العالم-اروپا
«بوریس جانسون»، وزیر خارجه انگلیس در نامه‌ای به رئیس کمیته امور خارجی مجلس عوام این کشور بار دیگر بر پایبندی این کشور به توافق هسته‌ای «برجام» بعد از خروج آمریکا از آن تأکید کرده است.
«تام تاگنهات»، روز ۲۲ می (اول خرداد ماه) در نامه‌ای از جانسون خواسته درباره برنامه‌های انگلیس برای تضمین بقای برجام بعد از خروج آمریکا توضیحاتی را ارائه دهد.
♦️ ضمانت اجرای برجام بدون آمریکا
جانسون در نامه‌ای که روز سه‌شنبه روی وب‌سایت پارلمان انگلیس قرار گرفته ضمن تأکید بر اینکه انگلیس قصد خروج از توافق هسته‌ای با ایران ندارد به تشریح برنامه‌های لندن برای حفظ این توافق بعد از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران پرداخته است.
او می‌نویسد: «همان‌طور که من و نخست‌وزیر هر دو در پارلمان مشخص کرده‌ایم، انگلیس قصدی برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک ندارد. توافق هسته‌ای ایران برای امنیت ما حیاتی است و ما، تا هنگامی که به ایران به محدودیت‌های مشخص‌شده ذیل این توافق پایبند باشد به آن متعهد می‌مانیم.»
«جانسون» در پاسخ به سوال قانونگذار انگلیسی، مبنی بر اینکه لندن چه گام‌هایی برای اجرای تضمین تداوم اجرای برجام برداشته نوشته است: «ما به همکاری با تمامی طرف‌های باقی‌مانده در برجام برای حفظ آن ادامه می‌دهیم. بیانیه سران سه کشور اروپایی در روز ۸ می به روشنی این را بیان کرد، ضمن آنکه در دیدار وزرای خارجه تروئیکای اروپا و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل روز ۱۵ می و نشست تمامی ۲۸ وزیر خارجه اتحادیه اروپا در نشست شورای امور خارجی اروپا هم بر همین نکته تأکید شد.»
جانسون در ادامه نوشته در نشست کمیسیون مشترک برجام که روز ۲۵ می برگزار شده هم طرف‌های باقی‌مانده در برجام درباره ادامه این توافق بدون آمریکا بحث و تبادل‌نظر کرده‌اند.
ادامه پایبندی ایران به برجام
«تام تاگنهات» در نامه خود پرسیده دولت انگلیس چه تعهداتی از ایران برای پایبند ماندن این کشور به تعهداتش در برجام دریافت کرده است.
جانسون در پاسخ، ضمن اشاره به گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به برجام نوشته است: «پاسخ ایران به خروج آمریکا تا کنون، حساب‌شده بوده است. رئیس‌جمهور روحانی، در حالی که به مقام‌های سازمان انرژی اتمی گفته آماده از سرگیری غنی‌سازی در سطح صنعتی باشند، اعلام کرده که ایران قصد دارد در برجام باقی بماند.»
وزیر خارجه انگلیس نوشته کشورش انتظار دارد ایران به تعهداتش پایبند بماند. او ادامه می‌دهد: «در عوض، ما هم با شریکان اروپایی و سایر شریکانمان گام‌های لازم را برمی‌داریم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران از کاهش تحریم‌ها به موجب برجام برخوردار شود.»
او در ادامه تصریح می‌کند: «ما ایران را برای نشان دادن خویشتنداری در پاسخ به تصمیم آمریکا ترغیب کرده و کماکان در این راستا تحت فشار قرار می‌دهیم؛ ایران بایستی به تعهدات خودش ذیل این توافق پایبند بماند و کاملاً با الزامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه بازرسی‌ها همکاری کند.»
♦️ رایزنی‌های انگلیس با آمریکا
قانونگذار انگلیسی در نامه خود پرسیده آیا دولت انگلیس، بعد از خروج آمریکا از برجام با واشنگتن درباره نحوه اجرای برجام و اطمینان از منع اشاعه اتمی رایزنی کرده است یا خیر؟
وزیر خارجه انگلیس نوشته است: «ما بعد از سخنرانی ترامپ در روز ۱۲ ژانویه و تصمیم او در روز ۸ می برای خروج از برجام رایزنی‌های فشرده متعددی با آمریکا داشته‌ایم.»
