العالم ـ آمریکا
در گزارش نیویورک تایمز که به قلم "مارک لندر" نوشته شده، آمده است: با اینکه تمام شواهد و قرائن گواهی می دهد که ولیعهد عربستان مسئول قتل فجیع "جمال خاشقچی" روزنامه نگار منتقد سعودی بوده، اما "دونالدترامپ" رئیس جمهوری همچنان لجوجانه از قبول حقیقت طفره می رود و حاضر به پذیرش این واقعیت نیست که این شاهزاده سعودی، دستی در این جنایت داشته است.
ترامپ که در روزهای نخست برملا شدن این قتل فجیع؛ سران سعودی را متهم به "بدترین لاپوشانی تاریخ" می کرد، به تدریج مواضعش قدری ملایم شده و روز گذشته /یکشنبه/، عربستان سعودی را "متحد واقعا دوست داشتنی" آمریکا نامیده است.
حتی بعد از آنکه سازمان "سیا" نتیجه گیری کرده است که شاهزاده "محمد بن سلمان" ولی عهد و رهبر بالفعل عربستان، دستور این قتل را داده است، باز هم ترامپ حاضر به قبول حقیقت نیست و گفته است منتظر می ماند تا گزارش دولتش در مورد مرگ خاشقچی تهیه و تکمیل شود و آنگاه تصمیم خواهد گرفت، چه گونه توبیخی را در قبال سعودی ها اعمال نماید. گزارش مزبور قرار است فردا / سه شنبه/ منتشر شود.
وی ظاهرا حتی گزارش دولت خود را هم که قرار است منتشر شود، بی اهمیت جلوه می دهد و می گوید که این گزارش به طور قطع و یقین مشخص نمی کند بالاخره چه کسی مسئول قتل بوده است. با این حساب باید در انتظار بود که ترامپ، با دستگاه اطلاعاتی دولت خودش هم گلاویز شود.
ترامپ روز گذشته / یکشنبه/ در مصاحبه با شبکه خبری "فاکس نیوز" گفت: "آیا واقعا کسی حقیقت را خواهد دانست؟" وی حتی به یک مدرک جرم مهم این پرونده نیز که در دست است، بی اعتناست. یک نوار صوتی از جریان قتل خاشقچی که ماه گذشته در کنسولگری عربستان در استانبول اتفاق افتاد، بدست آمده و دولت ترکیه آن را به اطلاع سازمان سیا هم رسانده است. اما وی حاضر نشده است به این نوار صوتی گوش بدهد و می گوید: "دلیلی ندارد به این نوار گوش کنم، چون به شدت نوار دردآور و دلخراشی است."
مسامحه آشکاری که ترامپ در قبال این ماجرای هولناک از خود بروز می دهد؛ فقط بر یک واقعیت صحه می گذارد و آن اینکه، ترامپ چقدر بر روی ولیعهد جوان 33 ساله سعودی سرمایه گذاری کرده است. "محمد بن سلمان"؛ تکیه گاه و محور اصلی راهبرد دولت ترامپ برای خاورمیانه است که اجزاء آن؛ مهار (به اصطلاح) توسعه طلبی های جمهوری اسلامی، روند صلح اسرائیل - فلسطینیان و حفظ خریدار پولدار سلاح های آمریکایی است؛ ولو آنکه بسیاری از این قراردادهای تسلیحاتی هنوز بهایشان به صورت کامل پرداخت نشده باشد.
ترامپ لجوجانه بر موضعش ایستاده و خودش را تمام قد به متحدش چسبانده است و آنقدر به این متحدش چسبیده است که حتی حاضر نیست به نوار صوتی که از صحنه قتل خاشقچی بدست آمده است گوش بدهد تا مبادا تحت تاثیر قرار گرفته و نظرش برگردد و حسن اعتمادش به شاهزاده سعودی از بین برود. ترامپ اصلا برایش مهم نیست که با این لجبازی، امکان دارد با مقامات اطلاعاتی خود در بیفتد و شکاف عمیقی میان این دو بوجود آید.
