العالم-ترکیه
انتخابات سراسری ترکیه (انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری و پارلمانی) امروز (یکشنبه 3 تیر) برگزار می‌شود. مردم ترکیه برای تعیین رئیس‌جمهور و نمایندگان پارلمان خود به پای صندوق‌های رای می‌روند.
احزاب حاضر در انتخابات سراسری ترکیه
هشت حزب مختلف از جمله «عدالت و توسعه» (AKP) به رهبری «رجب طیب اردوغان» که خود نامزد ریاست جمهوری نیز هست، «جمهوری‌خواه خلق» (CHP)، «حرکت ملی‌گرا» (MHP)، «حزب کُردی دموکراتیک مردمان» (HDP)، «حزب خوب» (iYi) و حزب «سعادت» (SP) علاوه بر انتشار لیست اعضای خود برای ورود به پارلمان، نامزدی را نیز برای ریاست جمهوری معرفی کرده‌اند.
در این بین دو حزب «میهنی» (VP) و حزب «مطالبه آزاد» (Hüda-Par) تا کنون در پارلمان نماینده‌ای نداشته‌اند.
احزاب سیاسی ترکیه در آخرین روز ثبت نام یعنی دوشنبه 21 می (31 اردیبهشت) نام نامزدهای خود را به شورای عالی انتخابات ترکیه (YSK) ارائه دادند. در این میان حداقل 74 کاندیدای مستقل از 32 استان مختلف ترکیه برای به دست آوردن کرسی پارلمان این کشور در انتخابات 24 ژوئن (3 تیر) تلاش می‌کنند.
ائتلاف‌ها در انتخابات ترکیه
بعد از همه‌پرسی تغییر قانون اساسی ترکیه، برای اولین بار در تاریخ سیاسی این کشور به احزاب اجازه داده شده تا با یکدیگر ائتلاف کنند.
حزب حرکت ملی‌گرا به رهبری «دولت باغچه‌لی» برای آنکه حیات خود را در پارلمان حفظ کند و کرسی‌های خود را به رقیبش یعنی جمهوری‌خواه خلق نزدیک‌تر کند، با حزب عدالت و توسعه ائتلاف کرده است. حزب جمهوری‌خواه خلق نیز برای به چالش کشیدن اردوغان و حزبش، به یکی از اعضای جدا شده از حرکت ملی‌گرا کمک کرد تا یک حزب جدید تاسیس کرده و برای انتخابات ریاست جمهوری نیز نامزد معرفی کند. این فرد کسی نیست جز «مرال آکشنر» و حزب تازه تاسیس نیز «خوب» نام گرفت.
ائتلاف دو حزب AKP و MHP به نام «ائتلاف مردم» و ائتلاف احزاب CHP، iP، SP و DP به نام «ائتلاف ملی» ثبت شده است.
نامزدهای ریاست‌جمهوری ترکیه
لیست نهایی شش نامزد تایید شده برای ریاست‌جمهوری ترکیه که از سوی شورای عالی انتخابات منتشر شده،به شرح ذیل است:
رجب طیب اردوغان (AKP – ائتلاف مردم)
محرم اینجه (CHP – ائتلاف ملی)
صلاح‌الدین دمیرتاش (HDP)
مرال آکشنر (iP – ائتلاف ملی)
تمل کرَمُلا اوغلو (SP (ائتلاف ملی)
دوغو پرینجک (VP)
رقابت نامزدهای مستقل اما از بین 81 استان ترکیه، در استان‌های بزرگتر مانند آنکارا، استانبول، ازمیر، آدانا، ختای، مَرسین، بورسا، قوجاایلی، دنیزلی، ادیرنه، تکرداغ، قونیه، ترابزون، دیاربکر و ماردین دشوارتر است زیرا بیشتر رای‌های این استان‌ها به احزاب تعلق دارد.
در این دوره از انتخابات پارلمانی ترکیه تعداد 904 زن از 7 حزب برای به دست آوردن کرسی‌ها تلاش می‌کنند که این در نوع خود یک رکورد به حساب می‌آید. این رقم حدود 21 درصد از کل نامزدهای انتخابات پارلمانی ترکیه (4200 نفر) است. هر حزب لیستی از 600 نامزد برای حضور در پارلمان ارائه داده است.
ترکیه در تاریخ 27 فروردین 1396 همه‌پرسی تغییر قانون اساسی و تغییر نظام از پارلمانی به ریاستی را برگزار کرد که طبق آنچه اعلام شده، 51.2 درصد رای مثبت و 48.8 رای منفی داده شد.
ترکیب پارلمان ترکیه
پارلمان ترکیه در حال حاضر 550 کرسی دارد که بعد از برگزاری انتخابات سوم تیر و درپی تغییر قانون اساسی و تغییر نظام حکومتی از «پارلمانی» به «ریاستی»، تعداد کرسی‌ها به 600 صندلی افزایش می‌یابد.
