العالم - عربستان سعودی
به گزارش پایگاه خبری سعودی لیکس، صبح سرد چند هفته پیش در پاریس بود که تماسی با دفتر رئیس مقر سیا در سفارت آمریکا برقرار شد. شخص تماس‌گیرنده از تاجران لبنانی بود که سال‌ها پیش در بیروت به عنوان منبع مطلع کار می‌کرد. او گفت که فقط قصد احوالپرسی داشته و می‌خواهد قراری بگذارد اما مامور سیا شک داشت که قضیه فقط همین باشد و به شایعات و تحولات در خاورمیانه ارتباطی پیدا نکند.
در نهایت هم همین ثابت شد. تاجر لبنانی دستش را رو کرد و گفت که فرستاده چندین تن از شاهزاده‌های سعودی مخالف است که می‌خواهند بدانند که موضع احتمالی دولت بایدن درباره توطئه‌ای برای سرنگونی محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی چیست. مامور سیا به او پاسخی نداد و با گفتن اینکه اگر حرفی باشد با او تماس می‌گیرد، او را ترک کرد.
عوامل اطلاعاتی کارکشته در گفت‌وگو با "اسپای تاک" تاکید کرده‌اند که چنین سناریویی اصلا بعید نیست. داگلاس لاندن که ۳۴ سال است در حوزه خاورمیانه برای سیا کار می‌کند، گفت: این شغل ماست که دست‌کم به چیزهایی که آنها در ذهنشان دارند، گوش کنیم.
بروس ریدل، از تحلیلگران سابق سیا در حوزه خاورمیانه می‌گوید، بایدن احتمالا با چنین توطئه‌ای با احتیاط فراوان برخورد کند. او تاکید کرد: او احتمالا سیا را موظف می‌کند که جلسه بگذارد و به آنچه آنها می‌خواهند بگویند، گوش دهد اما در انجام هر عملی احتیاط به خرج می‌دهد.
انزجار بایدن از محمد بن سلمان قابل لمس است. پس از انتشار یافته‌های سیا مبنی بر اجرای قتل وحشیانه جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در سال ۲۰۱۸ با دستور ولیعهد سعودی در کنسولگری ریاض در استانبول، بایدن او را "اراذل و اوباش" خواند. انتقاد از این شاهزاده سعودی اکنون که آمریکا دیگر به نفت عربستان وابستگی ندارد، ساده‌تر است.
تعداد زیادی از شاهزادگان سعودی هم او را تحقیر می‌کنند. از سال ۲۰۱۷ که این قوم و خویش ۳۵ ساله آنها به قدرت رسیده، آنها متحمل خسارتهایی شده‌اند. او سال گذشته اقدامی را علیه رقبا و مخالفان احتمالی خودش آغاز کرد و بعد وزیر دفاع این پادشاهی، صدها تن از شاهزادگان، میلیاردرها و مقام‌های دولتی ارشد را در هتل لوکس ریتز کارلتون ریاض به اسم سرکوب فساد بازداشت کرد و در نهایت ۱۰۶ میلیارد دلار از آنها گرفت.
کارشناسان می‌گویند، از آن زمان، بسیاری از همان بازداشتی‌ها و زندانی‌ها حس انزجار شدیدی نسبت به ولیعهد سعودی پیدا کرده‌اند.
بعد از انتشار خبر کشته شدن خاشقجی، دونالد ترامپ با ارسال پیامی از او حمایت کرد. اما آوریل هینس، گزینه بایدن به عنوان مدیر اطلاعات ملی آمریکا متعهد شده است تا تحقیقات سیا درباره این حادثه را از حالت محرمانه خارج کند. این بدین معناست که واشنگتن احتمالا به طور رسمی محمد بن سلمان را بابت مرگ خاشقجی مقصر بداند؛ حرکتی که تبعات حقوقی و دیپلماتیکی به دنبال خواهد داشت.
علاوه بر این، استفاده کورکورانه محمد بن سلمان از مهمات آمریکایی علیه غیرنظامیان یمنی موجب شد تا کمپین بایدن به محدود کردن فروش تسلیحات به آل سعود به عنوان بخشی از ارزیابی کل در روابط آمریکا – سعودی متعهد شود.
بنابراین اگر هر کدام از شاهزادگان سعودی مخالف، پیشنهاد ملاقات با سیا برای صحبت درباره یک کودتا علیه محمد بن سلمان را مطرح کنند، برخی از مقام‌های اطلاعاتی سابق می‌گویند که هیچ تردیدی وجود ندارد که این آژانس جاسوسی باید آن را بپذیرد.
جیمز کلاپر، رئیس سابق آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که در دولت اوباما مدیر اطلاعات ملی بود، می‌گوید با توجه به اینکه مشخص نیست بعدا چه اتفاقی می‌افتد، این تصویر با ملاحظات لجستیکی، سیاسی و دیپلماتیک پیچیده شده است.
او در ایمیلی گفت که این به تعداد عوامل بستگی دارد، نظیر اینکه چه تعداد شاهزاده در این توطئه مشارکت خواهند داشت. کلاپر گفت: برخی از آنها پرنفوذتر از مابقی هستند. سیا همچنین باید ملاحظاتی نظیر اینکه آیا می‌شود با احتیاط این کودتا را انجام داد، کجا ملاقات کرد و بهترین فرستاده آمریکا چه کسی خواهد بود، در میان دیگر سوالات مدنظر داشته باشد.
کلاپر تاکید کرد: اگر هدف نوعی تغییر رژیم باشد، ارزیابی سیاستگذاری آن سخت است و سیاستگذاران آمریکایی باید بسیار با احتیاط و متفکرانه با آن برخورد کرده و جانب احتیاط را برای زمانی که اوضاع طبق برنامه پیش نرفت، در نظر داشته باشند.
بروس ریدل که اکنون کارشناس خاورمیانه در اندیشکده آمریکایی بروکینگز است، می‌گوید خلاص شدن از شر بن سلمان می‌تواند به دو صورت باشد. یکی این است که بایدن راهی برای متقاعد کردن ملک سلمان بیابد و بگوید که پسرش در حال تخریب وجهه این پادشاهی در جهان است و خصوصا وجهه آن در ایالات متحده به شدت بد شده است.
ریدل می‌گوید که این گزینه بسیار نامحتمل است چون بعید است ملک سلمان اقدامی علیه پسر محبوب و جانشین آتی خودش انجام دهد. او همچنین می‌داند که آمریکا گزینه‌ای جز تعامل با او ندارد.
شاهزادگان سعودی همچنین ممکن است بخواهند بن سلمان را با یا بدون حمایت آمریکا ترور کنند. اما ریدل می‌گوید اجرای چنین عملیاتی بسیار دشوار است. این شاهزاده سعودی در جمع گارد پیشکسوتان خود است و تقریبا کل زمانش را در شهر نئوم به سر می‌برد. ریدل گفت: هنوز هیچکس در آنجا زندگی نمی‌کند و بنابراین تامین امنیت آن بسیار ساده است. همچنین گزارش‌های معتبر اما تایید نشده‌ای از سه تلاش برای ترور بن سلمان وجود داشته که همگی ناکام مانده‌اند.
داگلاس لاندن، از کارشناسان اندیشکده آمریکایی میدل ایست اینستیتوت هم تاکید کرد که بن سلمان یک تشکیلات جمع‌آوری اطلاعات فراگیر را مدیریت می‌کند که به طور مداوم تهدیدها را رصد و ردگیری می‌کنند، خصوصا در رسانه‌های اجتماعی.
ایسنا