العالم - اروپا
«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه جمعه شب (به وقت تهران) گفت روند تحویل سامانه پدافند موشکی اس-۳۰۰ به سوریه آغاز شده است.
لاوروف که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در یک نشست خبری صحبت می‌کرد، گفت: «تحویل آن‌ها پیش از این آغاز شده و همانطور که رئیس‌جمهور [ولادیمیر] پوتین گفت و با توجه به تصاویری که وزارت دفاع ما منتشر کرد، هدف از اقداماتی که اجرایی می‌شوند، اطمینان صد در صدی از امنیت نیروهای ما در سوریه است. این کار را خواهیم کرد.»
وزارت دفاع روسیه هفته گذشته در واکنش به ساقط شدن یک فروند هواپیمای این کشور در آب‌های مدیترانه همزمان با حمله جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به سوریه، اعلام کرد که دمشق را به سامانه اس-۳۰۰ و سیستم‌های جنگ الکترونیک مجهز می‌کند. به گفته مسکو، توافق فروش اس-۳۰۰ به سوریه در سال ۲۰۱۰ امضا شده، اما این توافق با توجه به درخواست تل‌آویو، تاکنون اجرایی نشده بود.
مسئولیت ترکیه برای جداسازی «النصره» از معارضین
وزیر خارجه روسیه در بخش دیگری از این نشست خبری، به ساز و کار مذاکرات سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه اشاره کرد و گفت بر اساس توافق سه کشور، قرار شد در «ادلب» سوریه منطقه بدون درگیری ایجاد شود.
وی گفت: «دو روز پیش در دیدار با وزرای خارجه ایران و ترکیه، ما توافق کردیم که این توافقنامه اجرایی شود و افراد مسلح بدون همراه داشتن تسلیحات سنگین، از این منطقه خارج شوند. ترکیه احتمالا می‌داند که در توافقی که در "سوچی" امضا شد، مسئولیت جدا کردن "جبهه النصره" از معارضین را بر عهده گرفته است.»
لاوروف افزود: «این مسئولیت دشواری است. ایالات متحده مدت‌هاست چنین وعده‌ای داده، اما هم دولت [باراک] اوباما و هم دولت کنونی [دونالد] ترامپ نتوانستند این کار را انجام دهند. امیدواریم که ترکیه بتواند معارضین را از النصره جدا کند. می‌دانیم که النصره از سوی سازمان ملل به عنوان تروریست معرفی شده است.»
وزیر خارجه روسیه با اشاره به اینکه گزارش‌هایی مبنی بر تلاش برای انتقال تروریست‌ها به مناطق دیگر از جمله افغانستان وجود دارد، گفت: «آن‌ها یا باید نابود شوند یا محاکمه شوند. اینکه چطور این کار انجام شود، باید در روند سوچی مشخص شود.»
او با بیان اینکه با حصول توافق درباره ادلب خطر حمله به نیروهای سوری و پایگاه‌های روسی در این منطقه خنثصی شده، گفت: «به شما اطمینان می‌دهم که آنچه در "رقه" یا در "موصل" توسط ائتلاف به اصطلاح ضد داعش اتفاق افتاد، در این مناطق اتفاق نخواهد افتاد... ناظران می‌گویند در رقه هنوز جنازه‌ها روی زمین هستند.»
لاوروف تأکید کرد که در «حلب»، «غوطه شرقی» و دیگر مناطقی که ارتش سوریه و متحدانش آزاد کرده‌اند، چنین اتفاقاتی رخ نداده و در ادلب هم چنین وضعیتی پیش نخواهد آمد.
روسیه و ترکیه دو هفته پیش در مذاکراتی که مورد حمایت ایران قرار گرفت، اعلام کردند که قرار است در ادلب مناطق بدون درگیری ایجاد شود و گروه‌های تروریستی از معارضین و غیرنظامیان جدا شوند. دمشق نیز از این توافق استقبال کرده است. ادلب تنها منطقه مهمی است که همچنان در کنترل معارضین دولت سوریه است.
ادامه تلاش برای حفظ برجام
در بخش دیگری از این نشست، از وزیر خارجه روسیه درباره ساز و کار احتمالی اعضای گروه ۱+۴ برای حفظ توافق هسته‌ای و همچنین استفاده از پول ملی در تجارت به جای دلار، سوال شد.
لاوروف گفت: «روز ۶ جولای (۱۵ تیر) در نشستی میان سه کشور اروپایی، روسیه، چین و "فدریکا موگرینی" (مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا) این ابتکار مطرح شد که یک ساز و کار مشورتی شکل بگیرد که راه‌های ارائه منافع اقتصادی که ایران بر اساس توافق ۲۰۱۵ مستحق آن‌هاست را مورد بحث قرار دهد. اینکه چه کنیم که طرف‌های ثالث نتوانند در این ساز و کارهای مالی و بانکی دخالت کنند.»
وی افزود: «ما روز دوشنبه هم در همین فرمت دیدار کردیم و اروپایی‌ها گفتند که دارند این کار را پیش می‌برند و ما هم در آن مشارکت می‌کنیم. ما فرصت‌های بسیاری در آن می‌بینیم، مگر آنکه همکاران اروپایی ما بگویند شرکت‌های نمی‌خواهند با ایران کار کنند، این یک اشتباه بزرگ خواهد بود... آن‌ها می‌گویند که نمی‌توانند شرکت‌ها را وادار کنند که با ایران کار کنند و برخی از شرکت‌ها در حال ترک ایران هستند. می‌بینیم که شرکت‌های دیگری دارند جایگزین آن‌ها می‌شوند و آن‌ها می‌فهمند که از دست دادن یک بازار ساده است، اما بازگشت دشوار است.»
