العالم - اروپا
بر اساس یک سنت قدیمی، به وزیران مستعفی فرصت یک سخنرانی و وداع در پارلمان داده میشود. در ادامه همین سنت، بوریس جانسون که ده روز پیش استعفای خود را به نخستوزیر تقدیم کرده بود، امروز در مجلس عوام سخنانی ایراد کرد.
وی در این سخنرانی به انتقاد از مواضع جدید نخستوزیر در مورد برگزیت پرداخت و ازجمله از پرداخت 40 میلیارد پوند هزینه یا غرامت خروج از اتحادیه اروپا، پذیرفتن فصل الخطاب بودن دادگاه اتحادیه اروپا، باقی ماندن در نظام مقررات تجاری آن و از همه مهمتر، از سیاسی شدن موضوع مرز بین ایرلند شمالی و جنوبی انتقاد کرد.
انتقادات وی متوجه پیشنهاد اخیر نخستوزیر درزمینهٔ اجرای برگزیت، موسوم به «پیشنهاد چکرز» است که بحثهای زیادی را به دنبال داشته و موجب استعفای دو عضو کابینه شد. طرح چکرز حتی دونالد ترامپ را نیز وادار به موضعگیری علیه آن و طعنه زدن به «مِی» کرد.
جانسون در نطق استعفای خود از 'غبار غیرضروری تردید' که بر 18 ماه گذشته سایه افکنده است سخن گفت و پیشنهاد چکرز را طرحی دانست که انگلیس را وارد 'برزخی فلاکتبار' کرده است.
گرچه آغاز و انجام نطق جانسون آکنده از تعریف و تمجید از نخستوزیر بود اما نمیتوان نادیده گرفت که هدف اصلی سخنرانی محکوم کردن «مِی» به خاطر بی تصمیمی و بی تفاوت بودن در قضیه برگزیت بوده است. وی ادعا کرد که با طرح جدید نخستوزیر در پذیرفتن مقررات تجاری اروپا، 'اطمینانهای روشنِ' پس از همهپرسی 2016 تیره و انگلیس در معرض 'بندگی اقتصادی' قرارگرفته است. وی وضعیت به وجود آمده را یک 'برزخ فلاکتبار دائمی' خواند.
وی همچنین دولت می را بهشدت برای آنکه اجازه داده است موضوع مرز بین ایرلند شمالی و جنوبی به یک مورد سیاسی داغ تبدیل شود ملامت کرد. جانسون تأکید کرد که برگزیت باید طبق برنامه و منطبق بر خواسته مردم در همهپرسی 2016 اجرا شود.
در 48 ساعت گذشته دولت انگلیس از چند رای گیری خطرناک برای برگزیت در صحن پارلمان، بافاصله کمی جان به در برده است. بااینحال رای گیریهای اخیر آشکارکننده کابوس همیشگی حزب محافظهکار، یعنی بلند شدن صدای نمایندگان شورشی حزب بود.
برخی از نمایندگان پارلمان از جانسون بهعنوان جانشین بالقوه مِی سخن میگویند. همچنین در بین مفسران به شباهتهای بین سخنرانی جانسون و نطق استعفای سر جفری هاو در 1990 که راه را بر سقوط مارگارت تاچر هموار کرد، اشاره میشود.
جانسون پیش از این نیز نامزد ریاست حزب و پست نخستوزیری بود اما به دلایلی از نامزدی ریاست کنار کشید. اما اکنون وضعیت متفاوت است.
جانسون بسیار جاهطلبتر از آن است که استعفای فعلی او را بتوان بهعنوان خداحافظی یا فاصله گرفتن از دنیای سیاست تعبیر کرد. باوجود تائید صریح ترامپ در مصاحبه با روزنامه سان که جانسون را لایق نخستوزیری میدانست و باوجود ضعیف شدن «مِی» در روزهای اخیر، استعفای او را میتوان یک دنده عوض کردن در مسیر ریاست حزب و نخستوزیری تعبیر کرد.
مِی تا مدتی سعی کرده بود با دادن پست وزارت امور خارجه به جانسون، خطر او برای موقعیت خود را خنثی کند. اما اکنون در صورت ادامه حیات سیاسی جانسون، باید منتظر برخوردی بین این دو بود.
جانسون در نطق خود تاکید کرد که 'هنوز برای حفظ برگزیت وقت هست'. با خوانشی دیگر، این یعنی برگزیت نابودشده است، مگر اینکه کاری و حرکت جدیدی صورت بگیرد. و آنچه از نطق او میشود استنباط کرد اینکه این کار اکنون نمیتواند توسط مِی صورت بگیرد. نطق استعفای جانسون، تائید این مطلب بود که خودِ او فرد ایده آل برای بیرون رفتن از این برزخ است.