العالم - ایران / سیاسی
«محمد ایرانی» مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارجه در گفتگوی تفضیلی با شبکه خبری العالم پیرامون نقش «نشست تهران» در پیشبرد اهداف و عملیات ها در سوریه گفت: نقش این نشست در چنین زمان حساسی در سطح روسای جمهور سه کشور مهم ایران، ترکیه و روسیه دارای ابعادی است که اهمیت این نشست را نشان میدهد. در چنین شرایطی که ظرف زمانی فعلی با توجه به تهدیدات مشترک و اقداماتی که در چارچوب تحریم ها توسط ایالات متحده علیه سه کشور و مباحث منطقه ای که هر از چندگاهی نمایندگان سه کشور در قالب نشست آستانه گرد هم جمع می شوند این موارد به خودی خود اقدام مثبتی تلقی می شود و در بهترین زمان ممکن این اجلاس شکل گرفت .
وی تصریح کرد: از دستاوردهای این نشست می توان به مواردی اشاره کرد ازجمله؛ در حوزه سیاسی این نشست استمرار همکاری سه کشور را در رابطه با مسائل سوریه و تاکید بر ادامه روند آستانه و همچنین پیدا کردن راه حل هایی برای خروج از بحران های داخلی سوریه از جمله بحران ادلب و در کنار آن در حوزه مسائل انسانی بحث های بسیار قابل توجهی شکل گرفت از جمله چگونگی بازگشت پناهندگان و آوارگان به کشور سوریه، چگونگی هماهنگی برای ایجاد تسهیلات لازم برای بعد از ورود این پناهندگان به خانه و کاشانه، مباحث مختلفی شکل گرفت به ویژه قبل از نشست اجلاس کارشناسان ارشد برای نکات، سه طرف تاکید کردند که منجر به صدور بیانیه ای شد که در نهایت روسای جمهور سه کشور بر ان صحه گذاشتند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقا وزارت خارجه در ادامه افزود: بحران ادلب بحران پیچیده ای است، حتما برای حل چنین بحران پیچیده ای راه حل ساده پاسخ نخواهد داد . این بحران ابعاد مختلفی دارد که به طور طبیعی باید درهمه نشست هایی که هدف آن پیدا کردن یک راه حل برای خروج از این بحران است، باید دیده شود .
ایرانی خاطرنشان کرد: نکته اصلی که هر سه طرف بر آن تاکید کردند و نکته حائز اهمیتی است؛ تاکید بر حاکمیت سرزمینی سوریه و تاکید بر وحدت این کشور، استقلال سوریه از سوی هر سه کشور به معنای اینکه هیچ طرفی چشم داشتی به خاک این کشور نخواهد داشت و در حقیقت اشاره ضمنی به این که اشغال در این کشور باید خاتمه یابد و مناطقی که در اختیار طرف های غیر دولتی و دولت رسمی این کشور است می بایست به مرکزیت بازگردد. همین نکته که در اولین بند بیانیه به آن اشاره شده و بسیار حائز اهمیت است اشاره دارد به صورت ضمنی که اگر قرار است موضوع خروج اشغال و یا بازگشت برخی مناطق از جمله ادلب به دامن دولت بخواهد مدنظر قرار گیرد به طور طبیعی باید را ه حل هایی برای آن پیش بینی شود. تاکنون کانون بحران در سوریه نقاط مختلفی بود که آخرین آنها در جنوب سوریه و درعا بود که با حل و فصل مسالمت آمیزی که در آنجا شکل گرفت و گفتگویی که بین گروه های معارضه و نمایندگان دولت شکل گرفت تقریبا این بحران به صورت مسالمت آمیزی به سرانجام رسید و کل تمرکز هم اکنون بر ادلب است. این منطقه چیزی حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد که گفته می شود حدود 130 هزار معارض مسلح همراه تروریست ها در آنجا حضور دارند.مشکل این منطقه این است که کاملا تروریست ها و جریان گروه مسلح کاملا با هم چسبندگی دارند . اولین بحثی که در این منطقه مطرح میشود که به چه شکل این جداسازی صورت بگیرد. برای اینکه هرگونه اقدام نظامی علیه این منطقه حتما منجر به فاجعه ای خواهد شد که هیچکس تمایل ندارد به آن سمت کشیده شود گرچه هدف چگونگی برخورد با تروریسم در آن منطقه است اما ترجیح این است که با کمترین هزینه و کشتار منطقه ادلب به دامن دولت سوریه برگردد.
