العالم - عربستان سعودی
بن سلمان درحالی روز 5شنبه سفر خود به امارات را آغاز کرد که تا آخرین لحظات سفرش با موجی از تاییدها و تکذیبها مواجه بود در همین حال معرفی بقیه مقاصد سفر در قالب جملاتی چون انتظار میرود که مقصد بعدی فلان کشور باشد صورت پذیرفت. اینک بن سلمان پس از امارات و بحرین درمصر بسر میبرد، تا اینجای کار مساله خاصی رخ نداده است چون درواقع بن سلمان به سه کشور هم پیمان خود سفر کرده کشورهایی که بلحاظ تمرکز و کنترل افکار عمومی حالتی استبدادی همچون عربستان دارند.
دوره جدید سفرهای بن سلمان پس از قتل خاشقچی که اغلبیت افکار عمومی وی را مسئول مستقیم آن معرفی میکند در حالی آغاز شد که به باور تحلیلگران و آشنایان به مسائل سعودی اگر حمایت شخص ترامپ از او و حکومت سلمانی نبود احتمال سقوط نظام عربستان قطعی بود. در چنین شرایطی در واقع بن سلمان اصرار دارد با این سفر این پیام را صادر کند که وضعیت ثبات و استقرار نظام عربستان به هیچ وجه از ماجرای خاشقچی آسیب ندیده و بهمین خاطر ولیعهد میتواند با طیب خاطر از کشور خارج شود.
تلفیق دو منطقه حاشیه خلیج فارس (دو کشور همپیمان یعنی امارات، بحرین) با کشورهای مصر، تونس، الجزایر و احیانا موریتانی به عنوان مقصد سفر خارجی بن سلمان با این هدف صورت میگیرد که این پیام را صادر کند که سعودی بعد از ماجرای خاشقچی بهیچ وجه منزوی نشده است و اعتبار خارجیش لطمه ندیده است. بر این اساس و در تعقیب این هدف تحلیلگران دور از ذهن نمیدانند که در اجلاس "جی20" در آرژانتین بن سلمان بر دیدار با مقامات ترک نیز تاکید کند و هدفی دوگانه مبتنی بر تطهیر چهره خود در ماجرای قتل خاشقچی را از یکسو و البته برانگیختن خشم قطر را از دیگر سو تعقیب کند.
برخی تحلیلگران معتقدند مشاوران بن سلمان دراین برهه خاص و بعد از ماجرای قتل خاشقچی به او مشاوره ای ناصواب داده و او را در مسیر سقوطی حیثیتی هدایت کرده اند. استدلال این تحلیلگران آن است که هر چند این سفر با استقبال مقامات کشورهای مقصد انجام میشود اما واکنشهای افکار عمومی درقبال این سفر - چنانکه مثلا در مورد تونس اتفاق افتاد وبن سلمان "ابو منشار" یا "جناب اره" معرفی شد - باعث تخریب بیش از پیش چهره بن سلمان شود. در مقابل دیگران معتقدند نفس خروج ولیعهد از کشور در شرایط پس از قتل و سفر به کشورهای هم پیمان و غیر هم پیمان حتی اگر به اجبار و در سایه درخواست سعودی برای تحقق این سفر از این کشورها باشد گزینه ای موثر در به فراموشی سپرده شدن نقش بن سلمان درقتل خاشقچی است
در کنار آنچه ذکر شد بنظر میرسد سفر بن سلمان در این شرایط هدفی اساسیتر را تعقیب میکند و آن تلاش برای انجام ماموریتی آمریکایی است که برای تحقق "معامله ترامپ" صورت خواهد داد. عربستان شاید در شرایط کنونی نتواند به شکل رسمی از نتانیاهو در ریاض استقبال کند اما بیگمان میتواند هم پیمانان خود را در این خصوص تشویق کند و بدین شکل زمینه ساز تحقق دستور ترامپ در عادی سازی روابط با اسرائیل شود، امری که به شکل رسمی در شرایط کنونی و با اعلام بحرین به عنوان مقصد بعدی (بعد عمان) سفر نتانیاهو معرفی شد و البته رسانه ای شدن خبر حضور وزیر اقتصاد رژیم صهیونیستی در بحرین قطعیت یافتن آن را تایید کرد.
اما در کشورهای شمال آفریقا چنانکه این روزها از واکنش افکار عمومی پیداست و بن سلمان میکوشد با رازداری و عدم اعلام مقصد بعدی سفر آن را به حداقل کاهش دهد کار بنسلمان بسیار سخت تراست. بنسلمان خود را ملزم کرده است به تونس سفر کند کشوری که النهضه و اخوانیها در آن بسیار فعالند و مشخصه ویژه آنان با عربستان سلفی دشمنی خونی با یکدیگر است. بر این مهم چنانچه کشور الجزایر اضافه شود که درهیچ پیمانی از پیمانهای منطقه ای عربستان مشارکت نداشته است آنگاه میتوان درک کرد چرا این کشورها به عنوان مقصد سفر ولیعهد انتخاب شده اند و چه اهدافی را بن سلمان در سایه این سفر تعقیب میکند؟ تا اینجای سفر بن سلمان به سلامت گذشته و خروجی آن عکسهای سلفی و فیلمهای توام با باحیگری و خوشگذرانی و به تعبیری استقبال بوده است اما اینکه در مقاصد بعدی چه شرایطی در انتظار ولیعهد جوان باشد را باید منتظر ماند و دید، اگرچه ماموریت جدید ترامپ به بن سلمان، تحمل هر شرایطی رابرای ولیعهد تازه رها شده از خطر سقوط آسان میسازد
ابورضا صالح-العالم