وزیر خارجه روسیه در مورد استفاده از پول ملی در تجارت با دیگر کشورها هم گفت: «در ارتباط با استفاده از ارزهای ملی در تجارتمان و عدم وابستگی به دلار، این ایده‌ای است که مدتی است که اجرایی شده و ما آن را در رابطه با چین و کشورهایی که با آن‌ها شراکت داریم، آن را اجرایی کرده‌ایم.»
او استفاده از دلار در تجارت بین‌الملل را یکی از «قطب‌های نظم قانون‌محور» در جهان توصیف کرد، اما گفت زمانی که ایالات متحده از این نظام در راستای منافع خود و با هدف پیشبرد اهدافش استفاده کند، کشورها به سمت کاهش وابستگی به دلار حرکت می‌کنند.
هفته گذشته موگرینی اعلام کرد که اروپا در حال ایجاد یک ساز و کار مالی ویژه است که قرار است برقراری روابط تجاری با ایران بدون آنکه شرکت‌ها در معرض تحریم‌های آمریکا قرار گیرند را امکان‌پذیر کند. «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا از این تصمیم اروپا ابزار تأسف کرده و «برایان هوک» مسئول کارگروه ویژه ایران در دولت ترامپ این ساز و کار را مسئله‌ای کم‌اهمیت خوانده است.
تصور امکان‌پذیر بودن مهار ایران، ساده‌انگاری است
در ادامه این نشست از لاوروف درباره دیدار «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا و همتایان عربی‌اش برای پیشبرد طرح تشکیل «ناتوی عربی» با هدف «حل بحران در یمن، سوریه و عراق» و «مهار ایران» سوال شد.
وزیر خارجه روسیه در ابتدا به روابط خوب مسکو با کشورهای عربی پرداخت و سپس درباره مقابله برخی از این کشورها با ایران، گفت: «شما می‌خواهید نفوذ ایران در این سه کشور را به کلی از بین ببرید، اینکه این کار چقدر امکان‌پذیر است، مسئله‌ای نیست که من باید درباره‌اش صحبت کنم، اما به یاد نمی‌آورم که در هیچ برهه‌ای از تاریخ امکان‌پذیر شده باشد که کشوری به قدرتمندی ایران، با چنین جمعیتی، مهار شود یا در قفس زندانی شود.»
وی افزود: «عربستان سعودی هم منافع خود را خارج از کشور دارد. حتی کشور کوچکی مانند قطر هم در منطقه منافعی دارد و به همین دلیل هم گاها از سوی همسایگانش مورد انتقاد قرار می‌گیرد. بنابراین، این تصور که می‌توان و امکان‌پذیر است که ایران را درون مرزهای مهار کرد، ساده‌‌انگارانه است.»
لاوروف در ادامه ضمن ابراز امیدواری برای برگزاری گفت‌وگو میان ایران و عربستان، گفت اینکه کشورهایی را بر اساس خصومت با ایران در کنار هم قرار دهیم، به «نتیجه‌ای مثبت منجر نمی‌شود.»
در واکنش به این اظهارات لاوروف، یکی از خبرنگاران نزدیک به عربستان سعودی این موضع‌گیری را «جنجالی» توصیف کرد و مدعی شد که وزیر خارجه روسیه از اینکه ایران یک کشور «توسعه‌طلب» باشد حمایت می‌کند.
لاوروف این گفته خبرنگار را «خبر جعلی» توصیف کرد و گفت: «من گفتم که شما نمی‌توانید ایران را به مرزهایش محدود کنید و مانع اعمال نفوذش در خارج از مرزها شوید. همانگونه که عربستان اعمال نفوذ می‌کند، همانگونه که قطر اعمال نفوذ می‌کند.»
ایران در حال کمک به سوریه است
وزیر خارجه روسیه در ادامه درباره نقش ایران در سوریه صحبت کرد و گفت: «ایران دارد به سوریه کمک می‌کند تا تمامیت ارضی خود را حفظ کند و دارد به این کشور در مبارزه با تروریسم کمک می‌کند.»
وی افزود: «می‌توانم به شما اطمینان دهم که ایران دارد به نحوی موثر با تروریسم مبارزه می‌کند و ما هیچ‌گاه از جانب ایران شاهد تهدید تروریسم نبوده‌ایم. حتی در دوران دشواری که در قفقاز شمالی در روسیه تروریست‌ها بین‌المللی حضور داشتند، ما شاهد هیچ ارتباطی میان این تروریست‌ها و ایران نبودیم.»
او با اشاره به نامه چند ماه پیش گروهی از افسران بازنشسته اطلاعاتی به دولت آمریکا که واشنگتن را از تلاش برای فضاسازی علیه ایران منع کرده‌اند، گفت ایران تلاش‌های موثری علیه تروریسم در منطقه داشته و مشارکت در روند آستانه برای حل بحران سوریه هم یکی از نمونه‌های این اقدامات است.