ایرانی با اشاره به اینکه عملیات ادلب و حساسیت آن قابل پیش بینی بود گفت: فراموش نکنید که این بحران باید یک نقطه پایان داشته باشد و نمی‌تواند همواره به صورت زنده از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل شود.
وی تصریح کرد: موضوع ادلب میتواند پایانی بر این معمای پیچیده در سوریه باشد؛ در رابطه با مسئله ادلب طرف های متعددی هم از خارج و هم از داخل منطقه حضور دارند. اقتدار دولت سوریه ایجاب می کند که با حمایت های ایران، ترکیه، روسیه و روند آستانه گام به گام به جلو رفته و اقتدار کشور تثبیت شده و امروز بحث برکناری رئیس جمهور سوریه دیگر مطرح نیست و همه از راه حل سیاسی صحبت می کنند و اینکه پایان آن کجا خواهد بود. این راه حل سیاسی هرگز به معنای کنار آمدن با تروریست ها نیست.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارج اظهار داشت: معادله یا بحران ادلب دو طرف دارد؛ یه طرف دولت سوریه و طرف دیگر جریان مخالفین شامل گروه های مسلح و تروریست ها ، هرکدام برای خودشان منطقی دارند. دولت سوریه به طور طبیعی باید سرزمین خودش را به هر شکل ممکنی برگرداند. شرکای ما در این روند معتقدند با هر ابزاری که دولت سوریه در اختیار دارد، از اختیار قانونی اش استفاده کند و سرزمینش را برگرداند. از طرف دیگر مخالفین دو دسته اند هم گروه های مسلح و هم تروریست ها که حتما باید جداسازی شکل گیرد به خاطر اینکه اینها در بین مردمی هستند که تقریبا نزدیک سه میلیون جمعیت هستند و نوعا ممکن است از این مردم به عنوان سپر انسانی بخواهند استفاده کنند که در این صورت هرگونه درگیری منجر به فاجعه ای میشود . نکته ای که وجود دارد، نقش ترکیه است، ترک ها نقش بسیار مهمی را در سرنوشت ادلب دارند. ترکیه نقشش اهمیت دارد نه فقط به عنوان اینکه در روند آستانه به نمایندگی از گروه های مسلح در اجلاس آستانه شرکت می کند بنابراین مسئولیتی را بر عهده دارد که باید طرف های مقابل را برای مذاکره با دولت راضی کند.
وی افزود: با تجربه ای که وجود دارد نقش ترکیه را با اهمیت می کند چون نوعی موفقیت در رویکرد ترکیه تا کنون برای رضایت معارضه برای نشست و گفتگو و برای مصالحه دیده شده است گرچه طرف های دیگر مانند روس ها نق زیادی داشته اند؛ اما آنچه خیلی اهمیت دارد این است که ما باید چه کنیم که از یک فاجعه ی بزرگی که منجر به خونریزی خواهد شد، جلوگیری کنیم ؟ باید چه کنیم که خروج تروریست ها از این منطقه با کمترین هزینه ممکن شکل بگیرد؟ چه کنیم که الگوی درعا و جنوب ، در ادلب شکل بگیرد؟ نه به معنای جغرافیایی و انتقال یه عده ای از یک مکانی به مکان دیگر که البته ادلب آخرین نقطه است بلکه از بابت نوع تعامل و شکلی که باید مورد مذاکره قرار بگیرد؟
ایرانی پیرامون راه حل سیاسی در ادلب تشریح کرد: یکی از راه حل هایی که به نظر می رسد برای اینکه مسئله ادلب به بهترین شکل ممکن حل و فصل شود این است که گروه های معرض با تحویل سلاح های خود به دولت مشارکت پیدا کنند در آینده ادلب و در اداره محلی سهیم شوند و برگه هایی را مبتنی بر اینکه تحت تعقیب قرار نمی گیرند و ضمانت هایی را که در گفتگوها و مذاکرات به دست می آید را دریافت کنند اما تروریست ها سرنوشتشان مشخص است.