به جز 13 کرسی خالی، که نمایندگان آن یا اخراج شده یا بازداشت شده یا استعفا داده‌اند، مابقی کرسی‌ها به ترتیب ذیل در اختیار احزاب مختلف است:
عدالت و توسعه 316 کرسی (A.K.P)
جمهوری‌خواه خلق 131 کرسی (C.H.P)
حرکت ملی‌گرا 35 کرسی (M.H.P)
دموکراتیک مردمان 48 کرسی (H.D.P)
حزب خوب 6 کرسی (iYi P)
مستقل 1 کرسی
درباره نامزدهای ریاست‌جمهوری
«محرم اینجه» که از حزب جمهوری‌خواه خلق برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شده، سابقه 16 ساله به عنوان نماینده پارلمان ترکیه از استان «یالوا» دارد و در مبارزات انتخاباتی خود وعده داده «اقتصاد بیمار این کشور با تورم دو رقمی» را اصلاح کند.
«مرال آکشنر» که از حزب حرکت ملی‌گرای ترکیه (بعد از اخراج شدن توسط باغچه‌لی) جدا شده، به همراه دیگر مخالفان این حزب راست‌گرای افراطی، حزب خوب را در تاریخ 25 اکتبر 2017 تاسیس کرد.
این حزب که با رویکردی سکولار و ضد اردوغان شناخته می‌شود، به دلیل اینکه در انتخابات پارلمانی 2015 حضور نداشت، در ابتدا هیچ نماینده پارلمانی نداشت. اما با مذاکراتی که انجام دادند، 5 نماینده از حزب حرکت ملی‌گرا و 15 نماینده از حزب جمهوری خلق جدا شده و به این حزب پیوستند تا بتواند در انتخابات نامزد معرفی کند.
«تمل کرَمُلا اوغلو» رهبر حزب سعادت است که توانست با سخنرانی‌های تند و آتشین خود علیه دولت و شخص اردوغان، توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود جلب کند. همین مسئله حزب سعادت را به عنوان یکی از بازیگران کلیدی در ائتلاف‌های انتخاباتی و زمان تصدی کرسی‌های پارلمانی معرفی کرد.
با اینکه موفقیت ذکر شده باعث پیوستن دیگر احزاب (iYi و CHP) به حزب سعادت برای تشکیل ائتلاف ملی شد اما این سه نتوانستند بر سر یک نامزد مشترک به توافق برسند و در نهایت هر حزب جداگانه نامزد خود را معرفی کرد. در صورتی که نامزد مشترک از ائتلاف ملی ارائه می‌شد، راه اردوغان و حزبش برای به دست آوردن پست ریاست جمهوری و اکثریت پارلمان، دشوار می‌شد.
«صلاح الدین دمیرتاش» رهبر حزب کُردی دموکراتیک مردمان (HDP) علی‌رغم اینکه از سال 2016 به اتهامات حمایت از گروهک پ.ک.ک، ترویج و تبلیغ تفکرات تروریستی در بازداشت قرار دارد، برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد. وی از بازداشتگاه، مبارزات انتخاباتی خود را آغاز کرده است.
«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور فعلی ترکیه که خود طرح تغییر قانون اساسی این کشور از پارلمانی به ریاستی را برای محکم کردن پایه‌های حکومت خود اجرا کرد، از روز شنبه آینده مبارزات انتخاباتی را از استان «ارزروم» آغاز می‌کند.
نظرسنجی‌های پیش از انتخابات چه می‌گویند
وی روز 29 فروردین با اعلام تصمیم برگزاری زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری، هدف از این تصمیم را تحولات منطقه و لزوم از بین بردن ابهامات درباره آینده سیستم حکومتی این کشور عنوان کرد.
این در حالی است که اردوغان در ماه اکتبر سال 2017 گفته بود که قصد برگزاری انتخابات زودهنگام را ندارد و انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه که سال 2019 برگزار می‌شود، برای نیم قرن دیگر سرنوشت این کشور را تغییر خواهد داد.
نتایج نظرسنجی‌هایی که تا کنون در ترکیه برگزار شده در حال حاضر اردوغان را پیروز انتخابات ریاست جمهوری و حزب او را پیشتاز در به دست آوردن اکثریت پارلمان نشان می‌دهد. رتبه بعدی در این نظرسنجی‌ها به حزب جمهوری‌خواه خلق (اپوزسیون دولت) اختصاص دارد.
بر این اساس، حزب خوب نیز در صورتی که بتواند حدود 15 درصد از رأی مردم را برای پارلمان ترکیه به دست بیاورد، اکثریت از دست حزب عدالت و توسعه و اردوغان خارج خواهد شد.
نکته جالبی که در نتایج نظرسنجی‌ها درخصوص حزب عدالت و توسعه به چشم می‌خورد این است که حداقل 10 درصد از اعضا و حامیان این حزب، با شخص اردوغان مخالف بوده و خواستار تداوم ریاست‌جمهوری او نیستند. اما این مسئله را برای باقی ماندن در قدرت، مخفی می‌کنند.