بوریس جانسون در ادامه نامه تصریح کرده ارزیابی دولت انگلیس این است که در صورت آغاز مذاکرات جدید با ایران بر سر مسائل غیرهسته‌ای، نمی‌توان «در چارچوب زمانی معقول» به نتیجه رسید.
او می‌نویسد: «موضع ما تغییر نکرده است- برجام، محصول موفقیت‌آمیز ۱۳ سال دیپلماسی خستگی‌ناپذیر است و دیدگاه ما این است که شروع مذاکراتی جدید که در آن تمامی رفتارهای غیرقابل قبول ایران با همدیگر در نظر گرفته شوند بعید است که در یک چارچوب زمانی معقول موفق شود.»
♦️ «قوانین مسدودساز» اروپا
قانونگذار انگلیسی از جانسون پرسیده است: «سران کشورهای اتحادیه اروپا روز ۱۶ می به اتفاق آرا با فعال کردن قوانین مسدودساز که شرکت‌های اروپایی را از پایبندی به آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا منع می‌کند، موافقت کردند. قوانین مسدودساز در عمل چگونه کار می‌کنند و دولت انگلیس، چه گام‌هایی برداشته تا همزمان با محافظت از شرکت‌های انگلیسی در برابر تحریم‌های ثانویه آمریکا به آنها برای تبعیت از این قوانین کمک کند؟»
جانسون در پاسخ نوشته است: «مقررات مسدودساز اتحادیه اروپا سال ۱۹۹۶ به تصویب رسید. این مقررات، ساکنان کشورهای عضو، اشخاص حقوقی ثبت‌شده در اتحادیه اروپا و افرادی که در داخل قلمرو اتحادیه اروپا فعالیت حرفه‌ای دارند را از تبعیت از تحریم‌های آمریکا با آثار برون‌مرزی منع می‌کند. اجرای این مقررات، مسئولیت کشورهای عضو اتحادیه اروپا است و ممکن است علیه آنهایی که با نقض این مقررات از تحریم‌های آمریکا پیروی می‌کنند.»
وی در ادامه نوشت: «کمیسیون اروپا فرایند افزایش دامنه این مقررات را گسترش داده تا تحریم‌هایی با آثار برون‌مرزی که آمریکا قرار است بعد از خروج از برجام اعمال کند را شامل شوند. این اقدام بخشی از بسته گسترده‌تر اقداماتی است که اتحادیه اروپا برای حمایت از برجام در نظر دارد. می‌دانیم که این اقدام ممکن است روی کسب و کار اثراتی داشته باشد. ما هم در سطح ملی و هم در سطح اتحادیه اروپا تعامل خواهیم داشت تا اطمینان حاصل کنیم شرکت‌ها از حداکثر شفافیت و راهنمایی برخوردار هستند.»
♦️ انگلیس و پایبندی به تحریم‌ها پس از برگزیت
قانونگذار انگلیسی به عنوان یک سوال دیگر پرسیده آیا دولت انگلیس، بعد از خروج از اتحادیه اروپا، کماکان متعهد به پایبندی از سیاست‌های اتحادیه اروپا در خصوص تحریم‌ها خواهد بود؟
وزیر خارجه انگلیس پاسخ داده است: «بعد از برگزیت، انگلیس جزء برجام خواهد بود و بنابراین، همکاری نزدیکی با اتحادیه اروپا خواهد داشت تا اطمینان حاصل کند که تدابیر مندرج در برجام، ایران را به پایبندی ترغیب می‌کند. انتظار داریم تمامی تحریم‌های موجود اتحادیه اروپا علیه ایران را (بعد از برگزیت) منتقل کنیم. این، ضمانت خواهد کرد که انگلیس به برجام پایبند می‌ماند.»
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه‌شنبه ۸ می (۱۸ اردیبهشت‌ماه) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران پس از دوره‌های زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد.
فارس