العالم- آمریکا
فرانسه، انگلیس و آلمان علی‌رغم ناکام ماندن در عمل به وعده‌های خود برای برخوردار کردن ایران از مزایای توافق هسته‌ای ممکن است در هفته‌های آینده با فعال کردن ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» در جهت افزایش فشار بر ایران گام بردارند.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال با اعلام این خبر به نقل از دیپلمات‌های غربی مدعی شده ایران و کشورهای اروپاییِ عضو برجام، همزمان با نزدیک شدن به موعد پنجمین گام برجامی ایران در حال حرکت به سمت مناقشه‌ای جدی بر سر این توافق هستند.
کشورهای اروپایی با رجوع به مفاد یکی از بند‌های برجام موسوم به «ساز و کار حل و فصل اختلافات» می‌توانند پرونده اختلافات با ایران بر سر پایبندی به این توافق هسته‌ای را به شورای امنیت ارجاع دهند. این روند، در نهایت می‌تواند ظرف دو ماه به از سرگیری تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران منجر شود. تهران تهدید کرده در صورت توسل اروپا به این بند، توافق هسته‌ای را ترک خواهد کرد.
تهدید کشورهای اروپایی در حالی مطرح شده که نمایندگان کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای (شامل ایران، انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه و چین) امروز جمعه قصد برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل وزارت خارجه های ایران و 1+4 را دارند.
جمهوری اسلامی ایران از ازدیبهشت‌ماه سال جاری در واکنش به بی‌میلی و ناتوانی کشورهای اروپایی در عمل به وعده‌های خود جهت جبران خروج آمریکا از توافق هسته‌ای گام‌هایی را برای کاستن از تعهدات خود ذیل برجام آغاز کرده است. تهران تأکید کرده این گام‌ها طبق مفاد مندرج در دست‌کم 2 بند برجام انجام می‌شوند که به ایران اجازه می‌دهد در صورت عدم اجرای کامل برجام از سوی سایر طرف‌ها تعهدات خودش در این توافق را کاهش دهد.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند با آنکه کشورهای اروپایی هنوز تصمیم نهایی خودشان را برای فعال کردن ساز و کار ماشه اتخاذ نکرده‌اند نظر آنها در هفته‌های گذشته درباره نحوه پاسخدهی به گام‌های برجامی ایران دچار تغییراتی محسوس شده است.
جمهوری اسلامی ایران و کشورهای موسوم به گروه 1+5 تیرماه سال 1394 به توافقی دست یافتند که قرار بود در ازای ایجاد برخی محدودیت‌ها در بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران به کاستن از تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه کشورها علیه تهران منجر شود.
ایران آن‌طور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چندین گزارش مکرر تأیید کرد حتی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به تمامی تعهدات خود در این توافق پایبند ماند. «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا اردیبهشت‌ماه سال 1397 به مشارکت آمریکا در این توافق خاتمه داد و تحریم‌های رفع‌شده ذیل این توافق را علیه ایران احیا کرد.
انگلیس، آلمان و فرانسه بعد از خروج آمریکا بارها وعده می‌دادند آثار خروج آمریکا از توافق را جبران خواهند کرد. این کشورها از آن زمان به بعد، اقداماتی را در راستای وعده‌های خود انجام داده‌اند که فراتر از نمایش‌های نمادین فاقد اثرات عملی بوده‌اند.
آخرین اقدام کشورهای اروپایی در این راستا، راه‌اندازی ساز و کاری موسوم به «اینستکس» بوده است که در ابتدا قرار بود ابزاری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا و تسهیل مبادلات تجاری با ایران باشد. کشورهای اروپایی، علی‌رغم تبلیغات حجیم درباره میزان اثربخشی این ساز و کار، آن را با تأخیر فراوان آغاز کرده و با عقب‌نشینی از وعده‌های اولیه اعلام کردند اینستکس مبادلات مربوط به کالاهای تحت تحریم آمریکا از جمله نفت را پوشش نخواهد داد.
ایران گفته اینستکس در صورتی که قرار باشد صرفاً برای مبادلات مربوط به کالاهای تحریم‌نشده باشد، ساز و کاری زائد و بی‌اثر است.
تسنیم