وی افزود: شاید یکی از راه حل ها برای تصفیه تروریست ها این باشد که پیشنهاداتی به آنها مطرح شود مثلا آنها به شکل های مختلف جذب شوند یا به کشورهای خودشان برگردند بر اساس یک توافق با گذاشتن سلاح بر زمین، دولت های آنها بتوانند با حضورشان در یک کمپ مخصوص که قابل کنترل باشند موافقت کنند تا از این وضعیت خارج شوند؛ اما در نهایت افقی که برای آینده ادلب وجود دارد این است که این گروه ها تا به حال هیچ نوع تسلیمی و پیشنهادی را مبنی بر مذاکره را نپذیرفتند و ذهنیت آنها این است که حتما باید وارد جنگ و درگیری شوند گرچه الان به نظر می رسد باید اول راه حل مسالمت آمیزی پیشبینی شود و در نهایت اگر هیچ راه حلی وجود نداشت گزینه نظامی آخرین راه حل باشد با در نظر گرفتن تمام احتمالات و خساراتی که ممکن است وجود داشته باشد .
ایرانی در ادامه پیرامون دست آوردهای نشست تهران خاطر نشان کرد: یکی از دستاورد ها این است که ترک ها بالاخره اعتراف کردند که جبهة النصره به عنوان یکی از گروه های تروریستی است و دیگر هیچ وقت نمی توانند از این عقب نشینی کنند اما نگرانی ترک ها مشخص است؛ یک بحث آن بازگشت تروریست ها است اینکه از همان مرزهایی که وارد شدند بخواهند برگردند برای آنها دردسرساز است اولا برای ترکیه و ثانیا برای دولت هایی که از آنجا عازم شده بودند مخصوصا اتباع خارجی وارد سوریه شده بودند. اما نکته دوم سیل مهاجرینی از مردم عادی که در صورت شکل گیری درگیری نظامی به طرف ترکیه میروند که این اجتناب ناپذیر و قطعی است .
وی افزود: این موارد برای ترک ها موجب نگرانی است حتی اروپایی ها هم حمایت می کنند چون این مهاجرین ممکن است بخواهند به طرف اروپا بروند؛ این نگرانی ها قابل درک است؛ به لحاظ سیاسی معتقدم که خود ترک ها به این جمع بندی رسیده اند که اگر بتوانند راه حل مسالمت آمیزی را در همکاری با ایران و روسیه پیدا کنند تا جلوی این خسارت و فاجعه را بگیرند.
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقا وزارت خارجه تصریح کرد: اینکه آنها جبهة النصره را به عنوان تروریست معرفی کردند شاید همین باشد که می خواهند جریان النصره را از بقیه مسلحین جدا کنند تا لااقل بهانه ای برای حمله به گروه های مسلح وجود نداشته باشد و بعد از این فقط طرفی که می تواند مورد هجوم قرار گیرد گروه های تروریستی باشد.
ایرانی پیرامون موضع آمریکا در قبال جنگ سوریه اظهار داشت: از نظر ما آمریکایی ها موافق با پایان دادن به بحران سوریه نیستند تحرکات آنها در سوریه نشان می دهد که تصمیم دارند که این بحران به زودی حل نشود اهداف خاصی را در این زمینه دنبال می کنند گروهی را برای همپیمانی خود روی زمین دارند تعریف می کنند تا خسارت کمتری به آمریکایی ها وارد شود، که جریان کرد های دمکراتیک است.
