العالم - عربستان سعودی
«جان برنان» رئیس اسبق آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) با ابراز تردید در توانمندی ذهنی پادشاه عربستان، می‌گوید «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی مستقیما در مفقود شدن «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی مسئول است.
وی در مصاحبه‌ای که روز یکشنبه از شبکه «ان.بی.سی» پخش شد، در پاسخ به این سوال که اگر او هنوز رئیس سیا بود در واکنش به پرونده خاشقچی چه می‌کرد، گفت: «من با متحدان قدیمی‌مان در سرویس اطلاعاتی ترکیه و همچنین افسران اطلاعاتی سعودی و دیگران کار میکردم تا ببینم آنها امکان تبادل چه اطلاعات با ما را خواهند داشت. البته علاوه بر این به سراغ دیگر توانمندی‌هایمان در زمینه جمع‌آوری اطلاعات هم می‌رفتم. به سراغ سیستم اطلاعاتی و داده‌های اطلاعاتی می‌رفتم تا شاید نشانه‌ای پیدا کنم مبنی بر اینکه چه اتفاقی بعد از ورود جمال خاشقچی به کنسولگری سعودی افتاد».
او در مورد اینکه آیا سعودی‌ها انگیزه‌ای برای بازداشت خاشقچی داشته‌اند یا نه، گفت: «به نظر من کاملا برای همه واضح بوده که دولت سعودی با جمال خاشقچی به دلیل نوشته‌های او مسائلی داشته و از اینکه احتمالا دیپلمات‌ها و افسران اطلاعاتی ایالات متحده احتمال می‌داده‌اند که ممکن است برای خاشقچی اتفاقی بیافتد، مثلا دستگیر یا بازداشت شود، متعجب نمی‌شوم. البته متأسفانه به نظر می‌رسد اتفاقی بدتر افتاده است».
جمال خاشقچی دهم مهر ماه برای امور ازدواج خود به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرد و بعد از آن دیگر دیده نشده است. گزارش‌های زیادی درباره قتل خاشقچی به دستور ولی‌عهد این کشور منتشر شده، اما تاکنون قتل او رسما توسط آنکارا یا ریاض تایید نشده است.
روز جمعه همزمان با انتشار گزارش‌های متعدد درباره خاشقچی، رسانه‌های ترکیه‌ای از آزادی «اندرو برانسون» کشیش آمریکایی که در ترکیه در حبس بود خبر دادند.
برنان در مورد احتمال ارتباط آزادی برانسون و پرونده خاشقچی، گفت: «فکر می‌کنم که بشود استدلال کرد که ترکیه‌ای‌ها در تلاش هستند که روابطشان را با آمریکا بهبود ببخشند البته نه فقط درباره این موضوع بلکه همچنین درباره مسائل کلی‌تر از قبیل مسائل اقتصادی و سیاسی. همزمانی ناپدید شدن خاشقچی و آزادی براسنون موضوعی جالب است اما من نمی‌دانم که چه توافقی بین آنکارا و واشنگتن صورت گرفته است».
مجری برنامه در ادامه سوال کرد: «افراد زیادی هستند که تقریبا مطمئن هستند که (ناپدید شدن خاشقچی) احتمالا در نتیجه دستور محمد بن سلمان و دولت عربستان سعودی بوده است، نظر شما درباره این موضوع چیست؟»
رئیس سیا در دولت «باراک اوباما»، گفت: «به نظر من دو نکته در این جا وجود دارد. اگر خاشقچی در هتل یا یک خانه شخصی در ترکیه گم شده بود امکان رد هرگونه ارتباطی با دولت سعودی وجود داشت، اما او وقتی ناپدید شده که ویدئوی حضور او در کنسولگری سعودی که تحت کنترل کامل دیپلماتیک عربستان سعودی است، وجود دارد در نتیجه انکار کردن آنها درست به نظر نمی‌رسد».
