العالم- عربستان سعودی
«عبد الباری عطوان»، سردبیر روزنامه فرامنطقه ای «رای الیوم» یادداشت روز خود در این روزنامه را با این عنوان منتشر کرد که « ترامپ در اظهارات تلویزیونی خود درباره جنایت ناپدید شدن خاشقچی دو مرتبه دروغ گفت و معاملات تسلیحاتی را بر حقوق بشر ترجیح داد».
در این یادداشت آمده است: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا آخرین سکانس از سریال جنایی ربوده شدن «جمال خاشقچی» و البته مهم ترین سناریوی آن را بازی کرد، خاشقچی نویسنده مشهور و معارض عربستانی است که سه شنبه هفته گذشته با ورود به کنسولگری کشورش در استانبول ناپدید شده و هنوز نشانه ای از خروج زنده او یا جسد مثله شده اش از آنجا وجود ندارد.
به نوشته عطوان، قبل از اینکه از سخنان ترامپ که برای ما و شاید خیلی‌ها غیر ما شوکه کننده بود،صحبت کنیم، می‌خواهیم تاکید کنیم که رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه در گفت وگو با شبکه محبوب خود «فاکس نیوز» دو مرتبه دروغ گفت، نخست هنگامی که گفت محققان آمریکایی در حال همکاری با آنکارا و ریاض هستند تا به حقایقی درباره سرنوشت خاشقچی دست یابند.
این در حالی است که مقامات ترکیه بلافاصله ادعای رئیس جمهور آمریکا را تکذیب و تاکید کردند این امکان وجود ندارد که به محققان آمریکایی یا دیگران برای مشارکت در روند تحقیقات درباره سرنوشت خاشقچی اجازه ورود دهیم چون محققان ترکیه‌ای برای این کار کفایت می‌کنند.
نویسنده آورده است: اما مساله دوم اینکه همدردی او با قربانی، سرد و عاری از هر گونه هیجان و احساس بود، علاوه بر اینکه آشفتگی کلامش هم کاملا آشکار بود مثل اینکه از همکاری با ترکیه و عربستان می‌گوید در حالی که حتی تاکنون چیزی از تحقیقات عربستان درباره قضیه خاشقچی نشنیده‌ایم، در حالی که دلیلی برای گیجی و دست پاچگی ترامپ و بی میلی او در به زبان آوردن یک کلام حرف مفید و تعیین کننده درباره این نویسنده برجسته عربستانی وجود ندارد.
رای الیوم ادامه داد: رئیس جمهور آمریکا در قبال قضیه عملا به این قضیه اکتفا کرد که از «خدیجه چنگیز»، نامزد خاشقچی برای رفتن به کاخ سفید و عکس گرفتن با او در مقابل شومینه مشهور آنجا دعوت به عمل آورد .
نویسنده گفت: ما به مهمترین نقطه این مقاله بازمی‌گردیم که تأیید می‌کند دولت ترامپ در مضیقه گرفتار آمده و نمی‌خواهد اقدامی علیه عربستان سعودی انجام دهد حتی اگر دخالتش در این قضیه ثابت شده باشد.
در همین مصاحبه، رئیس جمهور ترامپ در مورد خواسته سناتورها برای توقف فروش سلاح به ریاض، گفت: «فکر می‌کنم این به ما لطمه می‌زند... الان کشور احتمالا از وضعیت اقتصادی بهتر از زمان دیگری است. بخشی از آن به واسطه سیستم‌های دفاعی ماست و همه به دنبال [خریدن] آنها هستند و صریح بگویم که فکر می‌کنم این قرصی است که هضم آن برای کشور ما بسیار بسیار دشوار خواهد بود.»
وی افزود: «منظورم این است که [با این کار] بر ما اثر [منفی] می‌گذارید. آنها سریع سراغ این کار می‌روند. من باید اول بفهمم که چه اتفاقی افتاده است و داریم این کار را انجام می‌دهیم. دیگران هم دارند این کار را می‌کنند، ترک‌ها دارند بررسی می‌کنند، چند [کشور] دیگر هم دارند بررسی می‌کنند، افرادی بسیار مستعد. ته‌وتویش را درخواهیم آورد... از اینکه خودمان را متعهد کنیم، خوشم نمی‌آید، خیلی زود است.»
این عباراتی که در سخنان ترامپ آمده بسیار مهم است و نشان می‌دهد تلاش واقعی کنونی اولویت را به این داده است که یک معامله محرمانه‌ای بر سر جسد مثله شده خاشقچی صورت گیرد نه این که معمای آن حل شود.
از همین رو یک کانال تماس فعالی بین سه مقام آمریکایی با محمد بن سلمان ولی عهد سعودی ایجاد شده که از طرف آمریکایی جان بولتون، مشاور امنیت ملی، جرد کوشنر،داماد ترامپ و مشاور وی و مایک پمپئو وزیر خارجه عربستان را شامل می‌شود.
رای الیوم آورده است: همزمان یک کانال تماس محرمانه ای هم بین ترکیه و عربستان برقرار است و اخبار رسیده حاکی از این است که دولت ترکیه به دنبال تقابل با عربستان در قضیه خاشقچی نیست بلکه درصدد دستیابی به راه حل میانه ای برای فیصله دادن به این مساله است.
