العالم - ایران / سیاسی
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که از یکشنبه 22 اردیبهشت ماه در رأس هیأتی سیاسی و اقتصادی به عشق‌آباد و از آنجا به دهلی‌نو سفر کرد و در سومین مقصد این سفر به توکیو و از آنجا هم به پکن رفت، ساعتی پیش پایتخت چین را به مقصد تهران ترک کرد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه 23 اردیبهشت ماه در ترکمنستان با «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور و «رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان دیدار و ابعاد مختلف مناسبات دوجانبه را بررسی کرد.
همکاری در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی، مسائل منطقه‌ای به ویژه در خصوص افغانستان، برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور، سفر رئیس جمهور ترکمنستان به ایران، همکاری‌های ترانزیتی و ریلی، همکاری در حوزه انرژی و برق، اتباع زندانی در دو کشور و دریای خزر نیز از جمله موضوعات و محورهای گفت‌وگوی ظریف و «رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان بود.
همزمان با سفر وزیر خارجه جمهوری اسلامی ا یران به عشق‌آباد، نشست مشترک هیأت‌های رسمی ایران و ترکمنستان به ریاست محمدجواد ظریف و رشید مردوف وزیران امور خارجه دو کشور و با حضور نمایندگان وزارتخانه‌های نفت، راه و نیرو از ایران و بخش‌های ذیربط ترکمنستانی در محل وزارت خارجه این کشور برگزار شد.در این نشست پس از گفت‌وگو و تبادل نظرهای فنی و کارشناسی، در خصوص مهمترین مسائل اقتصادی و تجاری موجود بین دو کشور تفاهمات و پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای حاصل شد.
وزیر امور خارجه ایران در پایان سفرش به عشق‌آباد دیدارهای انجام شده با مقامات ترکمنستان را خوب برشمرد و گفت: توافق کردیم روابط دو کشور در همه حوزه‌ها از جمله حمل و نقل، انرژی و سایر حوزه‌ها با سرعت بیشتری پیشرفت کند.
*سفر به دهلی‌نو/ رایزنی با سوشما سواراج
ظریف همچنین دوشنبه شب وارد دهلی نو شد و روز سه‌شنبه 24 اردیبهشت ماه ضمن دیدار با «سوشما سواراج» همتای هندی مواضع ایران در قبال برجام را بعد از تصمیم اخیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در توقف برخی تعهدات برجامی تبیین کرد.
وزیر خارجه ایران پس از دیدار با همتای هندی به تشریح گفت‌وگوهایش پرداخت و افزود: ما این روزها برای شرکای نزدیک منجمله روسیه مواضع ایران را تبیین کردیم، اینجا در هند نیز این مواضع تبیین شد، در این جلسه بحث اهمیت اجرای برجام و اینکه ایران باید از منافع برجام بهره‌مند شود و اقدامات لازم در این راستا صورت بگیرد، توسط وزیر خارجه هند تأکید شد و ما هم تأکید کردیم که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب برجام اقدامات (اخیر) را انجام داده است.
وی عنوان کرد: درباره مسائل منطقه و خطراتی که سیاست‌های افراد تندرو در داخل حکومت آمریکا و در منطقه تلاش دارند تحمیل کنند و نگرانی‌هایی که از اقدامات و خرابکاری‌های مشکوکی که در منطقه ما اتفاق می‌افتد و ما قبلا پیش بینی کرده بودیم که این گونه اقدامات را صورت خواهند داد که به تنش دامن بزنند، بحث شد.
همزمان با سفر ظریف خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع در دولت هند اعلام کرد که وزیر خارجه هند در دیدار با ظریف عنوان کرده که این کشور بعد از پایان انتخابات در ماه جاری درباره واردات نفت از ایران تصمیمگیری خواهد کرد.
این منبع عنوان کرد: «در خصوص خرید نفت از ایران، وزیر امور خارجه ما موضع خودش را تکرار کرد که درباره این موضوع بعد از انتخابات، با در نظر گرفتن ملاحظات تجاری، امنیت انرژی و منافع اقتصادی، تصمیمگیری خواهد شد.»
*توکیو مقصد سوم سفر ظریف
وزیر خارجه ایران ظهر چهارشنبه 25 اردیبهشت ماه دهلی‌نو را به مقصد توکیو ترک و چهارشنبه شب وارد ژاپن شد و روز پنجشنبه 26 اردیبهشت ضمن دیدار با «تارو کونو» وزیر خارجه ژاپن با «شینزو آبه» نخست‌وزیر این کشور هم دیدار و گفت‌وگو کرد.
وی در بدو ورود به توکیو گفت: بعد از اقدامات و تنش زایی‌های آمریکا ضرورت دارد با کشورها و شرکای مهم ایران مشورت‌هایی صورت بگیرد، به دعوت وزیر خارجه ژاپن که علاقه داشت گفت‌وگویی در این زمینه انجام شود، به ژاپن سفر کردم و انشالله روز پنجشنبه گفت‌وگوهایی را خواهم داشت.