همین دیروز /یکشنبه/ چشمه ای از این شکاف و اختلاف نمایان شد. دیروز بلافاصله بعد از اینکه سازمان سیا اعلام کرد که شاهزاده "محمد" با قتل خاشقچی مرتبط بوده، وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد: "گزارش های مطرح شده مبنی بر اینکه دولت آمریکا به نتیجه گیری نهایی در مورد این پرونده رسیده است؛ نادرست است."
ترامپ خودش را فریب می دهد و می گوید همین که خود شاهزاده محمد دست داشتنش را در قتل خاشقچی انکار کرده؛ کافی است.
این اولین بار نیست که ترامپ اذهان عمومی را در مورد حقایق منحرف می کند. او پیش از این در مورد ماجرای دخالت روس ها در انتخابات 2016 همین شگرد را در پیش گرفته و گفته بود: "ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه خودش همیشه این موضوع را تکذیب می کند."
نیویورک تایمز می افزاید: موضع ترامپ در هیچ یک از این دو مورد یعنی روسیه و خاشقچی؛ قانع کننده نیست.
"بروس او ریدل" از کارشناسان مسائل عربستان در موسسه "بروکینگز" در این باره گفته "همین نحو برخورد ترامپ با این قضیه، دلالت می کند که سعودی ها به چه فلاکتی از این بابت افتاده اند؛ به گونه ای که دیگر قادر نیستند مجرمیت بن سلمان را انکار کنند."
ترامپ از روزی که روی کار آمده؛ رویکردهایی را در سیاست خارجی آمریکا در دستورکار قرار داده که روز به روز عامل منزوی شدن کشورش گشته است.
اتحادیه اروپا خواستار "شفافیت کامل" سعودی ها در قضیه قتل خاشقچی شده است که ساکن ویرجینیای آمریکا و ستون نویس روزنامه واشنگتن پست بود. حتی سایرین نظیر اسرائیل که مناسبات استراتژیک با عربستان دارند، هم در لحن و کلام از شاهزاده محمد دفاع نکرده اند.
در کنگره نیز؛ هم جمهوریخواهان و هم دمکرات ها به صراحت این شاهزاده را مسئول این قتل دانسته اند و می گویند که اقدامی بس قوی تر علیه عربستان سعودی خواهند کرد. سناتور جمهوریخواه "باب کورکر" از ایالت تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنا روز شنبه توئیت کرد: "همه چیز اشاره به این دارد که ولیعهد عربستان دستور کشتن جمال خاشقچی روزنامه نگار را داده است."
امارات متحده عربی همسایه عربستان هم علاقمند است که شاهزاده محمد؛ جنگ یمن را که "پروژه اصلی" سیاست خارجی اش بوده است، تمام کند که در آن نیروهای نظامی عربستان و امارات مشارکت دارند.
حوثی ها (انصارالله) یمن دیروز / یکشنبه / اعلام کردند که حاضر به برقراری آتش بس هستند، مشروط بر آنکه سعودی ها هم آن را محترم بشمارند.
"جان بولتون" مشاور امنیت ملی ترامپ در همین چارچوب؛ هفته گذشته راهی ابوظبی شد و با "محمد بن زاید" ولیعهد امارات دیدار و راجع به یافتن راه هایی برای پایان دادن هرچه سریع تر به جنگ یمن گفت و گو کرد. جنگ یمن که تا این لحظه هزاران انسان بیگناه را به خاک و خون کشیده؛ به اولویت نخست قانونگذاران آمریکا تبدیل شده است.
بولتون هم در آن سفر به خبرنگاران گفت که نوار صوتی مربوط به صحنه قتل خاشقچی به هر صورت بر دست داشتن ولیعهد در این قتل، دلالت نمی کند.
