العالم - جهان اسلام
وبگاه خبری «الخلیج اونلاین» یادداشتی را با این عنوان منتشر کرد که «عربستان در این چهار سال چقدر برای جنگ یمن هزینه کرده است؟».
در مقدمه این یادداشت آمده است: هزینه جنگ فعلی یمن – که چهارمین سال خود را هم پشت سر می‌گذارد و یک ماه دیگر پنج ساله می‌شود- تنها برای یمنی‌ها سخت نبوده است؛ عربستان سعودی، رهبر ائتلاف به اصطلاح عربی، رکود شدیدی در اقتصاد خود را شاهد است که جنگ یمن از علل اصلی آن محسوب می‌شود.
به نوشته الخلیج اونلاین، عربستان سعودی یا دیگر کشورهای ائتلاف هیچ گونه هزینه‌ای مربوط به عملیات نظامی خود در یمن را اعلام نکرده‌اند، اما گزارش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای حاشیه خلیج فارس از هزینه سرسام‌آور آن با رقم‌هایی متفاوت سخن گفتند.
این وبگاه خبری، تلاش کرده است تا از طریق تجزیه و تحلیل ارقام و داده‌های رسمی و غیر رسمی مربوط به عملیات نظامی کل هزینه‌های این جنگ را ارزیابی کند
خسارت‌های سنگین عربستان از جنگ یمن
براساس یک گزارش تلویزیونی در تاریخ دوم آوریل 2015، فقط هشت روز پس از آغاز عملیات «طوفان قاطع» تخمین‌ها نشان می‌دهد که عربستان احتمالا حدود 175 میلیون دلار در ماه برای حملات هوایی علیه نیروهای الحوثی در یمن با استفاده از 100 هواپیما هزینه می‌کند.
این کانال پس از آن اشاره کرد که حمله هوایی که احتمالا بیش از پنج ماه به طول انجامد، می‌تواند بیش از یک میلیارد دلار برای ریاض هزینه داشته باشد.
شش ماه پس از وقوع جنگ، مجله آمریکایی «فوربس» اعلام کرد، هزینه شش ماه جنگ حدود 725 میلیارد دلار است و معنایش این است که هزینه ماهانه آن 120 میلیارد دلار می‌شود که رقمی دور از ارزیابی شبکه العربیه است و برآورد دیگری در یک مطالعه منتشر شده توسط دانشگاه هاروارد، نشان داد که هزینه جنگ به مبلغ 200 میلیون دلار در روز بوده است.
روزنامه سعودی الریاض هزینه عملیات هواپیماهای جنگی عربستان در یمن را با مبلغ 230 میلیون دلار در ماه تخمین زده بود که شامل عملیات هواپیما و مهمات مورد استفاده و ذخیره و قیمت تمام قطعات یدکی، تعمیر و نگهداری و سایر موارد بوده است.
از سوی دیگر سایت «دویچه وله» هزینه عملیات هواپیمای عربستان سعودی در جنگ که تعداد آنها به یکصد فروند می‌رسد 175 میلیون دلار در ماه تخمین زده است.
الخلیج اونلاین نوشت: با توجه به این ارقام که پیدا کردن یک مقایسه واقعی بین آنها برای دستیابی به هزینه واقعی جنگ یمن دشوار است، می‌توان عملیات عربستان در یمن را با نمونه‌های مشابه آن که در چند سال گذشته اتفاق افتاده و هزینه آنها اعلام شده است، مقایسه کرد.
به نوشته این وبگاه قطری، بیشتر هزینه‌های جنگ در مورد یمن توسط نیروی هوایی مورد استفاده قرار گرفته است.
سرلشکر «احمد عسیری» سخنگوی وقت ائتلاف عربی، در ماه مارس 2017 اعلام کرد که تعداد پروازهای انجام شده توسط هواپیماهای ائتلاف در آسمان یمن به بیش از 90 هزار سورت رسیده است.
عسیری در این اظهارات خود که در گفت‌وگو با روزنامه تایمز بیان داشت، تاکید کرد: بخش اعظم جنگ علیه الحوثی در یمن هوایی است.
بر اساس آمار پروازهای ائتلاف عربی و بر مبنای هزینه یک سورت پروازی هواپیماهای آمریکایی حاضر در جنگ علیه داعش در سوریه و عراق که 84 هزار تا 104 هزار دلار در ماه تخمین زده می‌شود ائتلاف عربی در ظرف دو سال هفت میلیارد و 560 میلیون دلار تا 9 میلیارد و 360 میلیون دلار برای حملات هوایی در یمن هزینه کرده است.
بر اساس گزارش روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در پانزدهم سپتامبر 2014 هزینه یک سورت پرواز یک هواپیمای آمریکایی که از پایگاه اینجرلیک ترکیه برای بمباران مواضع داعش در شمال عراق بلند می‌شود بین 84 تا 104 هزار دلار ارزیابی شده است که شامل بهای بمب‌ها، سوخت و همه هزینه‌های جانبی عملیات می‌شود.
بقیه هزینه‌های نظامی جنگ یمن را نمی توان محاسبه کرد؛ تمام ارقام و داده‌های موجود در مورد مقادیر، نوع و هزینه‌های سلاح های مورد استفاده در جنگ غیر رسمی و به گفته ناظران نظامی غالبا مبالغه آمیز است .