آخرین تحولات برجام و اقدام قانونی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با بدعهدی و قانون شکنی دولت آمریکا و عدم اقدام قابل قبول اروپایی ها در اجرای برجام از محورهای اصلی گفتگوهای دو وزیر خارجه ایران و ژاپن بود که طی آن وزیر امور خارجه کشورمان مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را در این زمینه به تفصیل تشریح کرد.
نخست وزیر ژاپن نیز در دیدار ظریف بر عزم دولت این کشور برای حفظ و گسترش روابط دیرینه دو کشور تاکید کرد و برجام را دستاورد مهمی خواند که باید حفظ شود.
شینزو آبه همچنین نقش و جایگاه ایران را در ثبات و امنیت منطقه بسیار مهم و مثبت ارزیابی کرد.
وزیر خارجه کشورمان همچنین پیش از ترک ژاپن به مقصد چین درباره رایزنی‌هایش در توکیو گفت: حتما لازم است در شرایطی که آمریکا با تلاش برای ایجاد تنش و درگیری و نقض برجام اقدام می‌کند کشورهای مهم را در جریان آخرین تحولات قرار داده و مشورت‌هایمان را با آنها ادامه دهیم، روز چهارشنبه گذشته به مسکو سفر و یک سفر از قبل تعیین شده به ترکمنستان داشتم و سفرهایی که به هند و ژاپن و چین انجام شد، برای اینکه شرکایمان مخصوصا اعضای برجام را در جریان آخرین تحولات قرار بدهم.
وی گفت: سفر به ژاپن برای مشورت با مقامات عالی ژاپن درباره نحوه حفظ برجام با توجه به علاقه ای که آنها داشتند و تأکیدی که بر حفظ برجام داشتند و تأکیدی که ما داریم مبنی بر اینکه حفظ برجام تنها از طریق اقدام عملی ممکن است و نه از طریق بیانیه‌های حمایت.
رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: بحث‌های خوبی هم با نخست وزیر و هم وزیر خارجه داشتم و امیدوارم نتایج این بحث‌ها به نفع مردم دو کشور باشد.
*پکن مقصد آخر
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در آخرین مقصد این سفر روز جمعه 27 اردیبهشت ماه به منظور گفت وگو و رایزنی‌های سیاسی در خصوص روابط دوجانبه و مهمترین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله برجام و تحرکات بی ثبات کننده آمریکا وارد پکن شد.
وزیر امور خارجه ایران در بدو ورود به پکن نجات برجام را وظیفه جامعه بین المللی خواند و گفت: اگر جامعه بین المللی احساس می کند که برجام یک دستاورد مهم است، باید همانند ایران اقدام عملی برای حفظ برجام انجام دهد.
وی در این سفر با «وانگ یی» همتای چینی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه چین در این دیدار برجام را دستاورد مهم دیپلماسی و نماد چند جانبه گرایی توصیف و با رد هرگونه یکجانبه گرایی، عزم چین را برای همکاری با ایران و جامعه جهانی برای حفظ این دستاورد مهم بین‌المللی یادآور شد.
تبادل نظر در خصوص مهمترین تحولات منطقه‌ای از جمله در خلیج فارس، شمال آفریقا و آمریکای لاتین از دیگر محورهای دو دور گفت‌وگوی ظریف و وانگ یی بود.
محمدجواد ظریف 17 اردیبهشت ماه نیز در سفری دو روزه وارد روسیه شد و با سرگئی لاوروف همتای خود همزمان با اعلام تصمیم ایران در توقف برخی تعهدات برجامی در 18 اردیبهشت ماه دیدار و نامه حسن روحانی به پوتین درباره تصمیم ایران را به لاوروف تسلیم کرد.
دونالد ترامپ پس از خروج از برجام در 18 اردیبهشت 1397 فرمانی را امضا کرد که براساس آن تحریم‌ها علیه ایران در دو بازه 90 و 180 روز مجددا بازگشت. وزارت خارجه آمریکا هم که نوامبر سال گذشته (2018)، معافیت‌های 180 روزه‌ای را به 8 کشور خریدار نفت و میعانات ایران از جمله هند، ژاپن و چین ارائه کرده بود تا در این فاصله به دنبال منابع جایگزین غیر از نفت ایران باشند، بعد از پایان این مهلت دیگر این معافیت را تمدید نکرد.
شورای عالی امنیت ملی ایران 18 اردیبهشت ماه سال جاری در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام، در بیانیه ای با اشاره به توقف برخی تعهدات برجامی اعلام کرد که ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدویت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند و به کشورهای باقیمانده در برجام فرصت 60 روزه ای داد تا تعهدات مالی و بانکی خود در قبال ایران را عملیاتی کنند و چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
در این بیانیه تاکید شده است: «در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»