تمایل بازار ارز برای ورود به کانال 10 هزار تومانی/همگرایی ارز آزاد با نرخ نیمایی/ دلالان، در شوک سقوط دلار

العالم ـ ایران ـ اقتصادی

بازار ارز طی هفته‌های گذشته چهره جدیدی از نرخ را به خود گرفته و با تغییراتی که در برخی مکانیزم‌های معاملات ارز در داخل و خارج از کشور رخ داده است، توانسته آرایش جدیدی را از کارکردهای سامانه نیما به عنوان یک سامانه حاکمیتی در تأمین نیازهای ارزی کشور و نیز ثبت سیاهه دخل و خرج ارزی کشور به نمایش بگذارد.

تمایل بازار ارز برای ورود به کانال قیمتی ۱۰ هزار تومانی

آغاز روند کاهشی نرخ ارز که از دهه اول تیرماه شکل گرفته و تا روز پایانی هفته گذشته نیز ادامه داشته، شرایط را به گونه‌ای رقم زده که نرخ ارز در بازار آزاد، با هدایت صرافی‌های بانکی، نوسان در کانال ۱۱ تا ۱۲ هزار تومانی را انتخاب کرده و حتی در برخی مقاطع از روزهای گذشته نیز، تمایل خود را برای ورود به کانال ده هزار تومانی اعلام کرده است.

برخی منابع مطلع با اشاره به اقدامات و تحرکات بانک مرکزی برای تعامل با شبکه صرافی‌های خارج از کشور خاطرنشان می کنند که بانک مرکزی به درستی مسیر هدایت و مدیریت بازار ارز را انتخاب کرده و با استفاده از روش‌های مدیریتی که به خصوص در برخی بازارهای مهم تعیین نرخ ارز در سایر کشورهای دنیا به کار گرفته شده است، تلاش کرده تا ورودی‌های اسکناس ارز به کشور را به نحو قابل توجهی افزایش دهد.

در عین حال عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز بارها طی هفته‌های گذشته در مورد وضعیت بازار ارز و میزان ذخایر اسکناس ارز کشور صحبت کرده و به صراحت اعلام کرده که علاوه بر اینکه ورودی‌های بازار ارز افزایش یافته، بسیاری از افراد فروشنده ارز شده‌اند و بنابراین بانک مرکزی طی برخی روزها، حتی خرید بیشتری نسبت به فروش اسکناس در شبکه صرافی‌های بانکی داشته است و به نوعی، بانک مرکزی بیشتر در نقش خریدار ارز در بازار وارد شده تا فروشنده، به همین دلیل میزان عرضه و تقاضا در بازار به نحو متعادلی پیش رفته است.

همگرایی ارز آزاد با نرخ نیمایی

در شرایط کنونی خروج واردکنندگان از صف تأمین ارز نیمایی آن هم به دلیل همگرایی بی‌سابقه نرخ بازار آزاد با سامانه نیما نکته قابل توجهی است؛ به نحوی که اکنون برای واردکنندگان ماندگاری در برخی صف‌های تأمین ارز از سامانه نیما به دلیل اولویت‌هایی که بانک مرکزی در تأمین ارز در این سامانه دارد، صرفه اقتصادی و فنی نداشته و به همین دلیل بیشتر گرایش به سمت خرید ارز از صادرکنندگان است و منابع غیر از ارزهای پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و فلزات رنگین است و به همین دلیل تقاضا برای خرید ارز از سامانه نیما کاهش یافته است. این خود عاملی بر این شده که با کاهش تقاضا در سامانه نیما، عرضه بیشتر، منجر به کاهش نرخ بر اساس مکانیزم‌های عرضه و تقاضا شود.

در همین خصوص محمد لاهوتی رئیس کمیسیون تسهیل تجارت اتاق بازرگانی تهران به مهر گفته، نرخ‌های قبلی در بازار آزاد حبابی بود و این حباب باید تخلیه می‌شد و لذا این بخشی از حباب است که تخلیه شده و امیدوار هستیم که سیاست‌های بانک مرکزی تداوم داشته باشد تا ماندگاری این شرایط را نیز حفظ کرده؛ به این معنا که فاصله بازار آزاد و سامانه نیما در دامنه اختلاف قیمتی منفی و مثبت سه درصد می‌تواند باقی بماند و مشکلات قبلی را کم کند و با آغاز به کار بازار متشکل ارزی، به نظر می‌رسد که در بخش درخواست‌های خرد و کوچک و مشخصاً اسکناس نیز با توجه به عرضه و تقاضا و تعیین قیمت مورد تقاضای خریداران و توافق فروشندگان، می‌توان شاهد متناسب شدن نرخ بازار آزاد با این نرخ بود و عملاً ما بتوانیم به شرایط دو نرخی برگردیم که در سایه آن، بسیاری از رانت‌ها کاهش خواهد یافت و بسیاری از سوءاستفاده‌ها تقلیل می‌یابد؛ ضمن اینکه تقاضاهای کاذب از بین می‌رود و همزمان با آن، واردات که تقاضای بالای ۶۰ میلیارد دلار را در سال گذشته به دلیل اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی، به ثبت رسانده است، به دلیل ارزانی نرخ ارز دولتی دیگر رخ نخواهد داد.

لاهوتی گفته شاهد بودیم که در دو روز گذشته نرخ نیمایی از بازار آزاد بیشتر بود که این به دلیل جو روانی در بازار است که به دلیل نگرانی از کاهش بیشتر نرخ ارز، تقاضا برای فروش از سوی دارندگان بیشتر شده و تقاضا نیز برای خرید کاهش یافته است؛ لذا این تفاوت نرخ مقطعی و کوتاه مدت خواهد بود و مجدداً نرخ نیمایی با بازار آزاد یکسان خواهد شد، پس اگر بانک مرکزی سیاست‌های خود را ادامه داده و ماندگاری بازار را با مدیریت خود حفظ کند، دستاورد بزرگی را نصیب کشور خواهد کرد؛ چراکه کاهش فاصله‌ها منجر به از بین رفتن رانت و فساد شده و سیستم ارزی کشور را به سمت شفافیت بیشتر هدایت خواهد کرد.

وی همچنین خاطرنشان کرده که حضور رئیس بانک مرکزی در آنکارا نیز اگر توافقاتی را در پی داشته باشد، با توجه به حجم افزایش تجارت با ترکیه و روابط خوب با این کشور، در مدیریت بهینه منابع ارزی کشور کمک خواهد کرد؛ همان طور که به نظر می‌رسد در هفته‌های گذشته با برخی کشورهای دیگر این اتفاق رخ داده و شرایط کنونی به دلیل تعامل با برخی از کشورها بهبود یافته و نقل و انتقال پول با فشارهای کمتری صورت می‌گیرد.