وی تصریح کرد: بخش عمده ای از جریانات کردی حاضر در شمال سوریه در حدود زیادی در حال ارزیابی پشت صحنه هستند و نزدیک شدن آنها به دولت سوریه و مذاکراتی در دمشق دارد شکل می گیرد و جدا شدن بخش عمده آنها در آینده از آمریکا و اینکه احساس می کنند واقعا امریکایی ها برای آنها دستاوردی نخواهند داشت؛ وی پی برده اند به این موضوع که امریکایی ها هر زمانی که مصلحت بدانند بر سر کرد ها معامله خواهند کرد؛ جای امیدواری این است که جریان کردی مردمی و عربی مردمی و غیر عربی مردمی در شمال سوریه بتوانند یک توافقی را صورت دهند و به نتایج مثبتی برسند و با تقابل با آمریکایی ها بتوانند سرنوشت خود را مشخص کنند .
مدیرکل خاورمیانه و شمال آفریقا وزارت خارجه تصریح کرد: وقتی صحبت از جریان کردی می کنیم قطعا گروه های مختلفی هستند کرد ها یکپارچه نیستند اما فکر می کنم روند جاری به تدریج این صحنه را کاملا شفاف می کند که کردها نه عموما تمایلی دارند و نه مصلحت خود می دانند و نه اعتقادی دارند که در آینده می توانند یک واحد مستقل از مرکز در سوریه حضور داشته باشند بنابراین به محض اینکه نیروهای حامی آنها مثل آمریکایی ها به هر دلیلی تصمیم به خروج از آن منطقه بگیرند، سرنوشتی برای آنها متصور نخواهد بود بحثی که الان وجود دارد این است که خواسته های آنها نسبتا منطقی و محدود است در چارچوب مدیریت مرکزی دمشق یعنی واگذاری برخی از اختیارات و حقوق هایی را که در چارچوب تصمیمات نیمه فدرالی دنبال می کنند که مورد مناقشه است اما بر جدا سازی سرزمین کردی از کنار خاک سوریه این اتفاق نظر به طور نسبی وجود دارد که اکثر گروه های کردی به دنبال تقسیم نیستند و آینده خود را در کنار دمشق بیشتر تامین می بینند.
ایرانی در با اشاره به توافق های میدانی و تاثیرگذاری آنها در مذاکرات سیاسی گفت: توافقات میدانی می تواند در مذاکرات سیاسی تعیین کننده باشد؛ فضای آستانه از ژانویه سال 2017 که شکل گرفت تا به امروز دستاورد های مهمی داشته است حداقل مناطق کاهش و تنشی که ایجاد کرد باعث شد به یکباره درگیری ها در سوریه کاهش پیدا کرد و نوعی از آتش بس در نقاط بحرانی شکل گرفت و به تدریج تقریبا همه مناطق به یک منطقه کاهش تنش منحصر شد و بقیه مورد حل و فصل سیاسی قرار گرفت .
وی افزود: امروز بعد از عبور از مرحله مناطق کاهش تنش بحث قانون اساسی و تشکیل کمیته قانون اساسی که نماینده دبیر کل سازمان ملل با حمایت سه کشور ضامن در آستانه آن را دنبال می کند؛ منتها وقتی وارد جزییات می شوید مسیر طولانی است و نقطه نظرات متعددی وجود دارد و برای شکل گیری آن بحث های جود دارد که اساسا کمیته به چه صورت و با چه ترکیبی تشکیل شود؛ من به شکل گیری کمیته خوشبین هستم ولی ممکن است با فاصله زمانی بیشتری دنبال شود اما این اجتناب ناپذیر است اگر بخواهیم سرنوشت سوریه را به صورت سیاسی و مسالمت آمیز دنبال کنیم.