العالم - عربستان سعودی
با گذشت دو روز از اجلاس سران اسلامی مالزی با حضور سران و نمایندگان بیش از ۲۰ کشور اسلامی و از سوی دیگر تحریم کشورهای نزدیک سعودی، اما تحلیل‌ها و بررسی پیامدهای این نشست همچنان ادامه دارد.
روزنامه الشرق الاوسط سعودی در کنار دیگر رسانه‌های وابسته به ریاض که حملات خود را علیه نشست مالزی با قدرت آغاز کرده‌اند، مدعی شد که این نشست تلاشی برای از میان بردن «روند منظم اقدامات کشورهای اسلامی» است و شخصیت‌های بسیاری از آن به عنوان «نشست ضرار» یاد کرده‌اند.
این عبارت به «مسجد ضرار» در زمان پیامبر اکرم (ص) اشاره دارد که به دست منافقین ساخته شد و محلی برای تفرقه و توطئه علیه اسلام بود و پس از جنگ تبوک به دستور حضرت پیامبر (ص) آتش زده و تخریب شد.
الشرق الاوسط در ادامه مدعی شد که نشست مالزی هیچ خدمتی به امت اسلامی نمی‌کند.
این روزنامه به نقل از «محمد طاهر الاشرفی» رئیس شورای علمای پاکستان نوشت: «این نشست هرگز نشست امت اسلام نخواهد بود و رهبر امت خادم الحرمین ملک سلمان در آن شرکت نکرده، در حالی که عربستان سعودی مرکز امت اسلام است.»
«خالد بن احمد» وزیر خارجه بحرین نیز با تأکید بر لزوم اقدام مشترک ذیل سازمان همکاری اسلامی با طعنه به عدم حضور امیر قطر در نشست شورای همکاری و حضور در نشست مالزی، گفته است: «کدام نشست به مصلحت مردم ما است؟ نشست شورای همکاری در ریاض یا نشست کوچک در یک جایی در جهان؟».
این برای اولین بار است که نشست کشورهای اسلامی خارج از چارچوب «سازمان همکاری اسلامی» برگزار می‌شود. سازمانی که در ۵۲ سال گذشته به جای بررسی و حل مسائل جهان اسلام، به محفلی برای پیشبرد سیاست‌های دولت سعودی تبدیل شده و به تأکید بسیاری تا کنون در حل هیچ از مشکلات دنیای اسلام دستاوردی نداشته است.
با این حال هرچند «ماهاتیر محمد» نخست‌وزیر مالزی در تماس تلفنی با سلمان بن عبدالعزیز به او اطمینان داده بود که نشست کوالالامپور قصد دو تکه کردن سازمان همکاری اسلامی را ندارد اما حضور امیر قطر، رئیس‌جمهور ایران و رئیس‌جمهور ترکیه در این نشست کافی بود تا دولت سعودی را برای ممانعت از حضور دیگر کشورها به خصوص پاکستان در مالزی به تکاپو بیندازد.
دولت ریاض و دولت‌های همسو در حالی به کارایی سازمان همکاری اسلامی (مستقر در جده) تأکید می‌کنند که «رجب طیب اردوغان» بدون اشاره به نام سازمان همکاری اسلامی، مشکل این سازمان را عملگرا نبودن اعلام و تأکید کرد که «اگر ما تا کنون در مسئله فلسطین، هیچ پیشرفتی نداشتیم... و اگر همچنان نمی‌توانیم به خاطر فرقه‌گرایی، به چندپارگی جهان اسلام پایان دهیم به خاطر همین مسئله است».
در پی افزایش این گونه تشکیک‌ها در کارایی سازمان همکاری اسلامی، «یوسف العثیمین» دبیرکل آن، در گزارشی تلاش کرده با دفاع از کارنامه سازمان همکاری ادعا کند که در طول سال‌های گذشته نشست‌های زیادی برای بررسی مشکلات دنیای اسلامی از سوی این سازمان برگزار شده است.
نشست مالزی در شرایطی برگزار شد که ائتلاف قطر و ترکیه در برابر محور سعودی بیش از هر زمان دیگری آشکارا ایستاده است. بحران لیبی و صف‌بندی‌های دو محور، توسعه حضور نظامی ترکیه در خلیج فارس، بحران ترور جمال خاشقچی، محاصره قطر، بحران قاهره و آنکارا، تلاش سعودی‌ها برای نفوذ در میان کردهای سوریه و اقدام علیه ترکیه، مواردی هستند که نشست مالزی می‌تواند عاملی برای تشدید آن‌ها باشد.
سؤالی که مطرح می‌شود این است که این جبهه‌بندی‌ها تا چه مرحله‌ای پیش خواهد رفت. آیا باید منتظر دوران رقابت شدید محور سعودی با محور پان‌عربسیم ناصری در دهه شصت و هفتاد قرن بیستم باشیم؟
فارس