وی افزود: «از نظر من اینکه سراغ فردی بروید که اقامت آمریکا را دارد و برای روزنامه واشنگتن پست مطلب می‌نویسد و این کار را هم در خاک یک کشور خارجی و در یک نهاد دیپلماتیک انجام دهید، غیرقابل تصور است که سعودی‌هایی این کار را بدون اطلاع فردی انجام داده باشند که در همه امور تصمیم‌گیرنده است. منظورم ولی‌عهد بن‌سلمان است. به نظر من همچنین موضوعی دور از واقعیت است و به نظرم اکنون این سعودی‌ها هستند که باید توضیح دهند چه اتفاقی افتاده است».
برنان در بخش دیگری از این مصاحبه بر لزوم نقش‌آفرینی «ملک سلمان» پادشاه عربستان سعودی در تحقیقات برای روشن شدن ماجرای جمال خاشقچی تاکید کرد.
رئیس سابق سیا گفت: «ملک سلمان، پدر محمد بن سلمان طی مدت‌های طولانی به منصف بودن شهرت داشته و همچنین به اینکه به دنبال اجرای عدالت در خانواده سلطنتی بوده است. در گذشته سوابقی از اجرای عدالت درباره برخی شاهزاده‌ها شامل اعدام آنها به دلیل اقدامات مغایر با قانون وجود داشته است، در نتیجه اکنون موضوع به ملک سلمان بستگی دارد البته اگر او در حال حاضر توانایی ذهنی و توانمندی سیاسی داشته باشد».
مجری سوال کرد: «شما گفتید "اگر" توانایی ذهنی و توانمندی سیاسی داشته باشد، آیا شما فکر می‌کنید که در حال حاضر پادشاه توانایی ذهنی ندارد؟»
مدیر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا جواب داد: «خوب، او سنش دارد بالا می‌رود و برخی نشانه‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه او یک مقداری توانایی ذهنی خود را از دست داده است. باید دید که آیا او قادر به جمع‌آوری توانایی و توانمندی خودش برای پی بردن به آنچه که اتفاق افتاده و نقش پسرش هست یا نه».
مجری از مقام سابق اطلاعاتی آمریکا سوال کرد: «فارغ از اینکه چه حزبی در کاخ سفید بر سر قدرت باشد، ما همیشه با عربستان سعودی یک رابطه معامله محور داشته‌ایم. آیا اینطور نیست که عربستان سعودی معتقد باشد که نیاز آمریکا به آنها بیشتر است و به همین دلیل چنین اقداماتی (نقش داشتن در قتل احتمالی روزنامه‌نگار سعودی) را نادیده خواهند گرفت؟ آیا همین موضوع نیست که احتمالا محمد بن سلمان روی آن قمار کرده باشد؟»
برنان اینطور پاسخ داد: «روابط خوب آمریکا با عربستان سعودی به سال‌هایی بسیار دور برمی‌گردد اما به طور خاص باید بگویم که محمد بن سلمان جسور شده است، او یک فرد جسور، جاه‌طلب و تهاجمی است و واضح است که در تلاش برای ایجاد تغییرات در عربستان سعودی است؛ اما روابط او با کاخ سفید، روابط او با "دونالد ترامپ" [رئیس‌جمهور آمریکا] و "جرد کوشنر" [مشاور ترامپ] به او اعتماد بیشتری برای انجام برخی از اقداماتش به روشی تهاجمی‌تر داده است، ببینید چه اتفاقی در یمن و این جنگ واقعا تاسف‌بار دارد می‌افتد. البته من فکر می‌کنم که دونالد ترامپ در سراسر جهان به رهبران اقتدارگرا و سرکوب‌گر به "کیم جونگ اون" [رهبر کره شمالی]، [رودریگو] دوترته [رئیس‌جمهور فیلیپین] و دیگران متمایل است. به محکوم کردن رسانه‌های منتقد دونالد ترامپ توسط او نگاه کنید و همچنین به تداوم دروغ‌پردازی دونالد ترامپ و انکار واقعیت‌ها حتی در مواقعی که همه حقایق علیه اظهارات او باشد، به نظر من این موضوعات سبب تشویق محمد بن سلمان برای در پیش گرفتن مسیری که انتخاب کرده، شده است».
فارس