتی "آرامکو" که بزرگ ترین شرکت نفتی جهان محسوب می شود را به فروش برساند.
ریاض امیدوار است از محل فروش 5 درصد سهام آرامکو دستکم 100 میلیارد دلار به دست آورد، هر چند کارشناسان اقتصادی دستیابی به این رقم را رویاپردازنه می دانند.
عربستان برای تحقق درآمدهای نفتی خود نیازمند افزایش قیمت این فرآورده و به تبع آن کسب درآمدهای بیشتر از محل فروش نفت و پذیره نویسی سهام آرامکو است.
همین رویا بود که ساعاتی پس از اعلام خبر خروج ترامپ از برجام وزیر نفت عربستان در اطلاعیه ای اعلام کرد که کمبود احتمالی عرضه نفت در صورت خروج ایران از بازار را جبران خواهد کرد.