العالم - آمریکا
دیوان لاهه امروز چهارشنبه (سوم فوریه/۱۴ بهمن‌ماه) اعتراض آمریکا مبنی بر اینکه این دادگاه صلاحیت رسیدگی به شکایت تهران از واشنگتن در پرونده نقض عهدنامه مودت ندارد را رد کرد.
این رأی به معنای آن است که دیوان لاهه صلاحیت خود را برای رسیدگی به شکایت مطرح‌شده از سوی ایران علیه دولت آمریکا تأیید می‌کند و پرونده شکایت ایران از آمریکا وارد رسیدگی ماهوی خواهد شد. قضات دیوان لاهه با ۱۵ رأی موافق و یک رأی مخالف ایرادات مقدماتی آمریکا را رد کردند.
جمهوری اسلامی ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه تهران شکایتی را بر اساس «عهدنامه مودت» به دیوان بین‌المللی دادگستری تقدیم کرد و خواستار دستور دادگاه به واشنگتن برای لغو این تحریم‌ها شده بود.
دیوان بین‌المللی دادگستری مهر ماه ۱۳۹۷ با بررسی درخواست قرار موقت ایران، آمریکا را به رفع تحریم‌های اقلام انسان‌دوستانه، دارویی، کشاورزی و هوانوردی ملزم کرد و از طرفین خواست از اقدامی که مناقشه را تشدید کند، خودداری کنند.
آمریکا پس از صدور این حکم اعلام کرد که از عهدنامه مودت که در سال ۱۹۹۵ میلادی میان ایران و آمریکا برقرار شده، خارج خواهد شد.
دیوان بین‌المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد و عالی‌ترین مرجع حل اختلاف میان دولت‌ها است.
این نهاد مستقر در لاهه هلند، برای اجرای تصمیماتش از پشتیبانی شورای امنیت سازمان ملل متحد برخودار است و تمام اعضای ملل متحد به اجرای تصمیمات دیوان ملزم هستند.
با این وجود، از آنجا که آمریکا خود یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است و از حق وتو برخودار است، پیش از این در مواردی از اجرای تصمیمات دیوان خودداری کرده است.
«محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به حکم امروز دیوان لاهه در توییتر نوشت: «دیوان بین‌المللی دادگستری اکنون تمام موارد استدلالی مخالفت مقدماتی ایالات متحده در پرونده مطروحه از جانب ایران در خصوص تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را رد کرد.این یک پیروزی حقوقی دیگر برای ایران پس از حکم ۳ اکتبر ۲۰۱۸ است. ایران همواره و به صورت کامل قوانین بین‌المللی را محترم شمرده است. زمان آن فرارسیده است که ایالات متحده به تعهدات بین‌المللی خود پایبند شود.»
پیش از این، وکلای ایالات متحده آمریکا در جلسه ۲۴ شهریورماه صلاحیت قضایی این دادگاه را برای بررسی شکایت ایران رد کرده بودند.
«مارک استرینگ»، وکیل دولت آمریکا در آن جلسه اقدام ایران در شکایت از آمریکا بر اساس عهدنامه مودت را اشتباه خواند و مدعی شد هدف اصلی شکایت ایران احیای توافق هسته‌ای «برجام» است که دولت آمریکا سال ۱۳۹۷ از آن خارج شده است.
وکلای ایران در جلسه‌ای که دو روز بعد برگزار شد خاطرنشان کردند تحریم‌های اعمال‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام نقض عهدنامه مودت بوده است.
«حمیدرضا علومی»، رئیس مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری ایران در آن جلسه از قضات دیوان بین‌المللی دادگستری خواست استدلال ایالات متحده مبنی بر عدم صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی به پرونده مذکور را رد کند.
او گفت: «اقدامات آمریکا تمامی بنیان‌های قوانین بین‌المللی را زیر پاگذاشته است. تمام آنچه اکنون برای این دولت آمریکا مطرح است این است که اقداماتش می‌توانند در تخریب اقتصاد و زندگی صدها هزار مردم ایران موفق شوند یا خیر.»
دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهداتش از برجام که یک توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل است خارج شد و تحریم‌های متوقف‌شده به موجب این توافق را علیه ایران احیا کرد.