با این حال، هزینه جنگ تنها مربوط به هزینه‌های نظامی نیست، بنا به اعلام وزارت کشور عربستان سعودی این کشور، از زمان آغاز جنگ، 2015 تا اواسط سال 2017، مبلغ 8.2 میلیارد دلار یمن را به شکل کمک در اختیار یمن قرار داده است.
در ماه مه سال 2017، وزارت کشور عربستان سعودی اعلام کرد که عربستان 8،2 میلیارد دلار کمک به یمن را به چند بخش تقسیم کرده است، بخش اصلی آن مربوط به برنامه توسعه یمن است که 2/9 میلیارد دلار را شامل می‌شود و 2،2 میلیارد دلار آن برای کمک به دولت یمن (دولت مستعفی منصور هادی مستقر در ریاض) اختصاص یافته است.
این کمک همچنین شامل 1.1 میلیارد دلار برای یمنی‌هایی است که در عربستان سعودی زندگی می‌کنند، در حالی که کمک‌های بشردوستانه به مردم آسیب دیده از جنگ به 847.5 میلیون دلار رسیده است، علاوه بر حدود 1 میلیارد دلاری که در بانک مرکزی یمن سپرده شده است.
طبق برآوردهای رسمی اولیه یمن، انتظار می‌رود هزینه بازسازی یمن در حدود 100 میلیارد دلار باشد که 70 درصد آن یعنی 70 میلیارد دلار از سوی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تامین می‌شود.
الخلیج اونلاین آورده است: برآیند ساده‌ای از ارقام فوق نشان می‌دهد که هزینه‌های پیش بینی شده جنگ در یمن برای کشورهای ائتلاف بین 85 میلیارد و760 میلیون دلار تا 87 میلیارد و 560 میلیون دلار بوده است، به استثنای زیان‌های غیرمستقیم که مربوط به کاهش سرمایه گذاری در عربستان سعودی، افزایش هزینه‌های نظامی، و کمبود ذخایر ارز خارجی است.
جنگ یمن عربستان را وادار به افزایش بودجه نظامی کرد
در بررسی سریع اطلاعاتی که حاکی از متاثر شدن اقتصاد عربستان سعودی از جنگ یمن است، متوجه می‌شویم که عربستان هزینه‌های نظامی خود را در سال 2015 به 82.2 میلیارد دلار افزایش داده است در حالی که در سال 2013 این میزان در حدود 59.6 میلیارد دلار بوده است.
شرکت مطالعات و پژوهش‌های اقتصادی آی اچ اس هم اعلام کرد که سلاح‌های خریداری شده توسط عربستان افزایش قابل توجهی داشته است به گونه ای که عربستان را با خرید 65 میلیارد دلار سلاح از خارج به اولین وارد کننده سلاح در روی کره زمین در سال 2015 مبدل کرده است.
افزایش هزینه‌های نظامی و واردات سلاح در عربستان به طور غیرمنتظره‌ای ذخایر ارز خارجی عربستان را کاهش داد به گونه ای که از 737 میلیارد دلار در سال 2014 به 487 میلیارد دلار در ژوئیه سال 2017 رسیده است.
علاوه بر کاهش ذخایر ارز خارجی، شتاب دولت عربستان در رجوع به بازارهای بدهی در سال‌های 2015 و 2016 شدت گرفت.
وزارت دارایی عربستان در آگوست 2017 اعلام کرد که بدهی عمومی این کشور 91 میلیارد دلار است که با افزوده شدن اوراق محلی که عربستان در ماه سپتامبر و اکتبر همان سال با ارزشی بالغ بر 9.9 میلیارد دلار ارائه داد و همچنین اوراق قرضه بین المللی به ارزش 12.5 میلیارد دلار، جمع میزان بدهی عربستان سعودی به 113.4 میلیارد دلار رسید.
پیامدهای جنگ
در خصوص پیامدهای اقتصادی جنگ یمن ، عبدالحافظ الصاوی یک پژوهشگر اقتصادی در گفت‌وگو با الخلیج اونلاین تاکید کرد حوادث یمن بر فضای سرمایه‌گذاری‌ها در عربستان تاثیر گذاشت.
وی افزود: ذخایر ارز عربستان در پایان ماه اوت 2017 به 500 میلیارد دلار کاهش یافت، علاوه بر این، عربستان سعودی مجبور شد 12.5 میلیارد دلار اوراق قرضه در بازار بین‌المللی منتشر کند.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: بی‌ثباتی ناشی از جنگ در منطقه با فرار سرمایه‌گذاری‌های خارجی و بومی در عربستان ارتباط مستقیمی دارد.
وی گفت: وضعیت خروج سرمایه از منطقه خلیج فارس طی دوره گذشته، حتی در سطح استفاده شخصی و هزینه‌های گرفتن اقامت خارج بر هیچ کسی پوشیده نیست، به عنوان مثال، ترکیه شاهد تقاضای شهروندان خلیج فارس برای خرید املاک و ایجاد شرکت ها و موسسات اقتصادی است، اگر چه در چارچوب شرکت‌های کوچک و متوسط است.
الصاوی تاکید کرد: ادامه جنگ در یمن همه کسانی را که در آن سهیم هستند در سطح اقتصادی ضعیف می‌کند و نقش منطقه‌ای این کشورها را با از بین بردن ثروت‌هایشان نابود می‌کند.
فارس