العالم - ایران /سیاسی
در این مقاله آمده است: سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان تلاش هایی به منظور باقی نگاه داشتن دولت ایالات متحده در برجام به عمل آوردند. سایر اعضای اتحادیه اروپایی، دیگر اعضای متعهد جامعه بین المللی، نمایندگان پارلمان ها، متنفذین سیاسی و تحلیگران اندیشکده ها هم بیکار ننشستند.
چند دولت اروپایی تصور کردند تنها با این کار می توانند دونالد ترامپ را مجاب کنند که از برجام خارج نشود، اما سایر اعضای اتحادیه اروپا در مورد اثربخشی و کارآمدی این رویکرد تردید جدی داشتند.
موضع رسمی اتحادیه اروپا نشان داد که اعضای اتحادیه اروپا قصد عقب نشینی از توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران را نداشته و همچنان برجام را به عنوان سند حل وفصل اختلافات هسته ای و وسیله ای برای مقابله با بی ثباتی ها در منطقه می دانند. اما باید دید آیا اروپا می تواند با خروج احتمالی آمریکا از برجام، آنرا زنده نگاه دارد؟ آیا اروپا می تواند از شرکت هایش در مقابل تهدیدهای تجاری دولت آمریکا محافظت نماید؟
ایران اساسا هرگونه باج دادن به آمریکا را سیاستی اشتباه و خطرناک می داند و اعمال هرگونه تحریم غیرهسته ای به منظور جلب رضایت دولت آمریکا را جایزه دادن به طرف متخلف یک معاهده چند جانبه بین المللی و کاملا غیرقابل قبول می داند که شرایط را سخت تر و پیچیده تر خواهد ساخت.
برخی کشورهای اروپایی که مخالف وضع تحریم های جدید علیه ایران هستند پس از اجرایی شدن برجام قراردادهای اقتصادی سودآوری با ایران منعقد کرده اند، اما مخالفت با باج دادن به پرزیدنت ترامپ صرفا به لحاظ منافع اقتصادی مشارکت با ایران نیست، بلکه موضوعی راهبردی در حوزه سیاست های بین المللی است.
از جمله دستاوردهای اروپایی ها، ارتقاء اعتبار بین المللی اتحادیه اروپا و قرار گرفتن درجایگاه مدیریت بحران های بین المللی است. به همین دلیل، مسئولیت اروپایی ها به عنوان شریک ایران، هم پیمان ایالات متحده آمریکا و بازیگر عمده بین المللی در حفاظت از برجام افزایش می یابد.
اما اروپا نمی تواند هزینه مماشات با آمریکا را از جیب ایران بپردازد. ایران همچنین اعلام کرده است که در مورد ظرفیت دفاعی و بازدارندگی خود ذره ای کوتاه نمی آید و آنرا قابل مذاکره نمی داند.
به رغم اشتراکات راهبردی فراوان میان اروپا و آمریکا، باید پذیرفت که پرزیدنت ترامپ با شعار «اول آمریکا»، قانون بازی را به هم ریخته و تا شروع جنگ تجاری میان دو بلوک و تهدید به اقدامات تنبیهی هم پیش رفته است.
امروز اختلاف نظرهای دو بلوک از پیمان آب و هوایی پاریس، موافقتنامه تجاری ترانس پاسیفیک، شهرک سازی، انتقال پایتخت، افزایش تعرفه صادرات فولاد و آلومینیوم و برجام فراتر رفته و به موضوعات اختلافی دو جانبه (مانند پرونده آلودگی های رادیو اکتیویته منطقه پالومارس در جنوب شرق اسپانیا ) کشیده شده است.
نابودی برجام گام بلندی به سوی فروپاشی بسیاری از معادلات در خاورمیانه است و گسترش نا امنی و بی ثباتی در این منطقه بحران خیز، امنیت اروپا را نیز به شکلی جدی متاثر خواهد ساخت.
همچنین تاثیرگذاری سرنوشت برجام بر اقتصاد انرژی جهان و منافع ناشی از روابط تجاری و اقتصادی کشورهای اروپایی با ایران بخش اجتناب ناپذیر از سرنوشت برجام است. اروپا باید متوجه باشد که زیاده طلبی ها و سیاست های یکجانبه گرایانه و خود محور آمریکا، پایان ناپذیر است.
اروپا باید هوشیار باشد هزینه ماجراجویی های کاخ سفید را نپردازد و بخاطر جلب رضایت آمریکا، در مسیر خطاهای آزموده شده گذشته قرار نگیرد، زیرا آمریکا هیچگاه راضی نخواهد شد.
جامعه بین المللی بخصوص اتحادیه اروپا همچنین باید بداند که برجام انتخابی بین بازار ایران و آمریکا نیست، بلکه یک معاهده امنیتی در حوزه عدم اشاعه است و مسلما منطقه غرب آسیا بدون این توافق امنیت بیشتری نخواهد داشت.
برجام می توانست بستر مناسبی برای همکاری های گسترده ایران و غرب باشد، اما تجربه برجام نشان داد که آمریکا مذاکره کننده ای فریبکار و بازیگری به شدت غیرقابل اعتماد است. ایالات متحده تاکنون نقض کننده اصلی متن و روح برجام به خصوص بندهای 26، 28 و 29 آن بوده است.
بر اساس این بندها آمریکا متعهد شده است برجام را همراه با حسن نیت و در فضایی سازنده اجرا کند و از هر عملی که باعث خدشه دار شدن منافع ایران از رفع تحریم‌ها می‌شود، خودداری کند. اما دولت آمریکا از همه ابزارهای خود برای مانع تراشی در اجرای برجام، هراس افکنی در میان شرکت ها و بانک ها و بهره مند نشدن ایران از منافع آن استفاده کرده است.
این یک برداشت کاملا غلط و یک اشتباه بزرگ است چنانچه کسی تصور کند ایران در هر شرایطی به برجام متعهد باقی می ماند. جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است اولین کشوری نخواهد بود که برجام را نقض کند، ولی اگر این توافق از بین برود و ایران از منافع پیش بینی شده در آن منتفع نشود، در مواجهه با نقض آن عکس‌العمل متناسب و قاطع خواهد داشت.
دستگاه های سیاسی، اقتصادی و هسته ای ایران برای مواجهه با بدترین سناریو آمادگی دارند. چنین فرجامی مایه تأسف خواهد بود و دنیا فرصت بزرگی را از دست خواهد داد. ایران توافقی را که با حسن نیت اجراء کرده، نه مورد مذاکره مجدد قرار می دهد و نه چیزی بدان می افزاید. تمامی مسئولیت های فروپاشی برجام بر عهده دولت ایالات متحده آمریکا است.
رئیس‌جمهوری آمریکا دیشب (سه‌شنبه شب) به وقت ایران، با تکرار اتهام و توهین علیه ایران اعلام کرد که دولتش دیگر در برجام نخواهد ماند.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بلافاصله پس از اعلام تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا تأکید کرد که این اتحادیه به توافق هسته‌ای با ایران پایبند است.
سران انگلیس، آلمان و فرانسه نیز با انتشار بیانیه جداگانه‌ای حمایت خود را از برجام اعلام کردند.
ایرنا