به هر حال ماجرای قتل خاشقچی صحنه سیاست گذاری آمریکا را هم تحت الشعاع خود قرار داده است و این کشور تصمیم گرفت سوخت رسانی به هواپیماهای نظامی سعودی در جنگ یمن را به حال تعلیق در آورد. همچنین وزارت خزانه داری آمریکا 17 تبعه سعودی را که در این جنایت دست داشته اند و برخی از آنان هم از افراد نزدیک به شاهزاده هستند، را به جرم نقض گسترده حقوق بشر؛ در فهرست تحریم قرار داده است. در این فهرست نام افرادی همچون 'سعود القحطانی' مشاور ارشد شاهزاده محمد دیده می شود، اما اثری از نام 'احمد العصیری' جانشین سابق سازمان اطلاعاتی سعودی به چشم نمی خورد. در حالیکه، به گفته خود مقامات سعودی، العصیری مغز متفکر و طراح این نقشه قتل بوده است.
ترامپ می گوید: 'ما متحدی داریم و من می خواهم به آن که در هر صورت متحد بسیار خوبی برای ما بوده است، پایبند بمانم.' همه تاکید ترامپ بر قرارداد تسلیحاتی 110 میلیارد دلاری آمریکا با عربستان است که می گوید در داخل آمریکا ایجاد شغل می کند.
اما تحلیلگران دفاعی می گویند که فقط 14 میلیارد و 500 میلیون دلار از این قراردادهای فروش ثبت شده است و ممکن است ارزش واقعی این قرارداد کمتر از 110 میلیارد دلار اعلام شده باشد. از روزی که ترامپ روی کار آمده است، سعودی ها هیچ قرارداد جدیدی برای خرید سلاح با آمریکا نبسته اند.
عربستان؛ سنگ بنا و محور راهبرد آمریکا برای جلوگیری از توسعه طلبی های (ادعایی) جمهوری اسلامی و منزوی ساختن آن است. عربستان؛ حاضر شد در غیاب نفت ایران در بازار، تولید نفت خود را بالا ببرد. منتها ترامپ شماری از کشورها را موقتا از تمکین به تحریم نفتی ایران معاف کرد و بر این مبنا؛ سعودی هم پائین آوردن تولید خود را بررسی می کند.
عربستان؛ عنصر حیاتی روند ایجاد صلح (سازش) میان اسرائیل و فلسطینیان است. با همین نگرش؛ 'جرد کوشنر' داماد ترامپ و مسئول امور خاورمیانه در دولت او، شاهزاده محمد را زیر پر و بال خود قرار داده و پرورش می دهد. شاهزاده سعودی هم در پاسخ به این حسن اعتماد به خود؛ حق شناسی کرد و سال گذتشه وقتی که مکان سفارتخانه آمریکا در اسرائیل از تل آویو به بیت المقدس منتقل شد، اجازه نداد پدرش واکنش شدیداللحنی به موضوع نشان بدهد.
اما ' ملک سلمان' با صراحت کامل تاکید کرده است که هرگز به فلسطینیان اصرار نخواهد کرد توافق صلح با اسرائیل را بپذیرند. با این حساب؛ کوشنر در جلب نظر عربستان برای توافق صلح مورد نظر خود میان اسرائیل - فلسطینیان، به در بسته خواهد خورد.
به گزارش ایرنا به نقل از نیویورک تایمز، ماجرای قتل خاشقچی؛ 'کاپیتول هیل' (نام مکان ساختمان کنگره آمریکا) را تحریک کرد تا بیش از گذشته در مورد موضوع جنگ یمن حساس شود و به شاهزاده محمد فشار وارد آورد تا در اسرع وقت کرکره جنگ یمن را پایین بکشد.
اما متخصصان مسائل سعودی و خاورمیانه هشدار می دهند که مطلقا عاقلانه نیست که عربستان، عجولانه و ناگهانی از یمن عقب بکشد؛ چون در آن صورت وجهه و تصویر شاهزاده در داخل کشورش لکه دار خواهد شد.
ریدل؛ کارشناس مسائل عربستان در این باب می گوید:' روشن است که دولت ترامپ می خواهد در موضوع جنگ یمن؛ به کنگره حق السکوت بدهد، اما این شگرد مشکل را حل نمی کند. زیرا مشکل این است که محمد بن سلمان، نیروی برهم زننده ثبات در منطقه (خاورمیانه) است.'