«نگاهی به واکنش مطبوعات ترکیه به قضیه خاشقچی نشان می‌دهد مطبوعات نزدیک به حزب عدالت و توسعه حاکم بر این کشور بر خلاف مطبوعات آمریکایی در برخورد با این جنایت و تحولات پیرامون آن طی دو روز گذشته آرام‌تر شده است».
روزنامه «صباح» ترکیه در شماره دیروز پنجشنبه خود نوشت که «در بار چمدان تیم امنیتی عربستان هنگامی که فرودگاه بین المللی استانبول را با دو هواپیمای اختصاصی ترک می‌کردند توسط دوربین‌های کنترل امنیتی فرودگاه اثری از تکه های جسد انسانی مشاهده نشده است»؛ در صورتی که این موضوع صحت داشته باشد پازل نیمه کامل شده درباره احتمال قطعه قطعه شدن جسد خاشقچی به هم ریخته و به دنبال سرنخ های جدید به سر خانه اول باز می گردیم.
شبکه ان بی سی آمریکا هم دیروز پنجشنبه به نقل از سه منبع آگاه به روند تحقیقات ترکیه درباره قضیه خاشقچی گفت: آنکارا به واشنگتن پیام داده که دستگاه‌های شنود در داخل کنسولگری عربستان در استانبول و صداهای ضبط شده از آنجا ثابت می‌کند خاشقچی به دست یک تیم امنیتی متخصص سعودی که از ریاض برای انجام این ماموریت آمده بودند، کشته شد.
«گزارش‌های دیگر حاکی است سرویس اطلاعات ترکیه سرویس‌های بهداشتی و لوله‌های فاضلاب کنسولگری عربستان را مورد بررسی کامل قرارداده و به مدارک وشواهدی جنایی دست یافته که احتمالا از اثر خون در آنجا بوده است».
رای الیوم نوشت: مهم ترین مساله این است که سرویس اطلاعات عربستان اسامی و تصاویر این تیم امنیتی را منتشر کرده است که مهم ترین آن یک کارشناس پزشکی قانونی است که به عنوان پزشک قانونی در وزارت کشور عربستان کار می‌کند، چهره او در صفحه فیس بوکش با عکسی که از او هنگامی ورود به کنسولگری و خروجش از آنجا گرفته شده مقایسه شده که با یکدیگر تطابق داشته است.
«حضور این پزشک علامت سوال‌های زیادی را درباره نقش وی در قضیه ناپدید شدن خاشقچی مطرح می‌کند آیا او برای کالبد شکافی یا بریدن جسد خاشقچی به آنجا آمده یا مامور بوده آمپول بیهوشی به خاشقچی تزریق کرده تا نظیر شاهزادگان و دیگر معارضان او را این شکلی به ریاض انتقال دهند».
عطوان تاکید کرد: خلاصه اینکه دو احتمال تا حال حاضر درباره سرنوشت خاشقچی مطرح است که سومی ندارد؛ نخست اینکه آقای خاشقچی کشته شده اما سرنوشت جسد و مکان آن همچنان نامعلوم است.
«دوم اینکه او زنده ربوده شده و به ریاض انتقال داده شده است همچون اتفاقی که برای برخی شاهزادگان و معارضانی سعودی تاکنون رخ داد و برخی از آنها سپس به قتل رسیده و برخی دیگر تحت اقامت اجباری قرار گرفتند».
رای الیوم به نقل از یک دوست بسیار نزدیک به خاشقچی که گفته از اسرار او از جمله اسرار بسیار شخصی او باخبر است، آورد: این فرد به ما اطمینان داد دلیل اصلی اینکه سرویس اطلاعات عربستان تصمیم به از بین بردن خاشقچی گرفت تمایل وی برای تاسیس یک نهاد حقوق بشری با نام الفجر بود که قرار شده بود مقر آن استانبول بوده و خود خاشقچی دبیر کل آن شود به طوری که شمار زیادی شخصیت‌های عربی و عربستانی معارض در آن حضور داشته و تحت نظارت رسمی مقامات ارشد ترکیه کار کند.
نویسنده تاکید کرد: مقامات عربستان بر این باورند که گذر زمان و به درازا کشیدن روند تحقیقات درباره قضیه خاشقچی از شدت توجهات جهانی، عربی و رسانه ای به این جنایت کم می‌کند و به نظر می رسد ترامپ و مشاورانش هم این محاسبات را تایید و تشویق می‌کنند .
به تاکید عطوان غربی‌ها به دنبال منافع خودشان هستند، آلمان از عربستان عذرخواهی کرد، اسپانیا از تصمیم خود درتوقف فروش سلاح به ریاض در اعتراض به جنگ یمن منصرف شد و کانادا هم به زودی همین راه را دنبال می‌کند آن هم پس از اینکه سفیر آن در ریاض از دخالت دولتش در امور داخلی عربستان از جمله درخواست برای آزادی زندانی های زن و مرد آزادی بیان عذرخواهی کرد .
رای الیوم در پایان آورده است: به طور خلاصه باید گفت نزد بیشتر دولت‌های غربی، بده بستان‌ها بر حقوق بشر تقدم دارد اگر نگوییم اصلا احترامی به حقوق بشر وجود ندارد و اگر استثناهایی هم وجود دارد بسیار اندک است کسانی که به غیر این معتقدند حکومت‌های غربی و بخصوص آمریکا را نمی‌شناسند اگر تردید دارند بار دیگر به عین اظهارات دیروز ترامپ مراجعه کنند.
فارس