العالم _ گزارش
جمعه هفته گذشته بود که دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا با انتشار یک توییت جنجالی و این بار با تمسک به سریال "تاج و تخت" از بازگشت تحریمهای نفتی بر ضد ایران از 5 نوامبر (14 آبان) خبر داد تا یکی از مهمترین وعدههای انتخاباتی خود را عملی کرده باشد. پس از آن نیز دولت آمریکا در اقدامی که با ادبیات تهدیدآمیز ترامپ در تضاد است اعلام کرد معافیتهایی را به هشت کشور اعطا خواهد کرد تا بتوانند به خرید نفت از ایران ادامه دهند.
به نوشته نیویورک تایمز، مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا از کشورهای دریافتکننده این معافیتها نام نبرد؛ اما یک مقام ارشد میگوید این کشورها هند، کرهجنوبی، ژاپن و چین را شامل میشوند.
به گفته "پیتر هارِل" تحلیلگر حوزه تحریم این معافیتها به تثبیت بهای جهانی نفت در آستانه انتخابات روز سهشنبه در آمریکا کمک میکند. انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا روز سهشنبه و در شرایطی برگزار میشود که جمهوریخواهان خطر از دست دادن کنترل خود بر مجلس نمایندگان را به شدت احساس میکنند، و ممکن است بتوانند تنها در سنای آمریکا اکثریت خود را حفظ کنند.
با در نظر گرفتن اثرات انتخابات پیش رو بر آینده سیاسی ترامپ، شاید بتوان اعطای معافیت به هشت کشور خریدار نفت ایران را اقدامی منطقی ارزیابی کرد. چرا که در ماه اکتبر و همزمان با افزایش کمسابقه بهای جهانی نفت، بهای بنزین نیز در آمریکا به شدت افزایش یافت.
وبسایت روزنامه یو اس ای تودی در اوایل ماه اکتبر (اواسط مهرماه) در مطلبی نوشت: «بهای بنزین در آمریکا رو به افزایش است و حالا -- در آستانه انتخابات میاندورهای ماه نوامبر، تنها اندکی با شکستن رکوردی چهار ساله فاصله دارد. حالا و برای نخستین بار از ماه ژوئن (خرداد)، بهای متوسط هر گالن بنزین بدون سرب به 2.91 دلار رسیده است. اگر بهای بنزین هفت سنت دیگر هم افزایش یابد، به بالاترین سطح در چهار سال اخیر خواهد رسید. این وضع میتواند مشکلاتی را در انتخابات میاندورهای 6 نوامبر (15 آبان) ایجاد کند؛ چرا که رأیدهندگان اغلب هنگام شرکت در انتخابات، بهای بنزین را در ذهنشان مرور میکنند. ... تحولات سیاسی در عرصه بینالمللی به افزایش بهای نفت منجر شده است.»
وبسایت "بلومبرگ" نیز چندی پیش در مطلبی با عنوان «یک قربانی موضع سختگیرانه ترامپ در قبال ایران: بهای بنزین» به همین موضوع پرداخت و نوشت: «یک نتیجه پیشبینینشده طرح دونالد ترامپ برای توقف صادرات نفت ایران میتواند درد و رنجهای تازه برای میلیونها آمریکایی در پمپهای بنزین باشد، یک چشمانداز سیاسی خطرناک در آستانه انتخابات میاندورهای. ... شما نمیتوانید صادرات ایران را حذف کنید، تولیدات لیبی را از دست بدهید، و انتظار داشته باشید بهای نفت کاهش یابد حتی اگر عربستان سعودی با همه داشتههایش به کمکتان بشتابد.»
این استدلالی است که رسانههای آمریکایی در روزهای اخیر با انتشار تحلیلهایی مفصل به آن پرداخته اند. وبسایت تحلیلی "فارین پالیسی" روز 23 اکتبر (1 آبان) با انتشار مطلبی تحت عنوان «ترامپ نمیتواند فشاری حداکثری بر تهران وارد کند و بهای بنزین را پایین نگاه دارد» به قلم "نیک کانینگهام" نوشت: «مشکل کمپین اعمال فشار حداکثری (بر ایران) این است که با یکی دیگر از اهداف دونالد ترامپ – پایین نگاه داشتن بهای بنزین -- در تضادی آشکار است. پس از آنکه بهای جهانی نفت در ماههای مه و ژوئن و سپتامبر به شدت افزایش یافت، ترامپ چندین بار در توییتر بر سر اوپک فریاد کشید. ... هرچه آمریکا فشار را بر تهران تشدید کند، جلوگیری از افزایش بهای نفت و بنزین دشوارتر خواهد شد. ... همچنانکه آمریکا برای فشار آوردن به سایر کشورها و واداشتن آنها به کاهش واردات نفت از ایران با محدودیتهایی مواجه است، نمیتواند بدون افزایش چشمگیر بهای نفت به ایران اعلان جنگ دهد. ایران همچنان بسیار بیشتر از 1 میلیون بشکه نفت در روز صادر میکند و بهای نفت همین حالا هم در سطحی ناراحتکننده قرار دارد. تمایل دولت به اعطای معافیتها در آستانه اعمال تحریمهای نفتی بر ضد ایران حکایت از آن دارد که به خوبی به محدودیتهای نگرش خصمانه خود واقف است. پیگیری ترامپ برای اعمال فشار حداکثری بر تهران با تمایلش برای دستیابی به انرژی قابل استطاعت در تضاد است. او در نهایت مجبور خواهد شد کوتاه بیاید.»
شاید به همین دلیل باشد که گروه "متحد بر ضد ایران هستهای" که سیاستهایی خصمانه بر ضد ایران اتخاذ میکند، پس از اعطای معافیتهای نفتی به هشت کشور ناامیدی و خشم خود را با انتشار یک توییت اینطور به نمایش گذاشت: «چه بر سر فشار حداکثری آمده است؟ این پروژه متحمل شکستی مفتضحانه شد.»