العالم _ اروپا
وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفته افزایش ظرفیت اورانیوم غنی‌شده ایران نقض برجام نیست.
به نوشته اسپوتنیک، روسیه ابراز امیدواری کرد تنش‌ها پیرامون توافق هسته‌ای ایران تشدید نشود تا تهران بتواند به تعهداتش ذیل این توافق پایبند بماند.
مسکو همچنین تصریح کرد اقدام ایران در افزایش ۴ برابری ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت می‌گیرد و این به معنای نقض توافق توسط ایران نیست.
اقدام برجامی ایران
شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.
جمهوری اسلامی در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادر شده به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی اقدام کنند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد، در راستای اجرای ابلاغیه شورای عالی امنیت ملی، ظرفیت تولید غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶۷ کشور با طراحی جدید به حدود چهار برابر افزایش می‌یابد.
واکنش روسیه
در بیانیه روز سه‌شنبه وزارت خارجه روسیه آمده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این تغییرات مطلع شده است. تمامی رویه‌های لازم رعایت شده‌اند. حتی با افزایش تولید [اورانیوم] ایران در چارچوب مشخص‌شده در برجام باقی می‌ماند.»
این بیانیه می‌افزاید: «امیدواریم از دامن زدن به تنش‌ها پرهیز شود. مسئله تا حد زیادی به همکاران اروپایی ما و توانایی آنها برای رفع نگرانی‌های تهران به نحو مناسب و ایجاد زمینه‌های حفظ روابط تجاری و اقتصادی شرکت‌های ذی‌نفع اروپایی با ایران بستگی دارد.»
روسیه تصریح کرده است: «همچنین امیدواریم ایران هم در حین همکاری‌های مشترک از برداشتن گام‌های بیشتر در جهت تعلیق اجرای تعهداتش ذیل برجام خودداری کند.»
واکنش فرانسه
ساعاتی پیش از این، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم به اقدام اخیر ایران در افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم واکنش نشان داده بود.
این سخنگو در پاسخ به سوالی درباره اقدام ایران برای افزایش ۴ برابری ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم خود گفت: «از اعلانیه اخیر مقام‌های ایران در خصوص افزایش ظرفیت تولید اورانیوم کم‌غنای این کشور مطلعیم.»
او اضافه کرد: «قویاً از ایران می‌خواهیم همان‌طور که تا کنون به تمامی تعهداتش ذیل برجام پایبند بوده، اجرای این تعهدات را ادامه دهد و از انجام هر گونه اقدامی که موجب نقض تعهدات این کشور شود، خودداری کند.»
وی همچنین اضافه کرد: ««ما هر گونه ضرب‌الاجل را رد می‌کنیم و پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای را بر اساس اجرای تعهدات مندرج در برجام ارزیابی می‌کنیم. در این زمینه بار دیگر نقش اساسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه نظارت و پیگیری را یادآور می‌شویم.»
پاسخ کنایه‌آمیز ایران به فرانسه
اظهارات این سخنگو با واکنش کنایه‌آمیز «سید عباس موسوی»، سخنگوی وزارت خارجه ایران مواجه شد.
موسوی گفت: «جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد دقیقا به همان شکلی که فرانسه و شرکای اروپایی آن در طول یک سال گذشته از برجام حمایت کرده و آن را اجرا کرده اند، با تمام توان از برجام حمایت کرده و تمام تلاش خود را - درست مانند فرانسه - برای اجرای آن به کار گیرد.»
برجام، اروپا و آمریکا
کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای برجام وعده داده‌اند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علی‌رغم ایستادگی‌های لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون هیچ اقدام عملی برای محقق کردن وعده‌هایشان صورت نداده‌اند.
اتحادیه اروپا همچنین علی‌رغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران همسو شده است.
«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.
دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنی‌ها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این کارشکنی‌ها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ترامپ سرانجام سه‌شنبه ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و دستور احیای تحریم‌های متوقف‌شده علیه ایران را صادر کرد.
فارس